ჩაჟაშის ქვედა ციხის კომპლექსის კოშკის ნანგრევები (ჩაჟაში)

 კოშკი, უძველესი (ისტორიული) შენობის ან ნაგებობის ნანგრევები

ჩაჟაშის აღმოსავლეთით, შემოსასვლელში მაღალ კლდოვან მთის ბაქანზე ქვედა ციხე, ე.წ. "თამარის სამჭედლო" "ლაშქ-დუირია" განთავსებული. ეს ციხე შედიოდა ჩაჟაშის საფორთიფიკაციო სისტემის ერთიან სტრუქტურაში თამარის ზედა ციხესთან ერთად. კომლექსიდან, რომელიც შედგებოდა ეკლესიისა და ოთხი კოშკისგან, ამჟამად ორი კოშკი და ეკლესიაა შემორჩენილი. თუმცა ამ ბორცვს არა აქვს გალავანი თვითნ რთულად ასასვლელი რელიეფი და კლდოვანი ქანი ამ გალავნის ფუნქციას ასრულებს. თითქოს შემოსაზღვრულიც კია ქვემო ნაწილში, მით უფრო, რომ აღმოსავლეთიდან მას ხელოვნურად შეუქმნეს ძირი, ე.ო. სუბსტრუქციაზე აღმართეს. კლდოვანი ქანის ბუნებრიობა შენარჩუნებული და გამოყენებულია. ციხის ოთხი კოშკიდან გადარჩენილია მხოლოდ დასავლეთის და სამხრეთის განაპირა კოშკის ნაწილი. ეკლესიის სიახლოვეს, მის სამხრეთ და ჩრდილოეთ მხარეს არსებული კოშკები მთლიანად დანგრეულია. ეს კოშკები, თავისი მხატვრული სახით ერთადერთია სვანეთში, სადაც გამოყენებულია აღმოსავლეთ საქართველოსთვის დამახასიათებელი სათავდაცვო კოშკის ტიპი,თითო შვერილი მაშიკულით თითო ფასადზე. ეს ციხე შედიოდა ჩაჟაშის საფორთიფიკაციო სისტემის ერთიან სტრუქტურაში თამარის ზედა ციხესთან ერთად.
კოშკის ნანგრევი ანსამბლის სამხრეთით კლდის დამრეც ფერდზეა აგებული. სამხრეთიდან შეყენებული დიდი ზომის რიყის ქვებზე დგას. ვინაიდან კოშკის ნახევარია შემორჩენილი ჩამოკვეთილია მთელი დასავლეთი მხარე. იგი ჭრილივით იკითხება. 5-6 მეტრის სიმაღლეზე კოშკის ძირი ერთიან შევსებულ მასივს წარმოადგენდა. I სართული ძალიან მაღლაა გაჭრილი და მისგან მხოლოდ კარის ღიობია შემორჩენილი. ისიც დასავლეთით, ჩაჟაშისკენ მიმართული. კარის თავზე თეთრი ფერის დიდი არქიტრავის ქვაა გადებული. კარის ძირში მოცემული კოჭის ბუდეები, აივნის არსებობის მანიშნებელია.
იხ.სურათებით"ქვედა ციხის კომპლექსი, კოშკი":
memkvidreoba-gis.gov.ge/Home/Immovable/24421