გეგუთის სასახლის ნანგრევები (ე.წ. ქართველ მეფეთა ზამთრის სანადირო სასახლე)

 სასახლე, 12th century construction (en)

ფეოდალური ხანის საქართველოს საერო არქიტექტურის ძეგლი. ყველაზე ადრეული ისტორიული ცნობა გეგუთის სასახლის შესახებ XII საუკუნეს ეკუთვნის. ნანგრევებს 2000 მ² მეტი ფართობი უჭირავს. 1953—1956 წლებში სარესტავრაციო-კვლევით სამუშაოთა შედეგად, შესაძლებელი გახდა სასახლის ხუროთმოძღვრული ფორმების დადგენა. ციხე-დარბაზში რამდენიმე სამშენებლო ფენა გამოირჩევა.
ყველაზე ადრინდელი ნაწილი (VIII—IX სს.) გეგმით მარტივი, ერთოთახიანი, დიდბუხრიანი ე.წ. „სანადირო სახლია“. მოგვიანებით, იგი მრავალ ფუნქციას ასრულებდა.

თლილი ქვით ნაგებ სამმეტრიან ცოკოლზე აღმართული აგურით ნაგები ოთხიარუსიანი მთავარი ნაგებობა-მეფეთა სადგომი ციხე-დარბაზი გიორგი III-ს დროინდელია ( XII საუკუნის) , სადაც მან თანამოსაყდრედ თამარ მეფე გამოაცხადა. მისი მთავარი ნაწილია 14 მ-იანი გუმბათით დაგვირგვინებული ოთხმკლავიანი დარბაზი, რომლის აქეთ-იქით საცხოვრებელი და სამეურნეო დანიშნულების სათავსებია (საწოლი ოთახი, სალარო, საგანძური, აბანო და სხვა). მთელ ნაგებობას გარედან ეკვრის კედლებიდან გამოწეული მასიური ბურჯები.
XIII—XIV საუკუნეებს განეკუთვნება მთავარი ნაგებობის დასავლეთით მდებარე შენობა და სასახლის ეკლესია.
იხ."ციხე-დარბაზი/გეგუთის სასახლის კომპლექსი"(უსურათოდ აღწერით):memkvidreoba-gis.gov.ge/Home/Immovable/9367
იხ."ციხე-დარბაზი/გეგუთის სასახლის კომპლექსი. სასახლე"(შავ-თეთრი სურათით და აღწერით) :
memkvidreoba-gis.gov.ge/Home/Immovable/9360
იხ."ციხე-დარბაზი/გეგუთის სასახლის კომპლექსი. ეკლესია სასახლისა" ( უსურათოდ აღწერით):
memkvidreoba-gis.gov.ge/Home/Immovable/8381