Lepenica | Рушевина, утврђење

 Рушевина, утврђење

 Upload a photo

Lepenica kao župa se spominje u srednjovjekovnoj povelji ugarsko-hrvatskog kralja Bele IV iz 1244. godine, uz župe Vrhbosna, Neretva, Vidgossa, Mel i Lašva, a u župi Lepenica se spominje selo Rotilj sa crkvom svetog Mihovila. Sljedeći podatak potiče iz Dubrovačkog arhiva: godine 1335. neki Bogoje Dobrošić iz Lepenice prodao je u Dubrovniku 3 konja za 40 perpera. U Dubrovačkom arhivu je i dokument u kojem se Lepenica spominje treći put, u kojem se govori o kupovini jedne robinje u Lepenici, obavljenoj 1381. godine.[1] Ta srednjovjekovna župa Lepenica obuhvatala je cio današnji lepeničko-kreševski kraj, koji graniči sa spomenutim župama.[2]

U vrijeme bosanske samostalnosti današnji lepenički kraj bio je banski, odnosno kraljevski posjed. Tamo se nalaze brojna srednjovjekovna groblja s mnoštvom stećaka, među kojima se ističe stećak "Radoja, velikog kneza bosanskog". Odatle potiče i današnji naziv župe Banbrdo (uspostavljene 1858), kojoj Lepenica pripada.[3] Na lepeničkom području (od Mokrina do Podastinja) registrirano je 35 nekropola sa oko 700 stećaka.[4]

Osmanlijsko osvajanje Bosne dovodi do mnogih promjena, koje su, jednim dijelom, uzrokovane i ekonomskim napretkom Kreševa i Fojnice, kao posljedicom pojačane eksploatacije u tamošnjim rudnicima, te razvoju zanatstva. Jedna od tih promjena je i nestanak župe Lepenica, kao i stalno smanjivanje teritorija koji se podrazumijevao pri spomenu Lepenice kao područja. Posljedice su vidljive i u administrativnom režimu: dok se još 1485. godine u popisu Bosanskog sandžaka, uz nahije Lašva, Visoko i Kreševo, spominje i nahija Lepenica, već 1489. godine te nahije nestaje iz popisa – najveći njen dio, kao i nahije Kreševo, postao je dio visočke nahije.[1]

Značaj Lepenice stalno je opadao, mada se još do prije manje od stotinu godina pod pojmom Lepenica podrazumijevao čitav kiseljački kraj.[1]
bs.wikipedia.org/wiki/Lepenica_(Kiseljak)
www.tzsbk.com/kiseljak.html