Iruñea

 municipality (en), draw only border (en)

Iruñea Nafarroako eta, historian, Euskal Herriko hiriburua da. 163.936 biztanle zituen 1996an (10.992 euskaldun, 13.890 ia-euskaldun, 139.054 erdaldun). Euskal Herriko hirugarren hiririk handiena da. Herrixka baten gainean, erromatarrek (Ponpeiok) sortu zuten Pompaelo izenaz, eta geroago Nafarroako Erreinuaren hiriburua izan zen.

Euskal abertzaleentzat Iruñea Euskal Herriko hiriburua da.

Hiriak bi izen ofizial ditu, Pamplona gaztelaniaz eta Iruña euskaraz; baina Iruñea da euskarazko izen zuzena Euskaltzaindiaren arabera'[1]. A artikulua du Iruñea izenak. Iruñera edo Iruñeko deklinatzen da NORA eta NONGO kasuetan.

Herritarrei iruindar edo iruinseme esaten zaie; bigarren forma gizasemeentzat erabiltzen da soilik.

eskualdean dago. Mugakideok ditu: Txulapain eta Ezkabarte iparraldean, Zizur eta Galar Zendeak hegoaldean, Atarrabia, Burlata eta Aranguren ekialdean, Zizur Nagusia eta Oltza mendebaldean.

Itsasoaren mailatik 449 metro gora dago. Arga ibaiak inguratzen du; halaber, Izaga (1.353 m), Ezkaba (892 m), Campamento (528 m), Badostaingo kaskoak (590 m), Taxoare (668 m), Gazolatz (534 m), Errakobide (466 m), Santa Lutzia (470 m) eta Cascajo (450 m) mendiek.

Beste hiriburu batzuetatik dauden distantziak hauek dira: Donostia (87 km), Gasteiz (94 km), Bilbo (159 km) eta Baiona (137 km). Beste hiri batzuekikoak, Logroño (92 km), Bartzelona (434 km) eta Madril (411 km).