ul. Świdnicka (Wrocław)

 ulica, deptak, niewidoczne, bicycle stand (en)

Ulica Świdnicka (niem. Schweidnitzer Straße) - jedna z głównych ulic Wrocławia, wybiegająca z południowo-wschodniego naroża Rynku w kierunku południowym.

Powstała w czasie średniowiecznej lokacji miasta ulica wchodzi w skład ortogonalnej siatki ulic Starego Miasta. Już w 1303 wzmiankowana jako platea swidnicensis, a w 1345 jako swidnische gassin, następnie znana była jako Schweidnitzer Gasse, później Schweidnitzer Straße, jako że prowadziła w kierunku Świdnicy. Przed II wojną światową uchodziła za najbardziej elegancką ulicę miasta i w skrócie zwana była Schwo. Po wojnie przetłumaczono jej nazwę na Świdnicką, a południową część nazwano imieniem Aleksandra Fredry; wkrótce potem całość ulicy otrzymała nazwę Stalingradzkiej, a po 1956 powróciła do miana Świdnickiej.

Ulica posiada mieszany charakter wielkomiejski, kulturalno-handlowy, przy czym dwa duże kościoły poklasztorne w kontekscie są unikatowe. Północna część ulicy, od Rynku do placu Teatralnego została w latach 1997-2004 zamieniona w strefę pieszą. W latach 70. XX wieku przedzielono ulicę trasą tranzytową, łącząc jednak obie jej części przejściem podziemnym, ze względu na mało ergonomicznie dobrane wymiary stopni zwane schodami dziwnych kroków. Stanowiło ono miejsce wystąpień politycznych Pomarańczowej Alternatywy, co upamiętnia dziś pomnik krasnala po jego północnej stronie.

Ulica dzieli się współcześnie się na trzy odcinki:

* Odcinek północny: od Rynku do dawnej miejskiej fosy wewnętrznej i Wewnętrznej Bramy Świdnickiej (okolice obecnego przejścia podziemnego pod ul. Kazimierza Wielkiego). Odcinek ten został znacznie poszerzony po II wojnie światowej, gdy nową zabudowę strony wschodniej odsunięto o około 20 m. Od 1997 strefa piesza.
- dom towarowy Paul Schottländer przy skrzyżowaniu z ul. Ofiar Oświęcimskich (nr 5, obecnie H&M), historyzujący z 1897, arch. Karl Grosser
- dom handlowy przy skrzyżowaniu z ul. Kazimierza Wielkiego, modernistyczny, do końca XIX wieku znajdowały się w tym miejscu stajnie miejskie, wzmiankowane w 1346
* Odcinek środkowy: do zewnętrznej Bramy Świdnickiej i Fosy Miejskiej, na obszarze włączonym do miasta zapewne w 1261. W 2004 włączony do strefy pieszej.
- dom towarowy M. Gerstel (nr 17-19, obecnie Raport), secesyjny z 1905-1912, arch. Alvin Wedemann
- domy towarowe Solpol, postmodernistyczne, arch. Wojciech Jarząbek
- kościół św. Stanisława, św. Doroty i św. Wacława - gotycki, prezbiterium znajduje się przy ul. Świdnickiej, wejście zaś z przeciwnego końca budynku
- Teatr Kameralny (scena Teatru Polskiego, w oficynie)
- dom towarowy i hotel Monopol (nr 33), neobarokowe z 1891-1892 i 1899, arch. Karl Grosser
- Opera Wrocławska, klasycystyczna z 1841, arch. Carl Ferdinand Langhans, późniejsze przebudowy Karl Lüdecke i Karl Schmidt
- kościół Bożego Ciała - gotycki
- dawny odwach, neorenesansowy, przebudowany w XIX w. z dawniejszej budowli
* Zewnętrzny odcinek: od Fosy i skrzyżowania z Podwalem do estakady kolejowej, początkowo zwany Nową Ulicą Świdnicką (Neue Schweidnitzer Straße), a po wojnie krótko ul. Aleksandra Fredry. Odcinek ten powstał na początku XIX wieku, po zburzeniu fortyfikacji. Na skrzyżowaniu z ul. Marszałka J. Piłsudskiego znajduje się jedyne większe załamanie kierunku ulicy.
- dom towarowy Wertheim (nr 40, ob. Renoma), modernistyczny, arch. Hermann Dernburg
- plac Tadeusza Kościuszki (niegdyś Tauentzienplatz), wytyczony po wyburzeniu fortyfikacji (po 1807), kwadratowy o boku 150 m, z czterema ulicami wybiegającymi pośrodku pierzei, oparty na wzorcach francuskiego klasycyzmu. Na tym placu Świdnicka krzyżuje się z prostopadłą do niej ul. Kościuszki, dawniej Tauentzien Straße. Do końca II wojny światowej w centrum placu znajdował się pomnik nagrobny F. B. Tauentziena, obecnie centralny skwer tego placu nosi imię Solidarności Walczącej.
- zespół mieszkaniowy Kościuszkowska Dzielnica Mieszkaniowa (tzw. Arkady), socrealistyczny z lat 50. XX w., wzniesiony w miejscu zniszczonych w czasie wojny historyzujących kamienic czynszowych, arch. Roman Tunikowski