Pałac Branickich (Warszawa)

 pałac, biurowiec, historia, interesujące miejsce, zabytkowy budynek

Pałac Branickich na Nowym Świecie – zabytkowy pałac położony w Śródmieściu, przy Trakcie Królewskim, przy ul. Nowy Świat 18/20.

Pierwszy pałac w tym miejscu został wybudowany w 1771 roku dla Józefa Mystkowskiego, pod koniec XVIII wieku stał się własnością Marcina Badeniego – był wówczas między innymi siedzibą Konfederacji Polski Niepodległej. Wiadomo, że w 1819 roku posiadał korpus główny oraz dwie oficyny, czyli układ przestrzenny zachowany do dzisiaj. W latach 1823-1825 pałac przebudowano dla Wincentyny Lewińskiej, według projektu najpewniej Adolfa Schucha.

W 1852 roku pałac zakupiła Róża z Potockich Branicka, a z jej inicjatywy pałac przebudowano w latach 1853-1856 na neorenesansowy według projektu Henryka Marconiego, wówczas powstały dwie pałacowe oficyny od strony Nowego Światu. Jeszcze w XIX wieku na tyłach pałacu znajdowały się ogrody, które z inicjatywy Ksawerego Branickiego zostały rozparcelowane pod budowę kamienic wzdłuż ul. Smolnej.

W okresie międzywojennym w budynku mieściła się ambasada Wielkiej Brytanii – przed budynkiem ambasady 3 września 1939 roku odbyła się wielka demonstracja poparcia dla Wielkiej Brytanii, na znak jej przystąpienia do wojny. W czasie II wojny światowej pałac został silnie wypalony, odbudowano go w latach 1948-1950 według projektu Zygmunta Stępińskiego i Bolesława Gałązka. Pełnił funkcję urzędu stanu cywilnego, był siedzibą Zarządu Krajowego Związku Młodzieży Wiejskiej, Komendy Głównej OHP oraz Konfederacji Polski Niepodległej (już w latach 90. XX wieku). Po rozłamie tej ostatniej działacze obu frakcji stoczyli między sobą bitwę na pałacowym dziedzińcu. Potem obiekt był wynajmowany na biura.

W 2009 roku pałac został odrestaurowany z przeznaczeniem na główną siedzibę stołecznego oraz wojewódzkiego konserwatora zabytków, budynki uzyskały nową kolorystkę, nawiązującą do tej z połowy XIX wieku, została także odtworzona brama z ogrodzeniem z kutego żelaza, zlikwidowana zaraz po wojnie, mimo iż ją przetrwała. Brama pozostaje jednak otwarta, gdyż na dziedzińcu pałacu konserwatorzy będą pokazywać swoje pomysły. W południowej oficynie zachował się także oryginalny, neogotycki wystrój apteki, która istnieje w tym miejscu od 1851 roku.