Vrijthof (Maastricht)

 binnenstad, stadscentrum, historische stadsplein

Het huidige plein is ontstaan als vrijthof van de Sint-Servaaskerk. Het gebied behoorde toe aan het Sint-Servaaskapittel en was rijksvrij. In de middeleeuwen bevonden zich rondom het plein een aantal kapittelhuizen, waar de kanunniken van het Sint-Servaaskapittel woonden. Het Sint-Servaasgasthuis zorgde voor de opvang van de vele pelgrims, die naar het graf van Sint Servaas kwamen. In de 13e eeuw besloot het kapittel van Sint Servaas, dat naast de pelgrimskerk een tweede kerk, de parochiekerk Sint Jan, moest verrijzen. Zo ontstond de Maastrichtse kerkentweeling. Aan de zuidkant, op de plek van het Generaalshuis, lag tot eind 18e eeuw het Witte Vrouwenklooster. Voor de bouw van het klooster stond op deze plek een palts uit de 9e of 10e eeuw.