KWK "Brzeszcze" (Brzeszcze)

 kopalnia  Dodaj kategorię

 Dodaj zdjęcie

Kopalnia Węgla Kamiennego "Brzeszcze" będąc największym przedsiębiorstwem na terenie Brzeszcz i najbliższych miejscowości - wchodzących dziś w skład jednostki administracyjnej gminy Brzeszcze - wywierała zasadniczy wpływ na kształtowanie poziomu życia mieszkańców, rozwój stosunków społecznych w środowisku oraz świadomości obywatelskiej górników i ich rodzin. Z rozwojem kopalni rosło górnicze miasto Brzeszcze, a wraz z nim ludzie, z których wielu całe swoje życie, zdolności i umiejętności poświęciło górnictwu.

Z perspektywy czasy można zaobserwować fakt że kopalnia była i jest liczącym się organizmem gospodarczym regionu. Dzięki niej stara nadwiślańska osada zmieniła swoje ob. licze poprzez podziemne pokłady węgla. Zapadła wieś rolnicza stała się osadą górniczą i jeszcze jednym ośrodkiem górnictwa krakowskiego, który przeobraził środowisko pod względem gospodarczym, geograficznym, społecznym i kulturalnym. Położona na uboczu w znacznej odległości od centrum zagłębia węglowego spowodowała w znacznej mierze aktywizację gospodarczą dawniej zacofanych i przeludnionych rolniczych okolic. Znalazły w niej prace tysiące robotników z licznych wiosek położonych z dala od kopalni. Same Brzeszcze z małej wsi przekształciło się w miasto, w którym Kopalnia "Brzeszcze" jest najważniejszym zakładem przemysłowym, świadczącym niejednokrotnie poważne usługi na jego rzecz.

Kopalnia "Brzeszcze" ma duże zasoby węgla kamiennego, których eksploatacje utrudniają jednak warunki geologiczne: pokłady cienkie i poprzecinane uskokami. W górnych warstwach obserwuje się znaczny napływ wody, a w dolnych coraz silniejsze występowanie metanu.

Obszar górniczy kopalni "Brzeszcze" zlokalizowany jest w większości na terenie miasta Brzeszcze oraz przynależnej do tej gminy wsi Jawiszowice, Skidziń, Przecieszyn, Wilczkowice i Rajsko. Kopalnia sąsiaduje od zachodu z rejonem Międzyrzecze i Ćwiklice, od wschodu z obszarem Oświęcim - Polanka a od południa z Jawiszowicami. Rejony te są obszarami rezerwowymi. Od strony północnej usytuowany jest obszar górniczy KWK Piast Ruch II w Woli. Złoże węgla kamiennego zostało udokumentowane do głębokości zalegania pokładu 510 tj. do około 1150 m. Przedmiotem eksploatacji są aktualnie pokłady warstw orzeskich i rudzkich.

W obrębie obszaru górniczego "Brzeszcze" dokonuje się eksploatacji węgla oraz kopaliny towarzyszącej - metanu.

Obszar górniczy kopalni "Brzeszcze" położony jest w kotlinie Oświęcimskiej, stanowiącej szeroki teren zalewowy Wisły i jej dopływów. Ma dobrze rozwiniętą naturalną i sztuczną sieć cieków i zbiorników powierzchniowych. Wzdłuż zachodniej granicy obszaru górniczego płynie rzeka Wisła, natomiast wzdłuż granicy wschodniej - Soła. Największym ciekiem powierzchniowym biegnącym bezpośrednio przez obszar górniczy kopalni jest Młynówka, której zadaniem jest zasilanie stawów rybnych w wodę, oraz w zachodniej jej części potok Różany. Występuje również znaczna ilość stawów oraz zalewisk utworzonych w bezodpływowych nieckach poeksploatacyjnych, jak również w wyrobiskach po eksploatacji żwiru nad Sołą.

W kopalni nie występuje zagrożenie ze strony wód i cieków powierzchniowych dla robót górniczych.

Kopalnia "Brzeszcze" prowadzi obecnie eksploatację pokładów węgla wyłącznie systemami ścianowymi z zawałem stropu. Przeważa system ścianowy podłużny, sporadycznie stosowany jest system poprzeczny po wzniosie lub po upadzie. We wszystkich ścianach stosowane są obudowy zmechanizowane, odpowiednio dobrane do warunków górniczo-geologicznych. W warunkach kopalni "Brzeszcze" eksploatacja prowadzona jest generalnie z góry na dół, od pokładów płycej zalegających do coraz głębszych. Nie stosuje się wcześniejszego wybierania głębiej zalegających pokładów, tym samym unika się niszczącego podbierania.

Udokumentowane zasoby przemysłowe węgla kopalni "Brzeszcze" w ilości 157,5 mln ton zapewniają jej przy obecnym poziomie wydobycia dalszą żywotność na ponad 34 lata. Cała ilość wydobytego węgla kierowana jest do zakładu mechanicznej przeróbki węgla, a następnie sprzedawana na cele energetyczne i ciepłownicze, na cele opałowe odbiorcom indywidualnym.

Kopalnia "Brzeszcze" jest najbardziej metanową kopalnią Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Udokumentowane zasoby metanu desorbowalnego na skutek eksploatacji pokładów węgla ulegają systematycznemu, ciągłemu zmniejszaniu. Metan wydziela się bowiem w ścianach eksploatacyjnych, wyrobiskach korytarzowych, drogach wentylacyjnych, a także jest ujmowany systemami odmetanowania w ścianach, przodkach chodnikowych oraz zza tam izolacyjnych. Tak więc metan uwalniający się w kopalni w procesie eksploatacji pokładów węgla podzielić można na : metan ujmowany systemami odmetanowania oraz metan wydalany drogami wentylacyjnymi poprzez szyby wentylacyjne do atmosfery.

Metan ujmowany systemami odmetanowania odsyłany jest ze złoża w postaci mieszanki metanowo-powietrznej zawierającej 45-50% CH4. W kopalni praktycznie cały ujęty metan jest gospodarczo wykorzystywany. Zdecydowana większość metanu jest sprzedawana do Firmy Chemicznej "Dwory" w Oświęcimiu, pozostała część wykorzystywana jest do opalania kotłów energetycznych Nadwiślańskiej Spółki Energetycznej. Z kolei metan wydalany do atmosfery obciąża środowisko powodując wzrost efektu cieplarnianego i redukcję warstwy ozonowej.

Głównym odpadem powstającym w wyniku działalności przemysłowej kopalni "Brzeszcze" jest karbońska skała płonna. Problem zagospodarowania skały płonnej
z uwagi na jej ilość i ograniczoną pojemność terenów dla jej bezpiecznego składowania, ma istotne znaczenie w prawidłowym funkcjonowaniu zakładów górniczych. Składowanie kamienia na powierzchni terenu stwarza ponadto znaczną uciążliwość zarówno dla środowiska przyrodniczego jak i dla człowieka.

Zarówno obecnie jak i w przyszłości kopalnia nie planuje składowania skały płonnej na powierzchni. Ilość skały płonnej wydobywana na powierzchnię wraz z węglem utrzymuje się w ostatnich latach mniej więcej na takim samym, stałym poziomie wynoszącym około 1 200 000 Mg/rok. Całość wydobytego kamienia kopalnia zagospodarowuje do likwidacji niecek bezodpływowych, zalewisk, wszelkiego rodzaju deformacji powierzchni terenu oraz do robót inżynierskich związanych z regulacją cieków, budową wałów przeciwpowodziowych itp. Skała ta w całości wykorzystywana jest gospodarczo w pracach mających na celu przywrócenie wartości użytkowych terenom przekształconym. Skała płonna została wcześniej przebadana pod kątem jej przydatności do tego typu prac. Test wymywalności tej skały wskazuje na to, iż nie wymywają się z niej żadne składniki zanieczyszczeń w ilościach przekraczających najwyższe dopuszczalne wskaźniki w ściekach wprowadzonych do wód i do ziemi. Odczyn wyciągu wodnego jest również w normie. Skała ta nie jest również promieniotwórcza. Do 31.12.1997r. kopalniana skała płonna była odpadem pogórniczym wykorzystywanym gospodarczo na podstawie posiadanych wówczas decyzji administracyjnych, natomiast od 1998r. podstawą prawną gospodarczego wykorzystania skały płonnej są decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, które określają warunki i sposób jej zagospodarowania lub miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Gospodarcze wykorzystanie skały płonnej jest korzystne dla kopalni. Z jednej strony pozwala na uniknięcie wysokich kosztów związanych z pozyskiwaniem nowych terenów pod składowiska, a z drugiej zaś strony pozwala uniknąć wysokich kosztów z tytułu opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska i wprowadzaniem w nim zmian.

Wody podziemne w obszarze górniczym kopalni "Brzeszcze" związane są z utworami czwartorzędowymi i karbońskimi. Dopływy wód do wyrobisk górniczych pochodzą ze zczerpywania zasobów statycznych. Są one odbierane na dziewięciu poziomach. Dopływy te są ustabilizowane od wielu lat i zmieniają się w niewielkich ilościach. W ogólnym dopływie wody do kopalni, wody pitne i przemysłowe stanowią 60% zaś wody zasolone 40%. Wody pitne są w całości wykorzystywane przez kopalnię do zabezpieczenia jej potrzeb. Największe ilości tych wód zagospodarowane są przez łaźnie, kotłownię, na cele techniczne, bytowo-gospodarcze, w zakładzie przeróbczym, do płukania rurociągów przeciw pożarowych na dole i inne. Wody słone, wypompowane na powierzchnię, odprowadzane są w całości do zbiornika retencyjno-dozującego wód słonych "Brzeszcze" o pojemności 1 156 000 m3. Zadaniem zbiornika jest okresowe gromadzenie słonych wód dołowych i przetrzymywanie ich w okresie, gdy poziom wody (przepływ) w rzece Wiśle jest niski oraz gdy stężenie jonów Cl + SO4 w rzece uniemożliwia jakikolwiek dopływ wód słonych z kopalni "Brzeszcze", a następnie zrzucanie ich do Wisły w okresach wysokich stanów wód. Duża pojemność zbiornika przy istniejącym dopływie wynoszącym 7556 m3/d zapewnia 154 dniową retencję. W ciągu tak długiego okresu zwykle pojawia się kilka razy możliwość zrzutu wody do rzeki. Przy zrzucie wody słonej wykonywane są 2 razy dziennie analizy fizyko - chemiczne wody z rzeki powyżej i poniżej zrzutu, a także wody zrzucanej, co zapewnia utrzymanie, w wodach Wisły poniżej zrzutu wód słonych, stężeń chlorków i siarczanów dopuszczalnych dla II klasy czystości wód. Kopalnia posiada zezwolenie wodno-prawne wydane przez Wydział Ekologii Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach na zrzut wód słonych do Wisły. Z prognozy wielkości dopływu i zrzutu soli, przy założonej wielkości wydobycia dopływy wody będą się utrzymywać na niezmienionym poziomie. Wzrośnie natomiast ładunek soli odprowadzany wraz z wodami do rzeki Wisły, gdyż eksploatacja będzie schodziła na coraz niższe poziomy. W związku z tym nastąpi wzrost mineralizacji dopływających wód słonych. Wzrost ten, biorąc pod uwagę bardzo dużą pojemność zbiornika retencyjnego odpowiednio długi czas retencji wód nie wpłynie na zmianę jakości wód w rzece Wiśle. Odprowadzane do rzeki Wisły poprzez zbiornik retencyjno-dozujący, słone wody dołowe nie stwarzają także zagrożenia podwyższeniem promieniotwórczości wód tej rzeki. W kopalni prowadzone są systematyczne badania promieniotwórczości, zarówno wód dopływających do wyrobisk górniczych i osadów wytrącających się z tych wód jak również wód i osadów w zbiorniku retencyjno-dozującym. W wodach zbiorczych z poziomów nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnego stężenia izotopów radu dla wód odprowadzanych do odkrytych zbiorników wodnych.

Działalność przemysłowa kopalni powoduje wytwarzanie ścieków w ilości średnio 2500 m3/dobę. Gospodarka ściekowa na kopalni jest od wielu lat uporządkowana. Ścieki są odprowadzane do Miejskiej Oczyszczalni Ścieków Tychy, Oddział Brzeszcze skąd po oczyszczeniu zrzucane są do Wisły.

Informacje pochodzą ze storny www.kwsa.pl