Νεκρόπολη Αρχαίας Ελεύθερνας

 necropolis (en), αρχαιολογικός χώρος

 Ανέβασμα φωτογραφίας

Η νεκρόπολη Αρχαίας Ελεύθερνας στο νομό Ρεθύμνου είναι το σημαντικότερο σημείο του αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Ελεύθερνας στη θέση Ορθή Πέτρα. Πρόκειται για μια νεκρόπολη των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων, η ανασκαφή της οποίας έφερε στο φως χιλιάδες μικρά και μεγάλα ευρήματα για τον τρόπο ταφής, ίδιο με τα ταφικά έθιμα που αναφέρει ο Όμηρος στην Iλιάδα περιγράφοντας την Πυρά του Πάτροκλου. Το 2010 οι αρχαιολόγοι του Πανεπιστημίου Κρήτης βρέθηκαν μπροστά σε μια από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις των αρχαίων χρόνων, καθώς βρήκαν ένα τεράστιο ξαπλωμένο πιθάρι που ήταν ασύλητος λαξευτός τάφος του 700 π.Χ. και του οποίου η είσοδος φραζόταν από έναν ογκόλιθο 800 κιλών. Μέσα στο πιθάρι βρέθηκαν τα οστά ενός νεαρού ζευγαριού που ήταν καλυμμένο με χρυσό κάλυμμα, που είχε κεντηθεί με 3.000 φύλλα χρυσού διαφόρων σχημάτων. Ο χρυσός του τάφου είναι αιγυπτιακής ή μικρασιατικής προέλευσης και αποδεικνύει τις στενές σχέσεις της Ελεύθερνας με χώρες της Ανατολής, Αίγυπτο, Συρία και Κύπρο.
Στη νεκρόπολη Αρχαίας Ελεύθερνας εκτός, των άλλων, βρέθηκε ο «τάφος των πολεμιστών» με 480 αγγεία, όπλα και την τάφρο πολεμιστών που σκοτώθηκαν σε μάχη, ενώ από τα σημαντικότερα ευρήματα θεωρείται το χρυσό κόσμημα που φορούσε μια κοπέλα, το οποίο απεικονίζει μια μέλισσα. Το κόσμημα αποτελεί την πρώτη αναπαράσταση της μέλισσας ως θεάς στην Κρήτη. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, το κόσμημα αν γυριστεί αντίστροφα, τότε η μέλισσα εξαφανίζεται και παίρνει τη θέση της ένας κρίνος. Παρά το μικρό μέγεθός του κοσμήματος, με ύψος 2-3 εκατοστά, είναι ευδιάκριτη η μορφή της γυναίκας με περούκα, όπως επίσης τα χέρια της-στήμονες, που κρατούν τους μαστούς της, το σώμα της μέλισσας και τα φτερά της στολισμένα με μικροσκοπικά λουλούδια.
Ένα ακόμα εκπληκτικό εύρημα των αρχαιολόγων στη νεκρόπολη Αρχαίας Ελεύθερνας είναι το μάτι του Τουταγχαμών, ένα ολόχρυσο μάτι σε φυσικό μέγεθος, πανομοιότυπο με αυτό που βρέθηκε στη νεκρική μάσκα του βασιλιά της Αιγύπτου και εντοπίστηκε μέσα σε τάφο.
Το κτίριο επίσης που αποκαλύφθηκε στη νεκρόπολη Αρχαίας Ελεύθερνας έχει ύψος, που δεν συναντάται σε κανένα άλλο κτίριο της Γεωμετρικής Εποχής. Οι τοίχοι του σώζονται σε ύψος περίπου 2 μέτρων. Στο εσωτερικό του κτιρίου εντοπίστηκαν λίθινοι πάγκοι, επάνω στους οποίους βρέθηκαν κρατήρες και κύπελλα. Το κτίριο νοείται ως υπόγειος χώρος, καθώς τουλάχιστον στα 2/3 του ύψους του, οι τοίχοι έχουν χτιστεί μέσα στο έδαφος. Οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι τα ευρήματα του κτιρίου αυτού παραπέμπουν σε χρήση αποθηκευτική ή τελετουργική, ενδεχομένως να έπιναν εκεί οι άνθρωποι σε ένα είδος τελετής, κατά τις κηδείες ή τα μνημόσυνα.