Dom Interesów Andrzeja Zamoyskiego (Warszawa)

 Uniwersytet Warszawski  Dodaj kategorię

Dom Interesów Andrzeja Zamoyskiego (zwany także pałacem Zamoyskich) – kamienica pałacowa przy Nowym Świecie 67/69.

Najstarszy obiekt, dwór murowany, istniał na tej posesji jeszcze przed 1655 rokiem, tyle, że znajdował on się w głębi posesji. Z czasem został on rozbudowany do pałacu, należał między innymi do rodziny Branickich. W 1838 roku właścicielem pałacu został Andrzej Artur Zamoyski, z którego inicjatywy od strony ulicy Nowy Świat wzniesiono w latach 1843-1846 neorenesansową kamienicę dochodową, zaprojektowaną przez Henryka Marconiego z płaskorzeźbami wykonanymi przez Pawła Malińskiego, które były alegoriami Przemysłu (Minerwa), Rolnictwa (Ceres), Handlu (Merkury) i Bogactwa (Jazon) oraz Żeglugi (personifikacje Wisły i Bugu). Jeden z największych wówczas w Warszawie budynków uzyskał architekturę nawiązującą do rzymskiego pałacu Cancellaria, oficynami połączono go z dawnym pałacem. W 1862 roku Zamoyski porzucił swoje interesy i nie powrócił już do Królestwa Polskiego. Kamienicę zamieszkiwała wówczas między innymi młodsza siostra nieżyjącego już Fryderyka Chopina, przetrzymująca w mieszkaniu liczne pamiątki po swoim zmarłym bracie.

Dnia 19 września 1863 roku, podczas powstania styczniowego, z jednego z okien pałacu zrzucono na przejeżdżającego Nowym Światem karocą carskiego namiestnika Fiodora Berga kilka bomb. Zamach nie powiódł się, żadna z nich nie trafiła w karocę, w wyniku ataku zabito jednego z członków obstawy oraz konia, a namiestnik uszedł z życiem. W ramach zemsty budynek został zdemolowany przez wojsko rosyjskie, żołnierze wpadli też na trzecie piętro, gdzie mieszkała Izabella Barcińska, która przechowywała u siebie m.in. fortepian, na którym grał jej brat Fryderyk Chopin. Fortepian ten został wyrzucony przez okno, co zainspirowało Cypriana Kamila Norwida do napisania wiersza Fortepian Szopena.

Budynek został skonfiskowany po powstaniu styczniowym i mieścił potem biura wojskowe (choćby Zarząd Wojenny Okręgu Warszawskiego), sąd wojenny warszawski i rosyjski klub. W okresie międzywojennym w budynku oraz w znajdującym się na zapleczu pałacu znajdowało się Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. We wrześniu 1939 roku w tym budynku mieściło się dowództwo wojskowe obrony Warszawy, wobec czego stał się on celem nalotów i został znacznie uszkodzony.

Budynek uległ zniszczeniu podczas powstania warszawskiego w około 90%, odbudowano go w latach 1948-1950 pod kierunkiem Mieczysława Kuzmy i Zygmunta Stępińskiego z wieloma zmianami względem pierwotnego projektu – skasowano balkony oraz zmieniono wygląd okien i ich obramowań na pierwszym i drugim piętrze. Dziś w budynku znajduje się między innymi Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych oraz Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Na budynku umieszczona jest tablica upamiętniająca Cypriana Kamila Norwida oraz Dowództwo Obrony Warszawy.