Składy Amunicji i Uzbrojenia "Łysomice" 1909-1939. (Toruń)

 Arsenał / składnica broni i amunicji, magazyn, historia, magazyn, skład, historyczne miejsce

 Dodaj zdjęcie

Składnica została przejęta przez Wojsko Polskie komisyjnie w dniu 31 stycznia 1920r. Od 4 lutego 1920 zaczęła funkcjonować w strukturach wojska wspierając działania Armii Polskiej na froncie wschodnim. Na terenie składów i warsztatów odbudowo ok. 5 000 mb. linii kolejowej i ok 2600 mb. linii wąskotorowej. Łączna długość bocznic kolejowych osiągnęła ok. 5300 mb. toru kolejowego normalnego i w przybliżeniu 5500 mb. toru wąskotorowego. Teren składnicy ogrodzony był podwójnym płotem. Powierzchnia terenu zajęta pod zabudowania wynosiła ok. 26.000 m2, na której pobudowano 120 budynków. Składnica posiadała własną sieć wodociągowa wyposażoną w 16 hydrantów. Energię elektryczną otrzymywano z sieci miejskiej i z elektrowni w Gródku, warsztaty i składy posiadały własny transformator o mocy 100kW. Nawierzchnie wszystkich dróg były brukowane. Budynki magazynowe murowane posiadały konstrukcję lekką, szkieletową, wypełnioną cegłą dziurawką, drewniany lekki dach kryty był papą. Każdy budynek posiadał instalację odgromową z podziemną opaską na głębokości ok. 0,5 m. Magazyny miały wymiary typowe 15 x 10 x 2 m lub 33 x 10,7 x 2,4 m.
Składnicę podzielić można na dwie części, część administracyjną i część magazynową.
Część administracyjną tworzy grupa budynków położona poza głównym ogrodzeniem w południowej części składnicy, przy drodze z Torunia do Lulkowa. Składają się na nią :
- budynek administracyjny ;
- budynek mieszkalny, w którym mieściła się wartownia ;
- budynek stróżówki ;
- ustęp .
Wszystkie obiekty wykonane były z muru pruskiego za wyjątkiem ustępu wykonanego z drewna.
Druga część składnicy tzw.magazynowa, była znacznie większa od administracyjnej i obejmowała ona wszystkie magazyny amunicyjne, które były murowane, oraz dwa drewniane ustępy.
Tę część z kolei można podzielić na dwa zasadnicze rejony magazynów :zachodni i wschodni. Pierwszy z nich , tj.zachodni, tworzyły trzy kolumny magazynów (zgodnie z kierunkiem północy). Pierwsza kolumna składała się z dziewięciu obiektów i była największą, następne dwie składały się każda po pięć magazynów. Razem w zachodnim rejonie znajdowało się 19 budynków.
Wschodni rejon był znacznie większy i składał się z czterech kolumn magazynów. Pierwsza kolumna składała się z ośmiu obiektów magazynowych (pierwsza od północy), następne 3 kolumny złożone były z 9-ciu magazynów każda. Razem we wschodnim rejonie było 35 budynków.
W roku 1929 po powstaniu Głównych Warsztatów Uzbrojenia w Skarżysku dokonano rozdziału toruńskich warsztatów od składów. Warsztaty otrzymały nazwę „Warsztatu Amunicyjnego Nr 3 w Toruniu" natomiast wydzielone Składy Amunicji organizacyjnie przydzielono do Głównej Składnicy Uzbrojenia nr 6 w Poznaniu. W tym samym roku przeszły pod zarząd nowo utworzonej Pomocniczej Składnicy Uzbrojenia nr 8 w Toruniu.
/Większość budynków i wszystkie nawierzchnie dróg bez ubytków przetrwały do sierpnia 1991 roku./

żródło; Wadół. ROZMIESZCZENIE I DZIAŁALNOŚĆ WARSZTATÓW, WYTWÓRNI ORAZ SKŁADÓW ARTYLERYJSKICH NA TERENIE GARNIZONU TORUŃ W OKRESIE 1920 - 1939.