تپه های شهرشوش باستان با قدمت 7000سال

 شهر, ruins (en), تاریخی, archaeological site (en), مکان دیدنی

واقع در استان خوزستان یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های شناخته شدهٔ جهان است، احتمالاً به سال ۴۰۰۰ پیش از میلاد پایه‌گذاری شده، با وجود اینکه نخستین آثار یک دهکدهٔ مسکونی در آن مربوط به ۷۰۰۰ سال پیش از میلاد هستند. طبق اسناد باستانی شوش و (انشان) یا(آنزان) منطقه (ایذه) کنونی از مهمترین و باشکوه ترین شهرهای باستانی ایران و جهان بوده است و فعالیت‌های باستانشناسی در آن ادامه دارد.[۱]

شهر باستانی شوش روزگاری مرکز برخورد دو تمدن مهم بوده، که هریک به سهم خود در دیگری تأثیر داشته‌است، یکی تمدن میانرودان ودیگری تمدن عیلام. قرار گرفتن این منطقه در شمال خلیج فارس و نیز همسایگی با میانرودان در پیدایش این وضع ویژه تأثیر بسیاری داشته‌است.



شوش در دوره ایلامی‌ها هزاران سال مرکز این تمدن مهم بوده است. در دوره هخامنشیان شوش پایتخت سیاسی این امپراطوری پهناور بوده است.[۲] پس از آن نیز متاثر از رویدادهای تاریخی دستخوش تحولات بوده و پس از حمله اسکندر به تدریج مرکزیت خود را از دست داد. در دوره ساسانیان شوش به همراه شوشتر و جندی شاپور به عنوان مراکز اقتصادی تولید و صادرات ابریشم به اقصی نقاط جهان مطرح بودند. شوش در سال ۱۷ هـ. ق به تصرف مسلمانان درآمد. در دوره اسلامی نیز مدتها از شهرهای پرجمعیت وپررونق بود، هنگامی که مرکز خوزستان به اهواز منتقل شد شوش اهمیت خود را از دست داد.[۳][۴] شوش در دوره هخامنشیان شکوه گذشته خویش را باز یافته وچهار راه شرق وغرب گردید. با توجه به اهمیت و موقعیت جغرافیایی و سیاسی خاص شوش بود که راههای بسیاری و به ویژه راه بزرگ موسوم به «راه شاهی» ارتباط این شهر را به نقاط گوناگون جهان برقرار کرد.

راه شاهی که در دوره هخامنشیان و به دستور داریوش بزرگ ساخته شد، شهر شوش، پایتخت سیاسی دولت هخامنشیان را به پاسارگاد، تخت جمشید و دیگر شهرهای امپراتوری، از جمله شهر نامی سارد پایتخت کشور لیدی پیوند می‌داد. می‌توان گفت اداره سرزمین پهناور ایران وحفظ امنیت آن و انتقال سریع یگان‌های نظامی و گسترش بازرگانی و ترابری و تسهیل در امر مسافرت از مهم‌ترین عوامل ساخت و گسترش شبکه راه‌ها در این دوره بوده‌است.

از سوی دیگر ایجاد راه‌ها و برقراری امنیت و تسهیل و بازرگانی، خود موجب پیوند و آشنایی ملت‌های گوناگون گردید که این امر مایه انتقال فرهنگ‌ها و باورهای گونه‌گون گردید وبسیاری از نظرات فلسفی و باورهای دینی از این راه میان ملتها مبادله شد. بر طبق تاریخ فتح الفتوح و همچنین تاریخ طبری، اعراب به هنگام فتح شهر شوش بیشتر از ۳۰ هزار نفر را به قتل رساندند و تعداد ۲۰ هزار گاو - اسب، زن و دختر را به غنیمت بردند این شهر تا قرنها بعد از رونق افتاد.

به گواه نگاشته‌های تاریخ معاصر ایران باستان شناسان فرانسوی حجم عظیمی از آثار باستانی شوش را از ایران خارج کردند و برای این منظور از راه آهن و تعداد زیادی کشتی و کار شبانه‌روزی هزاران برده و کارگران ایرانی استفاده می‌کردند.[۵] آثار بجا مانده از شهر شوش حتی پس از حمله اسکندر و فرسایش طبیعی به حدی بوده که در تمام سفرنامه‌های مربوط به آن منطقه موجب بهت و شگفتی بوده و مطالب زیادی درباره آن نوشته شده است در حالیکه غارت فرانسوی‌ها به حدی بوده که امروزه چیز زیادی از آثار قابل رویت شوش به جز آثار مدفون در زیرخاک باقی نمانده است و این در حالیست که امروز تقریباً موزه‌ای در گوشه‌ای از جهان نیست که آثار متعددی از شوش در آن نباشد و این نشانده ابعاد وسیع غارتگری آثار شوش باستان طی چند دهه می‌باشد.[۶][۷][۸]
شیر بالدار از کاخ داریوش بزرگ در شوش. (موزه لوور)

زیگورات چغازنبیل در حدود چهل کیلومتری ویرانه‌های کاخ آپادانای شوش قرار دارد.

به سبب اخلاص مسلمانان شیعه و یهودیان ایران به حضرت دانیال، شوش یک شهری بختیاری نشین که بازماندگان تمدن عیلام است. امروزه شهر شوش در شمال استان خوزستان از یادمان‌های تاریخی کهن؛ دیگر آن شکوه و اهمیت دیرین خود را دارا نیست. نامهایی مانند سوس - شوشا- سوسه - سویس و سویز که در بعضی مناطق شمال آفریقا وجود دارد نیز مرتبط با نام شهر شوش است مهاجران ایرانی و عرب که از این منطقه به شمال آفریقا مهاجرت کرده‌اند این نامها را در دوره اسلامی رایج نموده‌اند شهر شوش در دوره قبل از اسلام شهرت بین‌المللی داشته و به همان اندازه شهرت داشته که بابل، کلده، لیدی، نیل و لیبیه و ...شوش يكي از قديمي ترين شهرهاي جهان است. حفاريهاي باستان شناسي نشان مي دهد كه اين منطقه در 9000 سال پيش از ميلاد محل سكونت كشاورزان بوده .آنها از زندگي خود آثاري بر جاي گذاشته اند كه اكنون به صورت تپه هاي گوناگون باستاني كشف شده است .در 5000 سال پيش از ميلاددر اين مكان مردم در قلعه زندگي مي كردند و از4000سال پيش زندگي در شوش به صورت شهري در آمده است. اين منطقه كه بين رودهاي كرخه و دز قرار دارد پايتخت سياسي ايلاميها بوده است. قلعه ايلاميها روي تپه اي در مركز شهر شوش واقع بوده كه فرانسويها روي آن قلعه جديدي احداث نموده اند . در كنار آن تپه شاهي قرار دارد كه احتمالا به صورت زيگورات بوده. است و درنزديكي آن تپه صنعتگران قرار دارد. آشوربانيپال بين سالهاي 465-460 قبل از ميلاد شهر شوش را فتح كرد و آنرا مانند ديگر فتوحات آشوريها با خاك يكسان كرد. داريوش اول هخامنشي آنجا را بازسازي نمود و كاخ آپاداناي خود را در تپه شاهي برپا نمود. خشايارشا نيز در شوش زندگي مي كرده است.در زمان اردشير اول متاسفانه در اثر آتش سوزي بزرگي اكثر بناهاي شوش از بين رفتند .بقاياي اين آثار باستاني در قرن بيستم از زير خاك بيرون آمدند. قسمت عمده اي از آنها در اثر تسطيح دشت خوزستان براي اهداف كشاورزي از بين رفته است و جنگ تحميلي نيز خسارات زيادي به آثارباستاني وارد كرده است . حفاريهاي غير مجاز ساكنين دشت و حمله باستان شناسان غربي ، باعث شده است قسمت عمده اي از اين آثار از بين برود يا به موزه هايي همچون لوور برسد



شمال دشت خوزستان كه محل ورود سه رود كارون كرخه و دز به اين دشت رسوبي و حاصلخيز است محل مناسبي براي استقرار بشر اوليه بوده است، كه به تازگي با تكثير نباتات و اهلي كردن حيوانات آشنا شده بود. در 5000 سال پيش از ميلاد آنها با احداث آبراهها و سدهايي مشكل آبرساني را حل نمودند . باستان شناساني همچون گيرشمن و ژان پرو بقاياي ساختمانهاي عظيمي را در تپه هاي شوش كشف كردند كه نشان از اهميت اين تپه ها در منطقه ميدهد. در كل دشت شوش تپه هاي فراواني وجود دارد و نشان ميدهد در پهنه عظيم اين دشت اجتماعات فراوان پراكنده كشاورزي وجود داشته است كه مركز همه آنها در شوش بوده و همگي از نظر فرهنگ صنعت و نحوه زندگي با هم وحدت داشته اندشوش (Susa تلفظ: /سوزا/) واقع در استان خوزستان یکی از قدیمی‌ترین سکونتگاه‌های شناخته شدهٔ جهان است، احتمالاً به سال ۴۰۰۰ پیش از میلاد پایه‌گذاری شده، با وجود اینکه نخستین آثار یک دهکدهٔ مسکونی در آن مربوط به ۷۰۰۰ سال پیش از میلاد هستند. طبق اسناد باستانی شوش و (انشان) یا(آنزان) منطقه (ایذه) کنونی از مهمترین و باشکوه ترین شهرهای باستانی ایران و جهان بوده است و فعالیت‌های باستانشناسی در آن ادامه دارد.[۱]

شهر باستانی شوش روزگاری مرکز برخورد دو تمدن مهم بوده، که هریک به سهم خود در دیگری تأثیر داشته‌است، یکی تمدن میانرودان ودیگری تمدن عیلام. قرار گرفتن این منطقه در شمال خلیج فارس و نیز همسایگی با میانرودان در پیدایش این وضع ویژه تأثیر بسیاری داشته‌است.



شوش در دوره ایلامی‌ها هزاران سال مرکز این تمدن مهم بوده است. در دوره هخامنشیان شوش پایتخت سیاسی این امپراطوری پهناور بوده است.[۲] پس از آن نیز متاثر از رویدادهای تاریخی دستخوش تحولات بوده و پس از حمله اسکندر به تدریج مرکزیت خود را از دست داد. در دوره ساسانیان شوش به همراه شوشتر و جندی شاپور به عنوان مراکز اقتصادی تولید و صادرات ابریشم به اقصی نقاط جهان مطرح بودند. شوش در سال ۱۷ هـ. ق به تصرف مسلمانان درآمد. در دوره اسلامی نیز مدتها از شهرهای پرجمعیت وپررونق بود، هنگامی که مرکز خوزستان به اهواز منتقل شد شوش اهمیت خود را از دست داد.[۳][۴] شوش در دوره هخامنشیان شکوه گذشته خویش را باز یافته وچهار راه شرق وغرب گردید. با توجه به اهمیت و موقعیت جغرافیایی و سیاسی خاص شوش بود که راههای بسیاری و به ویژه راه بزرگ موسوم به «راه شاهی» ارتباط این شهر را به نقاط گوناگون جهان برقرار کرد.

راه شاهی که در دوره هخامنشیان و به دستور داریوش بزرگ ساخته شد، شهر شوش، پایتخت سیاسی دولت هخامنشیان را به پاسارگاد، تخت جمشید و دیگر شهرهای امپراتوری، از جمله شهر نامی سارد پایتخت کشور لیدی پیوند می‌داد. می‌توان گفت اداره سرزمین پهناور ایران وحفظ امنیت آن و انتقال سریع یگان‌های نظامی و گسترش بازرگانی و ترابری و تسهیل در امر مسافرت از مهم‌ترین عوامل ساخت و گسترش شبکه راه‌ها در این دوره بوده‌است.

از سوی دیگر ایجاد راه‌ها و برقراری امنیت و تسهیل و بازرگانی، خود موجب پیوند و آشنایی ملت‌های گوناگون گردید که این امر مایه انتقال فرهنگ‌ها و باورهای گونه‌گون گردید وبسیاری از نظرات فلسفی و باورهای دینی از این راه میان ملتها مبادله شد. بر طبق تاریخ فتح الفتوح و همچنین تاریخ طبری، اعراب به هنگام فتح شهر شوش بیشتر از ۳۰ هزار نفر را به قتل رساندند و تعداد ۲۰ هزار گاو - اسب، زن و دختر را به غنیمت بردند این شهر تا قرنها بعد از رونق افتاد.

به گواه نگاشته‌های تاریخ معاصر ایران باستان شناسان فرانسوی حجم عظیمی از آثار باستانی شوش را از ایران خارج کردند و برای این منظور از راه آهن و تعداد زیادی کشتی و کار شبانه‌روزی هزاران برده و کارگران ایرانی استفاده می‌کردند.[۵] آثار بجا مانده از شهر شوش حتی پس از حمله اسکندر و فرسایش طبیعی به حدی بوده که در تمام سفرنامه‌های مربوط به آن منطقه موجب بهت و شگفتی بوده و مطالب زیادی درباره آن نوشته شده است در حالیکه غارت فرانسوی‌ها به حدی بوده که امروزه چیز زیادی از آثار قابل رویت شوش به جز آثار مدفون در زیرخاک باقی نمانده است و این در حالیست که امروز تقریباً موزه‌ای در گوشه‌ای از جهان نیست که آثار متعددی از شوش در آن نباشد و این نشانده ابعاد وسیع غارتگری آثار شوش باستان طی چند دهه می‌باشد.[۶][۷][۸]
شیر بالدار از کاخ داریوش بزرگ در شوش. (موزه لوور)

زیگورات چغازنبیل در حدود چهل کیلومتری ویرانه‌های کاخ آپادانای شوش قرار دارد.

به سبب اخلاص مسلمانان شیعه و یهودیان ایران به حضرت دانیال، شوش یک شهری بختیاری نشین که بازماندگان تمدن عیلام است. امروزه شهر شوش در شمال استان خوزستان از یادمان‌های تاریخی کهن؛ دیگر آن شکوه و اهمیت دیرین خود را دارا نیست. نامهایی مانند سوس - شوشا- سوسه - سویس و سویز که در بعضی مناطق شمال آفریقا وجود دارد نیز مرتبط با نام شهر شوش است مهاجران ایرانی و عرب که از این منطقه به شمال آفریقا مهاجرت کرده‌اند این نامها را در دوره اسلامی رایج نموده‌اند شهر شوش در دوره قبل از اسلام شهرت بین‌المللی داشته و به همان اندازه شهرت داشته که بابل، کلده، لیدی، نیل و لیبیه و