Zespół dworsko-parkowy w Budziszynie / Pałac w Budziszynie (Budziszyn)

 pałac, park, zespół dworski, folwark/PGR, dwór

 Dodaj zdjęcie

Dwór murowany z cegły i otynkowany, posadowiony na planie prostokąta, o regularnej bryle. Parterowy, wysoko podpiwniczony, z mieszkalnym poddaszem nakrytym wysokim dachem naczółkowym. Połacie kryte dachówką ceramiczną. Elewacja frontowa 9 osiowa z 3 osiowym, piętrowym ryzalitem umieszczonym centralnie, poprzedzony czterokolumnowym portykiem w wielkim porządku, zwieńczonym trójkątnym szczytem. Portyk z gładkimi trzonami kolumn oraz zmodernizowanymi, geometrycznymi kapitelami. Na elewacji ogrodowej płytki piętrowy ryzalit, zwieńczony schodkowym szczytem z zaznaczoną datą budowy- rok 1825. Wystrój elewacji ograniczony do boniowanie narożnego gzymsu podokiennego przebiegającego przez całą szerokość elewacji oraz profilowanego gzymsu koronującego. Całość skomponowana w duchu neoklasycyzmu z elementami neogotyku. W otoczeniu znajdują się pozostałości parku, obecnie mocno zdziczałe.Pod pałacem prawdopodobnie znajdują sie lochy oraz podziemne korytarze. Nie wiadomo dokąd te przejścia prowadzą, ale przypuszcza się, że mogą one łączyć pałac w Budziszynie z Wilczą Górą. O tej "górze" przetrwała do dziś legenda, jakoby pod nią była jakaś nieznana budowla (bunkier, fabryka lub pralnia pałacowa).
Dwór został wybudowany na polecenie Franciszka Komierowskiego. Inicjatywa poparta była przez dyrektora budowli wojskowych w Warszawie Wilhelma Henryka Mintera. Około roku 1880 dwór został przebudowany za sprawą nowych właścicieli Tschirschnitzów. W wyniku przebudowy we dworze pojawiły się motywy neogotyckie w postaci ostrołukowych okien ujmujących z obu stron wejście główne. Czterokolumnowy portyk, niezbyt udany w proporcjach, w wielkim porządku, zdradzający architekta amatora, być może właściciela dworu datuje się na okres między wojenny. Miejscowość w wieku XVIII i pierwszej połowie XIX wieku pozostawała własnością fundatorów dworu. Franciszek Komierowski dziedzic majątku w 1825 roku był sędzią pokoju powiatu czerskiego. W roku 1852 dwór przeszedł w posiadanie rodziny Karskich, w 1857 roku Ciechomskich, później Tschirschnitzów, od 1899 Lwa Jasińskiego, później Anny Tyczyńskiej. W latach 20 tych XX wieku majątek należał do Teodor Załuski a wielkość ziem wynosiła 154 hektary. Obecnie dwór pozostaje własnością prywatną i jest remontowany.