Forteczny jaz pietrzący BR-14 / Pozycja pomorska – Pommernstellung

 obiekt wojskowy, zapora wodna / tama

BR-14-JF-c
Jaz forteczny
Pozycja pomorska – Pommernstellung
Odcinek taktyczny Młyn Brzeźno (Bruchmühle)

BR-XX-AA –C -y
gdzie:
BR – skrót od sygnatury taktycznej odcinka linii (Br - Bruchmühle);
XX – nr kolejny obiektu;
AA – typ obiektu np.: SBc – schron bojowy do ognia czołowego, SBb – schron bojowy do ognia bocznego, SRP– schron bierny, ukrycie dla piechoty; SBPpanc – schron bierny, ukrycie dla działa ppanc; ZPpanc – zapora przeciwpancerna, R58c – Ringstand 58c (Bauform 201), JF – Jaz forteczny
C - klasa odporności: B1, B, C, D
y – stan zachowania: c – zachowany, z – zniszczony,

Forteczny jaz piętrzący zbudowany w l. 1935/36, położony na rzece Pilawie. Obiekt należał do niemieckiej linii fortyfikacji granicznych – Pozycji Pomorskiej (Pommernstellung), potocznie nazywanej Wałem Pomorskim. Jaz służył do podniesienia poziomu rzeki Pilawy i utrzymania jej walorów obronnych jako przeszkody dla ludzi i pojazdów, na odcinku ponad 2 km (od wypływu rzeki z jeziora Długiego). Posadowiony jest jako przegroda na rzece, utrzymująca niewielki zalew płn. Specjalna stała budowla hydrotechniczna, powiązana ze schronem biernym, zaprojektowana indywidualnie. Wzniesiona na planie wydłużonego, nieregularnego prostokąta. Konstrukcja żelbetowa z elementami stalowymi do regulacji przepływu wody.
Budowla złożona : z dwóch odcinków ścianki szczelnej wykonanych na obu brzegach rzeki, utrzymujących masy wody przyległe do jazu (wbita ścianka Larsena z koroną żelbetową); między ściankami jaz złożony z przelewu i przyczółków; w przyczółku zach. trzy kanały odpływowe dla wody z mechanizmami dla ich zamykania. Nad kanałami dla ich osłony posadowiono schron bierny. Wewnątrz schronu : korytarz komunikacyjny, dwa pomieszczenia z mechanizmami regulującymi spust wody. Brak wyposażenia i instalacji (po 1945 zdemontowano mechanizmy do spiętrzania i spustu wody). Obiekt częściowo maskowany nasypem ziemnym, ściany odsłonięte malowane farbą o kolorze maskującym.

Literatura:
1. D.Pstuś „Pozycja Pomorska ­ odcinek "Pilowmühle", Poszukiwania nr 2/2009.
2. J.Miniewicz, B.Perzyk „Wał Pomorski”, Militaria Bogusława Perzyka, 1997
3. D.Piasek, J.Ellwart „Wał Pomorski”, Region 2014

Rejon spotkań Polskiej Grupy APRS (Polska Grupa APRS, APRS =Automatic Position Reporting System). Polska Grupa APRS (w skrócie PG APRS, w formie anglojęzycznej APRS Polish Group) jest ogólnopolskim klubem Polskiego Związku Krótkofalowców (PZK), zrzeszającym indywidualnych krótkofalowców oraz kluby krótkofalarskie zainteresowane pracą w systemie APRS, a także sympatyków tej działalności.

www.aprs.pl
www.aprs.pl/tama06.htm
www.aprs.pl/tama07.htm