Schorisse

 dorp, alleen de omtrekgrens tekenen

Schorisse (in het Frans Escornaix) is een dorp in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen en een deelgemeente van de gemeente Maarkedal, het was een zelfstandige gemeente tot aan de gemeentelijke herindeling van 1977. Het landbouwdorp is een langgerekt straatdorp in de Vlaamse Ardennen, nabij Henegouwen.

Er zijn verschillende hypothesen voor het ontstaan van het toponiem Schorisse. Sommigen gaan uit van de zware leemachtige ondergrond, "schorregrond" genaamd. Anderen denken dat de naam zijn oorsprong vindt bij de volksstam "de Scories", die tijdens de Romeinse overheersing op de Koekamerwijk woonde. Deze wijk lag op de Romeinse heirbaan die het zuidwesten en het noordwesten van ons land met elkaar verbond. De oudste vermeldingen: "Scorndry" (1119), "Scornace" (1110-1131), "Scornai" (1142, in kopie einde 13de eeuw), "Scarnice" (1143), "Scornacum" (1148).
Het is ook mogelijk dat het Latijnse 'Scaurnacium' het prototype van deze naam is, maar er bestaat veel kans dat de stam van het woord Germaans is. Men denkt daarbij aan het Frankische "scercona'= ondergrondse plaats, maar zijn uitspraak kan moeilijk evolueren naar Schorisse. Sommigen meenden de Latijnse persoonsnaam 'Scaurus' te herkennen. Tijdens de 12de eeuw, waarin we de eerste vermeldingen van het gehucht terugvinden, ging het gebied van Schorisse over aan het huis van Gavere. Dit geslacht bleef gedurende 11 generaties meester over Schorisse. In 1378 werd het door Lodewijk van Male als onafhankelijke heerlijkheid opgericht. Schorisse werd de hoofdplaats van een baronie die ook de omliggende gemeenten Mater, Sint-Kornelis-Horebeke, Sint-Maria-Horebeke, Sint-Blasius-Boekel, Rozebeke, Zegelsem, Elst en Welden omvatte. Margaretha van Gistel stichtte er in 1420 een tehuis voor bejaarden. Het omwalde kasteel van de heren werd in 1383 volledig geplunderd en verwoest door de Gentenaren.
In 1503, na de dood van Jacqueline van Gavere, ging het domein over aan de familie de Lalaing door het huwelijk van Johanna van Gavere met Simon van Lalaing. Een eeuw later kwam de baronie in het bezit van de familie van Florent van Berlaimont. Lodewijk van Egmont, ridder van het Gulden Vlies, werd in 1621 heer van de baronie van Schorisse door zijn huwelijk met gravin Margaretha, erfgename van Berlaimont. De heren van Egmont waren meester in de baronie tot aan de Franse Revolutie (1789), waarna ze herleid werd tot een gewone gemeente. Er werden in 1472 al linnenwervers vermeld. Tijdens de 16de eeuw kende de tapijtweverij hier een grote bloei. De textielnijverheid bleef eeuwenlang een belangrijke bron van inkomsten voor de inwoners van Schorisse. In 1896 telde men er 73 katoenwevers, 206 wevers van wol en gemengde stoffen, 26 werknemers in de kledingnijverheid, 7 in de klompenmakerijen en 9 in de molens. De 20ste eeuw bracht hierin verandering. In 1961 vonden nog 123 inwoners werk in kleding- en schoennijverheid. De rest werd gedwongen tot pendelen of zijn bestaan in de landbouw.