De Gazastrook

 regio, alleen de omtrekgrens tekenen

De Gazastrook (Arabisch: Qita` Ghazza - قطاع غزة, Hebreeuws: Retzu'at 'Azza - רצועת עזה ) is een gebied, gelegen in het Midden-Oosten en een gedeelte van historisch Palestina. De strook is genoemd naar de stad Gaza.

De Gazastrook heeft een oppervlakte van ongeveer 360 km². Het gebied grenst aan Israël, Egypte en de Middellandse Zee. De belangrijkste steden zijn Gaza, Rafah, Abasãn, Khãn Yünus en Dayr al Balah. De kustlijn is ongeveer 40 km lang, de grens met Egypte ongeveer 11 km en de grens met Israël ongeveer 51 km lang.

Aan de grens met Israël bevinden zich drie grensovergangen: Erez, Karni (goederen) en Sufa (goederen). Op de grens met Egypte bevinden zich twee grensovergangen: Kerem Shalom (goederen) en Rafah [2].
* 1 Geschiedenis
o 1.1 Ottomaanse rijk en Britse mandaatperiode
o 1.2 Egyptische bezettingsperiode
o 1.3 Israëlische bezettingsperiode
o 1.4 Palestijns bestuur
* 2 Demografie
* 3 Externe links
* 4 Bronnen, noten en/of referenties

[bewerk] Geschiedenis

[bewerk] Ottomaanse rijk en Britse mandaatperiode

Tot 1917 was de Gazastrook, net als de gehele regio, een deel van het Ottomaanse Rijk. In 1917 werd het - in de Eerste Wereldoorlog - veroverd door de Britten in de Slag bij Gaza. Het Verenigd Koninkrijk kreeg in 1921 een mandaat over Palestina (het huidige Israël, de Palestijnse Gebieden en Jordanië) van de Volkerenbond.

Egyptische bezettingsperiode

Volgens het Verdelingsplan van de VN in 1947 zou de Gazastrook onderdeel worden van een nieuwe Palestijns-Arabische staat. De Arabieren verwierpen het plan echter. Na de beëindiging van het Britse mandaat over Palestina en de burgeroorlog van 1947-1948 volgde de Israëlische onafhankelijkheidsverklaring in mei 1948. Het Egyptische leger viel daarop Israël binnen vanuit het Zuiden en ontketende daarmee de Arabisch-Israëlische Oorlog van 1948.

Op 22 september 1948, tegen het einde van de oorlog, vestigde de Arabische Liga een Palestijnse regering (Arabisch: حكومة عموم فلسطين hukumat 'um Filastin) in Gaza. Dit werd mede beschouwd als een poging van de Arabische Liga om de invloed van Transjordanië op de Palestijnse kwestie te verminderen; de regering werd door Transjordanië (en door alle niet-Arabische landen) niet erkend. In feite was het weinig meer dan een marionettenregering onder gezag van Egypte, met een verwaarloosbare invloed en een minimaal budget. Later verhuisde de regering naar Caïro.

De huidige Gazastrook is een product van de wapenstilstandsakkoorden van 1949 tussen Egypte en Israël; de grens staat bekend als de Groene Lijn. Egypte bezette de Strook van 1949 (met een onderbreking van vier maanden Israëlische bezetting tijdens de Suezcrisis van 1956) tot 1967. Egypte annexeerde de Gazastrook niet, maar behandelde het als bezet gebied en liet het onder militair bestuur vallen. Palestijnen die in de Gazastrook of in Egypte woonden kregen een Palestijns paspoort, tot 1959 toen Gamal Abdel Nasser, de president van Egypte, de Palestijnse regering per decreet ophief.

Israëlische bezettingsperiode

In de Zesdaagse Oorlog van 1967 werd het door Israël op Egypte veroverd en bezet. Het gebied werd niet geannexeerd door Israël.

Israëlisch-joodse kolonisten stichtten er onder bescherming van het Israëlische leger in totaal 21 nederzettingen. In 2005 was hun aantal gegroeid tot 8000; van weinig betekenis voor de bevolkingsaantallen van de regio. Wel waren zij gevestigd op relatief (dat wil zeggen per inwoner) aanzienlijk groter deel van het grondgebied: de 8000 Israëlisch-joodse kolonisten woonden op 15% van de oppervlakte van de Gazastrook. Om deze nederzettingen te bereiken werden de wegen door het Israëlische leger gecontroleerd en mochten daar vaak geen Palestijnen rijden.

Op 4 februari 2004 verklaarde de Israëlische minister-president, Ariel Sharon, vijftien nederzettingen die niet pal tegen de Israëlische grens aanliggen te willen ontruimen, in het kader van het disengagementplan. Dit plan, dat een overeenkomst betrof met de Amerikaanse president, George W. Bush, plande naast de ontruiming van de nederzettingen van de Gazastrook en een viertal nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever, ook de uitbreiding van de grotere nederzettingen op diezelfde Westelijke Jordaanoever plus de verdere bouw van de omstreden veiligheidsmuur (Israëlische benaming) of Apartheidsmuur (Palestijnse benaming) op de Westelijke Jordaanoever (de muur is omstreden omdat hij recent veroordeeld werd door het Internationaal Gerechtshof in Den Haag en in een resolutie van de Algemene Vergadering van de VN).

Een ruime meerderheid van de Israëlische bevolking was volgens peilingen voor ontruiming van de nederzettingen. Een raadgevend referendum van de Likoed wees op 2 mei 2004 het voorstel af, maar de regering-Sharon met wisselende deelnemers zette de plannen voort. Als argument voor het overtuigen van de kolonisten in de Gazastrook werden ook grote schadevergoedingen beloofd. Aanvankelijk waren de acties tegen de ontruiming aanzienlijk. De Israëlische regering probeerde van meet af aan het aantal aanwezige extremistisch-religieuze sympathisanten te verminderen. Zo werd bijvoorbeeld een 50.000 man grote 'Mars op de Gazastrook' verboden. In augustus 2005 waren alle inwoners van de nederzettingen en sympathisanten uit de Gazastrook ontruimd. In september 2005 droeg Israël de controle over de Gazastrook over aan de Palestijnse Autoriteit.

Palestijns bestuur

Het Palestijnse bestuur over ruim de meerderheid van de Gazastrook begon in 1993, na de Israëlisch-Palestijnse akkoorden die bekend staan als de Oslo-akkoorden.

Na een verdere eenzijdige terugtrekking van Israël, was op 12 september 2005 de controle over het grondgebied (exclusief het luchtruim) compleet. Aanvankelijk braken feestvierende Palestijnen de grens met Egypte door, maar die werd later gerepareerd. De Palestijnse Autoriteit vergrendelde de grensovergang met Egypte. Tijdens een gewapende "overwinningsparade" van de Hamas kwamen 19 mensen om het leven en nog 200 raakten gewond, toen explosieven in een vrachtwagen van Hamas ontploften. De Palestijnse Autoriteit reageerde met een politieke aanval op de Hamas voor het nodeloos in gevaar brengen van burgers. De Hamas reageerde met het afvuren van 40 raketten op Israël. In dezelfde periode oefende Israël ook grootschalige geluidsbombardementen uit op de Gazastrook.

Op 14 juni 2007 heeft Hamas na zijn verkiezingsoverwinning, die niet gehonoreerd werd (Israël had de verkozenen weggevoerd), de militaire controle over de Gazastrook met geweld overgenomen. Dit gebeurde met name door de executieve ordedienst en de Qassambrigades. Woordvoerders van Hamas bevestigden dat de Qassambrigades na de bezetting ook een aantal commandanten van Fatah hebben geëxecuteerd.

De verhouding tussen Hamas en Israël is zeer slecht. Hoewel Israël zijn kolonisten en troepen heeft teruggetrokken uit de Gazastrook voert Israël regelmatig aanvallen uit op Hamasstrijders. Aan de andere kant zijn vanuit de Gazastrook duizenden Qassamraketten op Israël afgevuurd, die voornamelijk rond Sderot terecht kwamen. Bij de aanvallen van Israël eind februari en begin maart 2008 werd onder meer het kantoor van premier Ismail Haniya bestookt en kwamen 120 Palestijnen om het leven, waarvan 25% kinderen. Volgens een rapport van 8 Britse mensenrechtenorganisaties uit maart 2008 is de situatie van de burgerbevolking van Gaza nu slechter dan gedurende de Israëlische bezetting als gevolg van de vijandelijkheden tussen Israël en Hamas en de Israëlische blokkade van het gebied.
In de Gazastrook woonden in juli 2003 naar schatting ongeveer 1,3 miljoen Palestijnen. Van hen zijn 961.645 personen door UNRWA geregistreerd als vluchtelingen (voornamelijk nakomelingen; maart 2005). De grootste stad is Gaza, met ongeveer 400.000 inwoners. De bevolkingsdichtheid in de Gazastrook bedraagt meer dan 3500 personen per vierkante kilometer. De totale vruchtbaarheid van vrouwen in de Gazastrook behoort tot de hoogste ter wereld: gemiddeld 6,17 kinderen per vrouw (2003). De gemiddelde bevolkingsgroei is 3,8%. Terwijl de werkgelegenheid sinds het uitbreken van de tweede intifada alleen maar terugloopt, is bijna de helft (49,4%) van de bevolking in de leeftijdscategorie van 0-14 jaar.

Tijdens de oorlog van 1947-1949 nam het aantal inwoners van de Gazastrook toe van ongeveer 80.000 tot ongeveer 287.000 inwoners, voornamelijk door instroom van vluchtelingen. Sindsdien (tot 2004) is de bevolking nagenoeg vervijfvoudigd door natuurlijke groei.

In 2004 stond het werkloosheidspercentage op 41,3%. 66% van de bewoners van Gaza leven onder de door de VN gehanteerde armoedegrens van 2 dollar per persoon per dag. Gezien een nog steeds uitblijvende oplossing voor het ruimere conflict kunnen de omstandigheden in de Gazastrook dan ook zonder meer uitzichtloos genoemd worden. Vrouwen blijven voor de overgrote meerderheid thuis om voor de kinderen en het huishouden te zorgen.

Wikimedia Commons Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden in de categorie Gaza van Wikimedia Commons.