Yeğeqnadzor rayonu (Vayk mahalı)

 rayon, ancaq sərhəddi çekin

Yeğeqnadzor — Ermənistan Respublikasında, Arpa çayı yaxınlığında şəhər, 1995–cil ildən Vayoc dzor mərzinin inzibati mərkəzi. Yeğeqnadzor, tarixi Sünikdəki ən qədim yaşayış yerlərindən biridir. Burada müxtəlif erməni knyazlıq ailələrinin taxtı var idi. Rəsmi olaraq 3 yanvar 1935-ci ilədək "Keşişkənd", 1935–1957-ci illərdə "Mikoyan", 1957-ci ildən (Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 6 dekabr, 1957-ci il tarixli fərmanı ilə) isə "Yeğeqnadzor" (erm. Եղեգնաձոր; erməni dilində mənası: "Qamışlı dərə") adlanır. 7 noyabr 1995-ci il tarixində Ermənistan Respublikası Milli Məclisinin qəbul etdiyi və 4 dekabr 1995-ci ildə Ermənistan Respublikasının prezidenti Levon Ter-Petrosyanın təsdiq etdiyi "Ermənistan Respublikasının inzibati-ərazi bölgüsü haqqında Qanunu"na əsasən "Yeğeqnadzor bələdiyyəsi"ni təşkil edir. Bələdiyyənin ərazisi 2.642 hektar və ya 0.2642 km²-dir. Şəhər 5-ci əsrə aid bir erməni ibadətgahını və Arpa çayı üzərindəki qədim körpülərdən birini - Ağarakadzor körpüsünü (13-cü əsr) və Gladzor Universitetinin liderlərinin abidəsini qoruyub saxlamışdır. Alayaz və Gladzor kəndləri orta əsr erməni mədəniyyətinin abidələrinin qorunub saxlanıldığı Yeghegnadzor yaxınlığında yerləşir. 1603-cü ilin böyük Surgun dövründən bəri, ermənilərin Vayk bölgəsinə bir türk köçkün axını axdı. 20-ci əsrin əvvəllərinə qədər Ələyəz, Aysəsi, Qovuşuq, Qabaxlı, Gülüdüzü, Qaraqaya, Qoturvan kəndlərində əhalinin əksəriyyətini Qafqaz türkləri (1936-cı ildən - azərbaycanlılar) təşkil edirdi. Yeğeqnadzor azərbaycanlıları Keşişkənd deyirlər. Azərbaycanda Vayk erməni toponimi Dərələyəz adlanır. 1950-ci illərdən bəri Azərbaycanda tarix saxtalaşdırıldığına görə Dərələy эtozun tarixi Azərbaycan torpağı olduğu və ermənilərin yalnız 1813-cü ildən bəri məskunlaşdıqları barədə səhv bir fikir mövcuddur. 20-ci əsrin ortalarında saxta tarix materiallarının müəllifləri Ziya Bünyatov və Fəridə Məmmədova idi. Ancaq 1991-ci ildə müstəqillik qazandıqdan sonra Azərbaycanda tarixin saxtalaşdırılması böyük miqyasda və dövlət səviyyəsində davam edir. Bölgə tarixini saxtalaşdıranların təhrif olunmuş baxışında qədim dünyadan Gülüstan müqaviləsinə qədər olan tarixi dövr ermənilərdən "təmizləndi". Ermənilər “Azərbaycan torpaqlarını” ələ keçirmiş işğalçı kimi “elan olunur”. Bu saxta fərziyyələri gücləndirmək üçün Azərbaycan ərazisindəki saysız-hesabsız erməni abidələrindən erməni kitabələri silinir, abidələr "alban" elan edilir və 90% hallarda "istənilməyən" mədəni irs məhv edilir.