Garabogazköl

 baai / golf  Categorie toevoegen

De Garabogazköl of Kara Bogaz Gol is een afgesloten baai in Turkmenistan gelegen aan de Kaspische Zee. De naam betekent 'Zwarte Muil'. De baai heeft een oppervlakte van 18.000 vierkante kilometer en bevat veel van het zout (natriumsulfaat). Met een zoutgehalte van 35% is het water zouter dan de Dode Zee (33%) en veel zouter dan dat van de Kaspische Zee (1,2%). Water stroomt vanuit de Kaspische Zee de baai in, waar het met grote snelheid verdampt en het zout wordt gevormd. Door een lagere waterstand in de Kaspische Zee in de afgelopen decennia en daardoor een verminderde watertoevoer naar de Garabogazköl is deze bijna geheel veranderd is een zoutwoestijn.

Het zout werd vanaf de jaren '20 op kleine schaal gewonnen vanaf de zuidelijke oever, maar in de jaren '30 verplaatste de productie zich naar haar huidige locatie bij de stad Bekdasj meer noordwestelijker. De Russische schrijver Konstantin Paustovski (Paoestovski) brak in 1932 door met het boek 'De Baai van Kara Bogaz' waarin hij verhaalt van de Sovjet-pogingen om een fabriekscomplex voor zoutchemie bij de Garabogazköl op te zetten.

Vanaf de jaren '50 werd het grondwater weggepompt uit lagen onder de bodem, hetgeen hoogwaardiger zout opleverde. Tussen 1963 en 1973 werd bij Bekdasj een moderne fabriek gebouwd die niet langer afhankelijk is van de verdamping (het water van de Kaspische Zee en daarmee de Garabogazköl fluctueert met het seizoen) en zo het hele jaar door kan werken.

De Garabogazköl stond tot 1980 in open verbinding met de Kaspische Zee, maar in reactie op het dalende waterpeil van deze zee -als gevolg van grote onttrekking van water voor de katoenwinning in Centraal-Azië- werd de baai afgesloten met de redenatie dat het water uit de Kaspische Zee zo minder makkelijk kon wegvloeien. Het gevolg was echter dat de Garabogazköl binnen twee jaar droog kwam te staan en de opgehoopte metersdikke zoutlagen op de bodem ineens vrij konden verwaaien, waarbij het zout zich verspreide over grote delen van het Turkmeense grondgebied. Deze grote zoutstormen zorgden voor de verzilting van landbouwgronden. In 1992 werd de dam tussen de Garabogazköl en de Kaspische Zee daarom weer weggehaald. Inmiddels stijgt het water van de Kaspische Zee weer door toegenomen aanvoer vanuit de Wolga.[1]