Μονή Αγίου Αντωνίου

 μοναστήρι, historic ruins (en)

 Ανέβασμα φωτογραφίας

Το έρημο σήμερα μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου με τον ομώνυμο σπηλαιώδη ναό του αγίου των σπηλαίων που τιμάται στις 17 Ιανουαρίου.

Χτισμένο σε περίοπτη θέση με μοναδική θέα στον Ψηλορείτη το Βένι (ανηφόρα στο κρητικό ιδίωμα) χρησιμοποιήθηκε από τη Μινωική εποχή σα λατρευτικό σπήλαιο και παντού συναντά κανείς ακόμα και σήμερα όστρακα. Μέσα στο αρκετά βαθύ σπήλαιο που χωρίζεται σε δυο τμήματα υπάρχει θαυματουργό αγίασμα και οστά μοναχών παλαιότερων εποχών, πολύ παλιές εντυπωσιακές πήλινες λεκάνες οι οποίες επίσης γεμίζουν με θαυματουργό άγιασμα από τη συνεχή σταγονορροή της οροφής, απομεινάρι της μινωικής λατρείας που ενσωμάτωσε ο Χριστιανικός πολιτισμός. Στον ίδιο χώρο του σπηλαίου διατηρείται η αρχαία συνήθεια οι χωρικοί να προσφέρουν στον ιερέα λαχανικά ή αυγά προκειμένου να τα αγιάσει.
Στον εξωτερικό χώρο του σπηλαίου υπάρχει περίβολος με κελιά που διατηρούνται σε άριστη κατάσταση. Το μοναστήρι χτίστηκε κατά το Βυζάντιο ενώ αργότερα στην Ενετοκρατία υπήρξε η έδρα της οικογένειας των επαναστατών Χορτάτζηδων. Στο λιθόστρωτο καλντερίμι που οδηγεί στη μονή βλέπουμε κρήνες με τρεχούμενο νερό ενώ υπάρχουν πολλά πλατάνια που προσφέρουν τη σκιά τους. Ένα από αυτά ήταν στην περίοδο της Τουρκοκρατίας ο χώρος στον οποίο συναντιότανε οι προεστοί της περιοχής και λάμβαναν σημαντικές αποφάσεις. Για το λόγο αυτό αποκαλείται και η ‘Πνύκα της Κρήτης’. Οι Τούρκοι έκαψαν το μοναστήρι 3 φορές στην προσπάθεια τους να αποτρέψουν τις συγκεντρώσεις των επαναστατών εκεί και να περιορίσουν τη δράση τους.