Κανουνί Ανατολίας Λυκείου

 δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ιστορικό κτήριο, χωρίς σχεδίαση τίτλου, 1880s construction (en)

Παλιά Φροντιστήριον Τραπεζούντας

Ιδρύθηκε το 1682 από τον Σεβαστό Κυμινήτη που καταγόταν από την περιοχή της Τραπεζούντας.
Γεννήθηκε το 1630 στο χωριό Χότσι ή Κύμινο.

Το φροντιστήριο ιδρύθηκε εις αντικατάσταση άλλων σχολείων. Στη διάρκεια των 240 περίπου χρόνων της λειτουργίας του παρά τις ποικίλες περιπέτειές του, ελάχιστα διέκοψε την λειτουργία του, μέχρι τον ξεριζωμό του ελληνισμού από την προγονική πατρίδα. Σε χρόνους δύσκολους το φροντιστήριο συνέχισε να λειτουργεί έστω και με λίγες δεκάδες μαθητών.
Η οικογένεια Μουρούζη από την κωμόπολη Μουριζάντων της Χαλδίας ήρθαν στην Τραπεζούντα όπου έμειναν μέχρι τέλους του 17ου αιώνα οπότε μετακόμισαν στην Κωνσταντινούπολη μαζί με την οικογένεια των Υψηλάντων.
Ο Ιωάννης Αλέξανδρος Κωνσταντίνου Μουρούζη, ηγεμών Μολδοβλαχίας εξέδωκε υπέρ των σχολείων της Τραπεζούντας το 1803 χρυσόβουλο, με το οποίο ¨Την ανέκαθεν εκ προγόνων τιμών πατρίδα¨ θεσπίζει χρηματική δωρεά υπέρ των σχολείων της Τραπεζούντας.
Μεγάλοι ευεργέτες ιδίως κατά τον 18ο αιώνα ήταν και η οικογένεια των Υψηλάντων. Το φροντιστήριο της Τραπεζούντος εκτίσθη από τον Τραπεζούντιο αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Κακουλίδη, κοντά στην ΠΑΡΑΛΙΑ τετραώροφο με 40 αίθουσες και δωμάτια–γραφεία.
Για την κατασκευή του φροντιστηρίου δαπανηθήκαν 12 χιλιάδες χρυσές λίρες Τουρκίας. Το ποσό αυτό θα έφθανε τις 15 χιλιάδες λίρες αν δεν εκχωρείτο από την τουρκική διοίκηση μείωση των δασμών για τα εισαγόμενα υλικά. Ο εξοπλισμός για την κατασκευή της κεντρικής θέρμανσης εισήχθη από την Γαλλία. Εδαπανήθησαν για την αγορά επίπλων και οργάνων φυσικής και χημείας, περισσότερο από 1000 χρυσές λίρες. Για την συντήρηση του φροντιστηρίου και των παραρτημάτων του, εχριάζοντο κάθε χρόνο 2100-2200 λίρες .
Η φιλοτιμία–φιλομουσία–γενναιοδωρία και γενναιοφροσύνη των Τραπεζούντιων, επαρκεί να καλύψει όλα τα έξοδα. Στις δαπάνες : τέσσερεις φιλογενείς άνδρες κατέβαλλαν από 500 λίρες και το υπόλοιπο ποσό συμπλήρωσαν οι άλλοι Τραπεζούντιοι κατοικούντες στην πόλη, στον Καύκασο και στην Ρωσία με εθελοντική προσφορά των 100, 80, 50 και λιγότερα. Στην ενέργεια αυτή, πρωτοστατεί και διευθύνει, η Α/τού σεβασμιώτης μητροπολίτης Κωστάντιος με την συμπαράσταση του γεν. διοικ/τού και τους : Κ. Θεοφύλακτο–Φωκίων Κρούση–Παν. Ακρίτα, όλοι μεγάλοι ευεργέται της Τραπεζούντας .

Εκτός των ανωτέρω ευεργέται ήταν : Γ. Καπαγιαννίδης, Κ. Λευ'ί'της, Ι. Λαζαρίδης, Αδ. Ασλανίδης, Α. Καλλιανίδης, Β. Κούσης, Β. Μελίδης, Κ.Χ. Λευ'ί'της, Ε. Μελίδης, Α. Κογγαλίδης, Μ. Βασιλειάδης, Π. Λαμπριανίδης, Γ. Ουσταμπασίδης, Ελ. Ασβεστόπουλος, Α. Κούσης, Ι. Πασαγιάνωφ, Γ. Ακριτίδης, Γ. Κουντούρωφ, Γ. Υφαντίδης, Π. Παυλίδης .
Το νέο κτήριο του φροντιστηρίου ήταν έτοιμο να δεχθεί μαθητές την 1η Σεπτεμβρίου του 1902 και λειτούργησε την χρονιά αυτή με γυμνασιάρχη τον Ματθαίο Παρανίκα και επιτροπή τους : Κ. Θεοφύλακτο, Κ. Βελισσαρίδη, Ι. Σειρινόπουλο, Γ. Φωστηρόπουλο , Α. Εφραιμίδη, Γ. Ακριτίδη, και Π. Λαμπριανίδη.
Το οικοδόμημα του φροντιστηρίου σε όλο τον Ελληνικό κόσμο των γραμμάτων, την εποχή εκείνη, υπολείπετε μονό του εθνικού πανεπιστημίου και του Μετσόβιου πολυτεχνείου στην Αθήνα, της μεγάλης του γένους σχολής και της Ζαπείου της Κωνσταντινούπολης.

Όταν το διεύθυνε ο Γ. Παπαδόπουλος–Κυριακίδης, αναγνωρίσθηκε από το πανεπιστήμιο Αθηνών, στα τελεί του 19ου αιώνα, ως ισότιμο με το γυμνάσιο στην Ελλάδα.