Διασυμμαχικό Μνημείο

 μνημείο (53), Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, war memorial (en)

Στη μνήμη των πεσόντων 40.000 νεκρών και 100.000 περίπου τραυματιών, αναπήρων και αγνοουμένων στρατιωτικών των συμμάχων χωρών της ΑΝΤΑΤ, με πρωτοβουλία του τέως Διευθυντού ΔΕΠΑΘΑ/ΓΕΕΘΑ και ήδη από το 1980 Υπάτου Προέδρου των Ενώσεων Συμμάχων Πολεμιστών του Μακεδόνικου Μετώπου 1916-18 (ΕΣΠ-ΜΜ) στρατηγού ε.α. Δεμέστιχα Δημητρίου, αναγέρθηκε το έτος 1977, με δαπάνες των συμμάχων χωρών, Διασυμμαχικό Μνημείο Πολυκάστρου στο ύψος του 60ου χιλιομέτρου της νέας Εθνικής Οδού θεσσαλονίκης - Ευζώνων.

Ο χώρος του μνημείου, εκτάσεως 14 περίπου στρεμμάτων, που κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν μέσα στη ζώνη μάχης των αντιπάλων, παραχωρήθηκε από τον ευπατρίδη Καραθόδωρο Χρήστο.

Το Μνημείο είναι πεντάπλευρο και σε κάθε πλευρά του είναι γραμμένη ομοιότυπη εγγραφή για κάθε σύμμαχο χώρα, κατά σειρά Ελλάδα - Μ. Βρετανία- Γαλλία - Ιταλία - Σερβία.

Υπάρχει επίσης η επιγραφή: « Στα παιδιά της Γαλλίας - Μ. Βρετανίας-Ελλάδας-Ιταλίας και Σερβίας, τα οποία πιστά στις εντολές των προγόνων του πολέμησαν μαζί σ' αυτά τα μέρη και έπεσαν για την Ελευθερία και για την παγκόσμια Ειρήνη 1915-1918».

Παραπλεύρως του μνημείου υπάρχει τοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα με τα ονόματα των πρωτεργατών προέδρων των Διασυμμαχικών Ενώσεων Ιδρυτών του Μνημείου.

Απέναντι (βόρεια) του μνημείου, έχουν τοποθετηθεί οι προτομές των κατά τα έτη 1916-18 Πρωθυπουργών των συμμάχων χωρών, κατά σειρά από αριστερά προς δεξιά Ιταλίας Βιτόριο Ορλάντο, Γαλλίας Αριστείδης Μπριάντ, Ελλάδας Ελευθέριος Βενιζέλος, Σερβίας Νίκολα Πασότς. Η προτομή του άγγλου πρωθυπουργού Λιόϋδ Τζώρτζ θα τοποθετηθεί σύντομα.

Γενικά ο χώρος του μνημείου είναι αξιοποιημένος, προσιτός και ορατός, ελεγχόμενος και συντηρούμενος από τη ν Ένωση Ελλήνων Πολεμιστών και το Στρατό.

Κάθε χρόνο το δεύτερο 15θήμερο του Σεπτεμβρίου, εορτάζεται η επέτειος της μεγάλης Νίκης «Διασπάσεως του Μακεδόνικου Μετώπου» από τις συμμαχικές δυνάμεις το Σεπτέμβριο του 1918.

Παρίστανται Έλληνες και ξένοι επίσημοι (πολιτικές-στρατιωτικές, προξενικές αρχές), αντιπροσωπείες των συμμαχικών ενώσεων, στρατιωτικοί ακόλουθοι, τοπικές ενώσεις, σύλλογοι και πλήθος κόσμου της περιοχής.

Η απόφαση να ανεγερθεί το Μνημείο στην Ελλάδα, αντί της γειτονικής χώρας των Σκοπίων (Γευγελή-Μοναστήρι-Σκόπια), ήταν εξαιρετικά εμπνευσμένη και επιτυχής για την πατρίδα μας, καθόσον αφενός αναβαθμίστηκε ο ρόλος και η συμβολή μας στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, αφετέρου προβάλλεται η χώρα μας και ο τουρισμός μας.