Lefkoşa - Yeni Camii (Lefkoşa (KKTC))

 cami, mescit, kayıtlı bina(tarihi)

Muhtemelen 14 yüzyılda inşa edilmiş bir Orta Çağ kilisesinden, 1571 yılında camiye çevrilmiş bir yapı olduğu değerlendirilmektedir. 18. yüzyılda yıkılan caminin sadece minaresinin bulunduğu güneybatı köşesi ayakta kalabilmiştir. Caminin yıkılması üzerine yakında bulunan şimdiki binadan faydalanma yoluna gidilmiştir. İbadete açık bulundurulan bu yapı, geniş ana mekânı ve son cemaat yeri revakları ile dikkat çekmektedir. Yapıya bağlı dört türbe bulunmakta ve bu türbelerin üzerinde birer lahit yer almaktadır. Kesme taştan yapılan bir yapıdır.
Eski caminin yıkılmasından sonra yaklaşık 20 metre uzağına Menteşzade Hacı İsmail Ağa tarafından yaptırılan şimdiki cami enine dikdörtgen planlı bir yapıdır. Kuzey ile batı yönlerini, Turunçlu Cami’sinde olduğu gibi, kemerli açıklıkları bulunan L şeklinde son cemaat yeri (veranda) çevrelemektedir. Son cemaat yerinin kuzeyde dört ve batıda ise üç kemerli açıklığı vardır. Batıdaki kemerler, ortasında basit bir mihrap bulunan bir duvarla son bulmaktadır. Buradaki mihrap ile cami içindeki mihrabın kıble duvarına paralel olmaması, caminin kıble yönünde bulunmaması ve cami harimine giriş kapısının Ortaçağ kemeri olması itibariyle yapının bir kiliseden çevrilme olabileceği öne sürülmüş olmakla birlikte, camide bir kiliseden dönüşme olabileceğine ilişkin başka herhangi bir iz mevcut olmadığı izlenimi edinilmektedir. Cami harimine girişi sağlayan ortaçağa ait kemerli giriş kapısının üst başında bir yazıt yer almaktadır.