Odessa

 stad, capital city of state/province/region (en), spa town (en), hero city - Soviet honorary title (en)

Odessa (Russisch: Одесса) is een havenstad in Oekraïne aan de Zwarte Zee. Het inwoneraantal bedraagt ongeveer 1,1 miljoen. Odessa ligt op de heuvels rondom een grote haven, en is de op vier na grootste stad in Oekraïne. Het is de grootste stad aan de Zwarte Zee. Odessa is ook het bestuurlijke centrum van de oblast Odessa.
De eerste bewoning op het grondgebied van het huidige Odessa vond plaats in het vroege Paleolithicum. Vanaf de 8e eeuw v.Chr. ontstonden er in de regio prehistorische nederzettingen van de Indo-Europese Cimmeriërs, die op den duur verdreven werden door respectievelijk de Iraanse semi-nomadische Scythen en Sarmaten en nog later door Grieken en Slaven.
In 1794 hernoemde Catharina de Grote Khadjibey tot Odessa, wat door de Russen wordt beschouwd als het begin van de huidige stad. In het tsaristische Rusland werd Odessa al snel de derde stad, na Moskou en Sint-Petersburg. Net als Sint-Petersburg, dat bijna een eeuw ouder is, was Odessa bedoeld als een venster op het westen. Er werden vele architecten, kunstenaars en vaklieden uit West-Europa aangetrokken. Er zijn sterke Franse en Italiaanse invloeden. Een van de eerste gouverneurs was een Fransman: hertog Emmanuel Richelieu (1805-1814, daarna werd hij in Frankrijk minister)
De Joodse schrijver Isaak Babel vereeuwigde de stad in zijn Verhalen uit Odessa. Andere schrijvers die met Odessa verbonden zijn, zijn Poesjkin en Konstantin Paustovskij. Ook in de film is Odessa onsterfelijk gemaakt, dankzij de trappenscène in Eisensteins film Pantserkruiser Potjomkin.
De Derybasivska straat is naast de Prymorskyi Bulvar de flaneerstraat van de stad en heeft een reputatie in de gehele voormalige Sovjet-Unie. Het er naast gelegen Misksad (wat de Stadstuin betekent) park heeft eveneens ingang gevonden in de taal: naar Misksad gaan, betekent je amuseren. Voor amusement in Odessa is Arkadia de meest populaire plek. Het ligt aan het strand, niet ver van de oude 19e eeuwse buitenverblijven aan Frantsuzkyi Bulvar, aan de rand van stad.
De meeste Odessieten spreken Russisch. Het moderne Odessa is zichzelf aan het herbouwen en de binnenstad wordt langzaam maar zeker het centrum van activiteit, met een mengeling van mensen van uiteenlopende etnische achtergronden.