Χρόντνα

 πόλη, πρωτεύουσα κράτους / επαρχία / περιφέρεια, διοίκηση δεύτερου επιπέδου, district center (en)

Το Χρόντνα ή Γκρόντνο ή Γρόντνα (Λευκορωσικά: Гродна) είναι πόλη στη δυτική Λευκορωσία. Είναι κτισμένη στις όχθες του ποταμού Νέμαν, κοντά στα σύνορα με την Πολωνία και τη Λιθουανία (περίπου 20 και 30 χιλιόμετρα αντίστοιχα). Σύμφωνα με την απογραφή του 2009, η πόλη έχει 327.540 κατοίκους.Η πόλη ανάγει τη δημιουργία της σε ένα μικρό οχυρό που κατασκεύασαν οι Ρουρικίδες στα σύνορα με τη βαλτική φυλή των Γιουβιγγιανών. Η πρώτη αναφορά στο Γκρόντο γίνεται το 1005. Η πόλη ιδρύθηκε επισήμως το 1127 και αναφέρεται στο Πρώτο Χρονικό, ως ευρισκόμενο σε πάνω σε πολυάριθμες εμπορικές οδούς και είχε γίνει πρωτεύουσα ενός ανεξάρτητου πριγκιπάτου. Μαζί με το Ναβαγρουντάκ ήταν οι κύριες πόλεις της Μαύρης Ρουθηνίας, τότε κοντά στην αρχική Λιθουανία. Στα μέσα του 13ου αιώνα προσαρτήθηκε στο Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας. Το 1441 απέκτησε συμβούλιο, σύμφωνα με το νόμο του Μαγδεβούργου. Στην πόλη έλαβαν χώρα δύο μάχες κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Βορείου Πολέμου. Στο νέο κάστρο της πόλης έλαβε χώρα το τελευταίο Σέιμ της Πολωνο-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας. Δύο χρόνια αργότερα, μετά το διαμελισμό της Πολωνίας, η πόλη έγινε τμήμα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.
Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η πόλη κατακτήθηκε το 1915 από τη Γερμανική Αυτοκρατορία, αλλά με τη συνθήκη του Μπρεστ-Λιτόφσκ παρέμεινε τμήμα της Σοβιετικής Ρωσίας. Με τον πόλεμο δημιουργήθηκε η Λαϊκή Δημοκρατία της Λευκορωσίας με πρωτεύουσα αρχικά το Μινσκ και αργότερα το Γκρόντο. Μετά τον Α΄ΠΠ, η πόλη πέρασε στην κατοχή των Πολωνών, αλλά την κατέλαβε ο κόκκινος στρατός το 1920, στα πλαίσια του Πολωνο-Σοβιετικού Πολέμου, αλλά μετά την ήττα στη Μάχη της Βαρσοβίας, τη μάχη του Νέμαν, η οποία έλαβε χώρα κοντά στο Γκρόντνο, και τη συνθήκη της Ρίγας, η πόλη έγινε τμήμα της Πολωνίας. Τις 20-22 Σεπτεμβρίου 1939, κατά τη διάρκεια της σοβιετικής εισβολής, δόθηκε στη πόλη μάχη. Πριν τον Β΄ΠΠ και το Ολοκαύτωμα, στη πόλη υπήρχε σημαντικός πληθυσμός Εβραίων, 22.700 σε σύνολο 46.900 κατοίκων σύμφωνα με τη ρωσική απογραφή του 1897. Όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν τη πόλη τις 23 Ιουνίου 1941, δημιούργησαν το Γκέτο του Γκρόντνο και στη συνέχεια έστειλαν του Εβραίους σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου τους εκτέλεσαν. Μετά τον Β΄ΠΠ, η πόλη έγινε τμήμα της ΣΣΔ της Λευκορωσίας και μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης στη Λευκορωσία.