Commanderij Pitzemburg - tuin (Mechelen)

 landgoed, beschermd gebouw, groene ruimte

Voormalige Commanderij Pitzemburg, heden Koninklijk Atheneum. Circa 1200 gesticht door de "Orde der Hospitaalridders van Onze-Lieve-Vrouw der Duitsen in Jeruzalem". Deze militaire kloosterorde van Duitse ridders ontstond in de 12de eeuw, tijdens de kruistochten in Palestina. De grootmeester, gevestigd te Mariënburg (Pruisen), bestuurde de verschillende landcommanderijen welke verdeeld waren in commanderijen.

Pitzemburg hing af van de landcommanderij Koblenz. De familie Berthout, die de orde rijkelijk steunde, schonk in 1220 een stuk grond nabij de Fonteinbrug. De bouwgeschiedenis van het oorspronkelijk complex is ons niet bekend. Volgens een gravure van Braun en Hogenberg (1580) omvatte Pitzemburg in de 16de eeuw een pand met binnenplaats en kapel, gelegen nabij de Bruul en de Fonteinbrug op een vrij uitgestrekt domein begrensd door de Dijle en twee vlieten. Twee gravures van R. Blokhuyse uit A. Sanderus "Chorographia sacra Brabantiae", deel III (uitgave 1727) tonen het complex met rechthoekige binnenplaats omsloten door de nog bestaande haakse vleugels (in het noordoosten en zuidoosten) in barokstijl, de inmiddels gesloopte gotische kapel verbonden met het eveneens verdwenen poortgebouw (in het zuidwesten) en een vlietje ten noordwesten. De gotische kapel ingewijd in 1451, bleef behouden tot 1822.

id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/3861