Kasteeldomein van Pietelbeek (Hasselt)

 landgoed, beschermd gebouw, groene ruimte, 19e eeuwse constructie

Klein landgoed met parkje, parkbos en toegangsdreef, ontstaan uit de in de 19de eeuw tot kasteel geëvolueerde Pietelbeekwinning.

Het goed is gelegen ten zuidoosten van de stadskern, in het gehucht Rapertingen, tussen de Galgebeek ten oosten en de Rapertingenbeek ten westen.

Op het Vóór-Primitief kadasterplan van 1813 door J. Ubaghs, ligt er in het gehucht Pietelbeek een gesloten complex met vierkante binnenplaats. De legger (1844) geeft naast het huis (perceel nummer 555, 556) een lusttuin (nummer 554), een lustbos (nummer 553), een moestuin (nummer 559) en een boomgaarden (nummer 557, 558), met Jan Joris Sigers als eigenaar. Hij was advocaat, echtgenoot van Marie Elisabeth Vossius en had sedert de laatste jaren van de 18de eeuw stapsgewijs gronden gekocht of geruild, zoals men in het bewaard familiearchief kan volgen. Zijn nalatenschap wordt in 1852 verdeeld en Pietelbeek komt toe aan zijn broer Winand Antoon Sigers. In 1875, bij diens erfenisdeling en die van zijn echtgenote Maria Christina Sophia Briers (°1795), wordt het goed vermeld als kasteel met tuin, lusttuin, bos en boomgaard. Dit is eveneens het geval in 1889 als Pietelbeek op naam staat van Amélie Marie Sigers.

De kadastrale opmetingsschetsen signaleren kleine verbouwingen aan het huis in 1850, en bij de moestuin ook het bestaan van een kapel, die nog bestaat. Een herkadastrering gebeurde in 1873, afbraak van de boerderijvleugels in 1879 en de komst van een serre in 1905. De evolutie is voltrokken. Op de Dépôt-kaart (opname 1868, uitgave 1878) komt Pietelbeek nog voor als een omsloten geheel met binnenkoer. Pas op de uitgave van 1951 noteert de stafkaart het parkje, het parkbos en de dreef die nog bestaan.

Hieruit kan men afleiden dat in Pietelbeek gaandeweg de jaren 1870, het aksent verschoof van boerderij naar buitenhuis voor een Hasseltse burger­ familie. Een gelijkaardige evolutie noteerden we in Wimmertingen (Hasselt), Het Hamel (Lummen) en in Schulen (Herk-de-Stad), waar de opdracht­ gevers verwant mee waren. Sophia Briers was de zus van Maria Ida Rosalia (°1798) die met Charles baron de Cecil (Wimmertingen) was gehuwd en van Maria Gertrude Joséphine Briers (1799-1877) wiens echtgenoot Jan van Willigen (Schulen, Herk de Stad)) was. Ze behoorden tot de families die in de loop van de 19de eeuw een groot aantal kastelen, boerderijen en land bezaten in Hasselt (Runkst, Stevoort en Wimmertingen), Zolder (Ter Lamen), Lummen (De Burg en het Hamel) en Herk-de-Stad (Gasterbos in Schulen). De wortels van deze verwantschap en het fortuin gaan terug tot jeneverstoker en grootgrondbezitter Laurent Renier Palmers (1765-1839) en zijn echtgenote Marie Thérèse de Borman (1779-1844). Hun zoon Louis Laurent Palmers (1803-1880) huwde in 1844 Hortense Sigers, hun dochter Marie Wilhelmine was echtgenote van Nicolaas Cox de Hommelen (kasteel van Runkst) en hun dochter Catharina Palmers (18091891) huwde Henri Gerard Briers (1791-1873), broer van de drie bovenvermelde zussen. Ze waren de kleinkinderen van advocaat en grootgrondbezitter Arnold Briers (†1753) en Ida van Manshoven. Marie Agnes Briers, dochter van Arnold Briers, huwde Nicolas Anthoine de Libotton, kasteelheer in Stevoort.

id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/134610