Σαράνσκ

 πόλη, πρωτεύουσα κράτους / επαρχία / περιφέρεια

Το Σαράνσκ (ρωσικά: Саранск) είναι πόλη και η πρωτεύουσα της Δημοκρατίας της Μορδοβίας της Ρωσίας, καθώς και το οικονομικό της κέντρο. Βρίσκεται στην πεδιάδα του Βόλγα, στη συμβολή των ποταμών Σαράνκα και Ινσάρ, περίπου 630 χιλιόμετρα ανατολικά της Μόσχας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2010, έχει 297.415 κατοίκους. Στις προηγούμενες απογραφές είχε 304.866 (2002) και 312.128 (1989) κατοίκους. Ήταν μια από τις πόλεις που φιλοξένησαν το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2018.
Το Σαράνσκ ιδρύθηκε το 1641 ως οχυρό στα νοτιοανατολικά όρια του βασιλείου της Ρωσίας, τμήμα μιας μεγάλης σειράς φρουρίων τα οποία κατασκευάστηκαν από το 1638 μέχρι το 1653 και εκτείνονταν από το Μπέλγκοροντ μέχρι το Σιμπίρσκ. Το οχυρό βρισκόταν ψηλά στην αριστερή όχθη του Ινσάρ, κοντά στη συμβολή με τον ποταμό Σαρλάι (σύγχρονο Σαράνκα). Το όνομά τους προέρχεται από τη λέξη σάραχ, η οποία σημαίνει βάλτος και αντικατοπτρίζει τις γεωγραφικές συνθήκες της περιοχής.
Οι πρώτοι κάτοικοι του οχυρού ήταν οι Κοζάκοι, οι στρελτσί και οι Πουσκάρι, οι οποίοι μεταφέρθηκαν από κοντινές πόλεις, καθώς ο πληθυσμός των κοντινών χωριών (Ρώσοι, Ερζιανοί, Μόκσα και Τάταροι).
Η παλαιότερη περιγραφή του οχυρού χρονολογείται από το 1703. Ήταν ξύλινο, με ισχυρούς τοίχους από βελανιδιά και σχεδόν τετράγωνο σχήμα. Στις γωνίες ορθώνονταν τέσσερις εξάγωνοι πύργοι ύψους 16 μέτρων και διαμέτρου 8, με θέσεις για την τοποθέτηση όπλων. Άλλοι τέσσερις τετράγωνοι πύργοι βρίσκονταν στη μεσότητα των τειχών. Ο ένατος βρισκόταν στο κέντρο του οχυρού (σε περίπτωση που ο εχθρός κατάφερνε να εισχωρήσει) και λειτουργούσε ως αποθήκη πυρομαχικών. Από όλες τις πλευρές, το οχυρό περιβαλλόταν από χωμάτινο προμαχώνα, στην εξωτερική πλευρά του οποίου είχαν σκαφτεί βαθιές τάφροι. Μέσα στο οχυρό βρίσκονταν αποθήκες, στάβλοι και διάφορα δημόσια κτίρια, και γύρω του είχε αναπτυχθεί οικισμός.
Το 1893, ο σιδηρόδρομος ο οποίος ένωσε τη Μόσχα με το Καζάν πέρασε από το Σαράνσκ. Αν και η οικονομική και πολιτική ζωή της πόλης αναπτύχθηκε, δεν εξελίχθηκε σε μείζον βιομηχανικό κέντρο και ο αγροτικός τομέας συνέχισε να κυριαρχεί.
Η βιομηχανική παραγωγή της πόλης γνώρισε έντονη ανάπτυξη, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με τη δημιουργία εργοστασίων τα οποία παρήγαγαν τρόφιμα, πυρομαχικά, στολές και οχήματα για το στρατό. Ακόμη και σήμερα λειτουργούν στη πόλη εργοστάσια τα οποία παράγουν μηχανήματα, ηλεκτρικό εξοπλισμό και άλλα καταναλωτικά αγαθά. Το 1957 ιδρύθηκε στην πόλη πανεπιστήμιο.