Begraafplaats met calvarieberg (Munte)

 heuvel, begraafplaats, beschermd gebouw

Vanaf het Munteplein en vertrekkend in de as van de neo-romaanse dorpskerk aan dit dorpsplein, loopt de Torrekensstraat. Aan de Torrekensstraat, ongeveer 250 meter verwijderd van de huidige kerk, tegenover Biest of de vroeger zogenaamde Kerkstraat, ligt de begraafplaats van Munte met ovaalvormig oud kerkhof. Binnen het oud kerkhof stond de vroegere kerk van Munte; daarachter sluit een beboomde kleine heuvel aan, voorheen bekend staand als calvarieberg, met bovenop een grafkapel. Behalve aan de straatzijde vertonen de aanpalende percelen van de begraafplaats geen bebouwing.

Het gedeeltelijk ommuurd kerkhof is ovaalvormig (circa 40 meter en 20 meter doorsnede). Daarachter, ten zuidoosten, paalt een opvallende, vrijwel circulaire heuvel van ongeveer 5 meter hoog met een afgevlakte top van minder dan 10 meter breed en een basisdiameter van ongeveer 20 meter. Deze kunstmatige ophoging vertoont vrij steile hellingen begroeid met een houtkant (struikgewas en bomen), behalve de zijde die toegang verleent van het kerkhof tot de grafkapel bovenop de heuvel. Deze zachtere helling is begraasd. Aan de voet van de westelijke helling van de heuvel, op een perceel tussen het kerkhof en Torrekensstraat 52, staat nog één oude linde. De terreingesteldheid van het omringend weiland met drassig karakter getuigt van een vroegere omgrachting waarvan het volledige patroon echter niet bekend is. Merkwaardig in dit verband is de hoge inplanting van de motte op een heuvelrug waarbij het bronnenniveau in de buurt de grachten van water voorzagen. Zowel vanaf de Torrekensstraat als vanaf de achterlopende veldweg Asselkouter is de heuvel zeer goed waar te nemen. Het zicht vanaf laatst genoemde weg is essentieel. Als kouterweg die het hogergelegen en vroeg ontgonnen bouwland doorsnijdt, wordt de bijzondere ligging en betekenis van de motte van daar af zeer duidelijk geïllustreerd. Het toponiem kouter verwijst immers naar vroegmiddeleeuwse ontginning en is dus gelieerd aan occupatie in die tijd. De motte aan deze kouter zou wellicht op een oude nederzetting teruggaan. Kerkhof en heuvel vormen een geheel met achtvormige structuur waarbij de kunstmatig opgeworpen heuvel als opperhof of motte en het voorafgaande niet opgevoerde oude kerkhof als neerhof of voormotte te interpreteren zijn. Binnen dit neerhof stond de oude parochiekerk van Munte, een aanvankelijke "eigenkerk" van de heren van Munte. Na gedeeltelijke afbraak van de kerk in de jaren 1870 (wellicht in 1878), verdwenen de laatste resten ervan door sloop in 1888.

id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/200901