Лисабон

 град, capital city of state/province/region (en), Извући само границе, capital city of country (en)

Lisabon je staro feničko naselje Olisipo, koje postaje u doba cara Augusta rimski municipat i glavni grad provincije Luzitanije, na ušću reke Tajo u Atlanski okean. Veruje se da je grad osnovan od strane Feničana, a da su ga osvojili Rimljani u II veku pre nove ere. Danas je glavni grad Portugalije sa oko 300.000 stanovnika. Nalazi se na 110 metara nadmorske visine. Prosečna godišnja temperatura u gradu je blizu 20 stepeni Celzijusa, a uočljive su velike temperaturne razlike kako u toku različitih meseci, tako i u toku istog meseca, pa i u toku jednog dana.

Zbog svog odličnog geografskog položaja i izlaza na Atlanski okean, ovaj grad je vekovima bio cilj različitih osvajača. U V veku osvajaju ga Vizigoti, a na početku VII veka Arapi. Definitivno ga je osvojio portugalski kralj Alfons I polovinom XIII veka i tada postaje glavni grad kraljevine, u kojem je već 1288. godine osnovana jedna od prvih evropskih visokih škola. U XV i XVI veku grad spada u red najjačih evropskih trgovačkih gradova zbog pomorskih veza sa Indijom i Amerikom. Bio je i pod španskom vlašću od 1580 - 1640. godine, da bi ga 1807. godine osvojili Francuzi, a iduće godine Britanci, koji ga drže pod svojom vlašću do 1822. godine. Revolucija koja je smakla sa prestola dinastiju Sachsen-Koburg-Gotha izbija 1910. godine i tada se proglašava Portugalska republika.

Kao glavna industrijska poluga zemlje, komercijalna zona i pomorska luka Lisabon je u ekonomskom pogledu veoma diversifikovan. Najrazvijenije grane su brodogradnja i rafinerija nafte. Ima dosta prihoda od izvoza ribe, šećera, keramike, sapuna, tekstila, papira, oružja, duvana i vina. Veoma je dobro razvijen i turizam. Lisabon je veliki kulturni centar sa Univerzitetom osnovanim 1288. godine, Akademijom nauka koja je osnovana 1779. godine, nekoliko viših škola, Nacionalnom bibliotekom osnovanom 1796. godine sa preko 800.000 knjiga i 15.000 rukopisa, kao i muzejom sa zbirkom starog portugalskog slikarstva.

Grad je teško stradao od zemljotresa i cunamija koji je pratio zemljotres 1755. godine. Takodje, jak zemljotres je dosta oštetio grad 1988. godine. Od istorijskih znamenitosti najpoznatija je Romanska katedrala iz XII veka, koja je delimično i oštećena brojnim zemljotresima koji su potresali Lisabon. Tu je i manastir podignut u čast Vaska de Game i njegovog puta u Indiju. Lisabon je proglašen za glavni grad kulture u Evropskoj uniji 1994. godine.