Οράντεα

 πόλη, δήμος, σχεδίαση μόνο ορίων, district center (en)

Η Οράντεα (ρουμ:Oradea , ουγγρ:Nagyvárad, κοινώς επίσης Várad, γερμ. : Großwardein, τουρκ. : Varat, Γίντις : גרויסווארדיין Groysvardeyn) πρωτεύουσα της επαρχίας Μπιχόρ με πληθυσμό 183.123 κατοίκους, στη βορειοδυτική Ρουμανία, είναι ένα από τα σημαντικά οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά κέντρα της δυτικής Ρουμανίας, έχοντας διατηρήσει τα χαρακτηριστικά αυτά καθ' όλη την ιστορία της. Η πόλη βρίσκεται ανάμεσα στους λόφους που κατά αρμονικό τρόπο τη χωρίζουν και την ενώνουν με την πεδιάδα Κρίσανα. Χτισμένη στις όχθες του ποταμού Κρισούλ Ρεπέντε, που σχεδόν τη διχοτομεί, είναι η πύλη προς την Κεντρική και Δυτική Ευρώπη.
Ευρισκόμενη περίπου 10 χλμ. από το Μπορς, τη σημαντικότερη μεθορισκή διάβαση στα δυτικά σύνορα (με την Ουγγαρία), η Οράντεα κατατάσσεται δέκατη ως προς την έκταση μεταξύ των Ρουμανικών πόλεων, με 115,56 τετ. χλμ. Η πόλη είναι σε υψόμετρο 126 μέτρων, στο άνοιγμα της κοιλάδας Κρις και την πεδιάδα, στην περιοχή όπου συναντιούνται οι απολήξεις των ορέων Απουσένι και της εκτεταμένης πεδιάδας Κρίσανα-Βανάτου, σε μια μεταβατική περιοχή από ομαλούς λόφους στην πεδιάδα της Παννονίας. Το μικροκλίμα της πόλης καθορίζεται από τους επικρατούντες δυτικούς ανέμους. Το κλίμα είναι Εύκρατο Ηπειρωτικό με ωκεάνειες επιρροές.
Η Οραντέα είναι εδώ και χρόνια μια από τα πιο ευημερούσες πόλεις στη Ρουμανία. Το κατά κεφαλή ΑΕΠ της Οραντέα είναι περίπου 150% του μέσου Ρουμανικού. Μετά το 1989, λόγω της σημαντικής καταναλωτικής της βάσης των καταναλωτών, η Οραντέα γνώρισε μια οικονομική ανανέωση, όχι τόσο στη βιομηχανία αλλά περισσότερο στον τομέα των υπηρεσιών, όπως το εμπόριο και τον τουρισμό.
Η Οραντέα έχει ποσοστό ανεργίας 6,0%, ελαφρώς χαμηλότερο του μέσου Ρουμανικού, αλλά πολύ υψηλότερο από το γύρω στα 2% μέσο της Επαρχίας Μπίχορ. Σήμερα η Οράντεα παράγει περίπου το 63% της παραγωγής της Επαρχίας Μπίχορ, ενώ αντιπροσωπεύει το 34,5% του πληθυσμού της. Οι κυριότερες βιομηχανίες της είναι επίπλων, υφασμάτων, είδων ένδυσης και υπόδησης και επεξεργασίας τροφίμων. Η οικονομία της Οράντεα βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και τους φόρους ακινήτων που καταβάλλονται από τους πολίτες.
Το 2012, η Οράντεα είχε το μεγαλύτερο προϋπολογισμό στην περιοχή της Τρανσυλβανίας, ξεπερνώντας τις γειτονικές της πόλεις Αράντ και Κλουζ-Ναπόκα. Στην Οράντεα βρίσκονται μερικές μεγάλες Ρουμανικές επιχειρήσεις, όπως οι Adeplast, RCS-RDS, European Drinks και FrigoExpress.