Samatya (İstanbul Büyükşehir Belediyesi)

 görünmez, semt, çevre

Samatya (Yunanca: Ψαμάθεια, Psamatya), İstanbul'un Fatih ilçesine bağlı semtlerden biridir. Kocamustafapaşa mahallesinin bir bölümünü kapsayan semtin batısında Yedikule vardır. Semtin adını Yunanca kumlu anlamına gelen Ψαμάθιον (Psamatyon) sözcüğünden aldığı ve bunun geçmişte semtte bol bulunan kumlu topraklardan ileri geldiği sanılmaktadır.[1]

383 yılında Konstantinopolis şehrinde, kent merkezinin dışında kalan ilk manastır tarzı dinî yapı Samatya'da kurulmuştur.[2]

Yakın zamanlara kadar yoğun olarak Ermeni kökenli vatandaşların yaşadığı semtte İstanbul'un Türkler tarafından ele geçirilmesinden önce inşa edilen ve halk arasında Sulu Manastır olarak da anılan Surp Kevork Kilisesi de bulunmaktadır. Geçmişte çok sayıda Rum'un da yaşadığı Samatya'da Hristos Analipsis ve Ayios Menas Rum kiliseleri de semtteki diğer gayrimüslim ibadethaneleridir.

Samatya, İstanbul'daki en büyük devlet hastanelerinden biri olan İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne de ev sahipliği yapar. Sirkeci-Halkalı banliyö hattının Kocamustafapaşa istasyonu Samatya sınırları içinde kalır. Tarihî bir çarşısı bulunan semtte balıkçı dükkânları dikkat çeker. Semtin tarihî çarşısı tren istasyonun hemen arkasında bulunur. Samatya Meydanı'nda her yıl Şehristanbul Derneği tarafından düzenlenen İstanbul Balık Festivali'nde tonlarca pişirilmiş balık halka dağıtılmakta ve çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir.

Büyük ölçüde korumayı başardığı tarihî dokusu nedeniyle film ve dizi yapımcılarının en gözde mekânlarından olan semtte çekilen yapımlar arasında yayınlandığı dönemde büyük beğeni toplayan İkinci Bahar dizisi ve Nuri Bilge Ceylan'ın pek çok ödül alan sinema filmi Üç Maymun vardır.

Son dönemlerde Samatya'nın yerli halkı ve özellikle gayrimüslim nüfus İstanbul'un daha başka merkezlerine taşınarak semtten ayrılmış ve semtin nüfus profili ülkenin doğudan gelen iç göçlerle büyük ölçüde değişmiştir.