Kongul

Turkey / Konya / Taskent /
Kongul, gönül demektir. (کوڭوﻞ Göŋül, Osmanlı Devleti kayıtlarında yazılış biçimi ﻗﻭﻧﻐﻭﻞ biçimindedir). Orta Asya; Türkmen, Uygur Türkçesinde kögnül, köngül şeklinde nazal "n" ( ڭ ) (ŋ) harfi ile ifade edilen "gönül" kelimesi Kongul olarak söylenmiştir.
Kongul sözcüğü köylüler tarafından bir efsaneye dayandırılarak iki farklı biçimde anlatılır; Kon-gul ya da Kon-kıl biçiminde bildirilir: Köylülere göre; çok eskiden köylülerin ataları konacak, yurt tutacak bir yurt ararlarken Cenabı Allah onlara ilham etmiş: Kon kulum anlamında, Kon-gul demiş, Köylüler de oracığa konuvermiş. Köyün adı Kongul oluvermiş.
Diğer bir efsane ise; Köylülerin ataları, “namaz kılana, yeryüzü mescit” demişler, namaz kılacak uygun bir yer ararlarmış, Cenabı Allah onlara ilham etmiş: Kon-kıl demiş ve oracığa konup namazlarını kılmışlar, böylece köyün adı Kongul oluvermiş.
Tabiî ki bunlar “kongul”un anlamını unutanlar tarafından uydurulmuş güzel yakıştırmalardır. Sözcüğün aslı, günümüzde kullandığımız gönül sözcüğünün eski Türkçe’deki söyleniş biçimi olan “kongul”dur.
Köyün 6-7 yüzyıllık tarihi olduğu sanılmaktadır.
Bütün Taşeli yaylası ile bir bütünlük içindedir. Daha önce göçer iken, yerleşik hayata geçmiştir. Köy halkı yaz mevsiminde yine de yaylaya göçmektedir.
Önceleri köy değil, mezra imiş. Taşkent köy imiş. Bu nedenle eskiden Taşkentlilere köylü denirdi.
1927 nüfus sayımında nüfusu 400'den fazladır.
Köy eskiden beri çok göç vermiştir.
Üç mahalleden oluşur.
Dereninin akışna göre: Yukarı Kongul, en büyük olanıdır. En küçük olanı Orta Kongul'dur. Orta Kongul'un diğer adı da Babıklardır. En aşağıdaki mahalle ise, aşağı Kongul'dur. Aşağı Kongul'un daha eski tarihli olduğu sanılmaktadır.
Aşağı Kongul'da artık hiç kimse kalmamıştır. Şimdilik gurbetteki Aşağı Kongullular ören yerlerini ziyaret edip duygulanmaktadır. Gelecek kuşaklar bunu bile yapmayacaktır. Çünkü orada anıları yok.
Kongul'da iletişim araçlarının yaygınlaşmadığı devirde yerli güzel bir Türkçe konuşulurdu. Şimdilerde pek çok gelenek yok olduğu gibi, eski sözcükler, deyimler ve ata sözleri de yok olmaya yüz tutmuştur.
Köyün okuma yazma oranı daima yüksek olmuştur. Yetişmiş en ünlü Kongullu şüphesiz Vehbi Efendidir. Mehmet Vehbi Çelik. Kendisi orta Kongul'dan Köleler sülalesindendir.
Çağdaş, okumuş yazmış yüksek öğrenimli Kongullu çoktur.
Kongullular her yıl Temmuz ayının ikinci pazarı Taşpınar'da toplanır yemek yer, sıla yapar. Gurbetteki bütün Kongullular köye gelir. Kucaklaşılır. Anılar tazelenir, soğuk sular içilir, sıcak konuşmalar yapılır.
Köyün sürüp giden bir su sorunu vardır. Rahmetli Köy Muhtarı Hüseyin Tutak çok çalışkan bir kişiydi. Kongul yaylasının kırlarının susuz kalması pahasına, bütün suları bir araya toplayıp köye getirmiştir. Fakat Köyün su sorunu yine de tam olarak çözülmemiştir. Taşpınar'dan desteklenmektedir.
Günümüzde Köyün nüfusu azaldıkça ve yaşlıları bir bir öbür dünyaya göç ettikçe köklü gelenekleri yok olmuş yalınlaşmıştır.
Dr. Abdullah TEKİN
Nearby cities:
Koordinatlar (Enlem ve Boylam):   36°57'0"N   32°29'37"E

Yorumlar

  • Güzel köyüm, bunumda tütüyorsun...
  • Amma keskin burnun varmış. Şaka bir yana, abi burnunda tütüyorsa ziyaret etmelisin.
  • güzel bir çalışma...Devamını bekliyoruz....
  • bi pazar piknik için bile gidilebilir, burnunda tütenlere...
  • Böyle "hazin" "yıkım" gibi unvanlar kullanmak bence doğru değil. Bu lafların diğer uzantıları da doğru değil. Lütfen bunları normal hayatımızda da unutalım.
  • Palanın köyü
  • Hemşerim Gonguldan bir şey satın alma, gazığı yersin, gönütmaşadı aşarken keriz olduğun aklına gelir, canın sıkılır, kendine söğersin. Nere gedeceksen get, oradan en eyisini alırsın. Dört çakalın eline düşüp keriz olma, aklını başına topla!
  • Show all comments
This article was last modified 6 yıl önce