Προϊστορική νεκρόπολη Αγίου Παντελεήμονα

 necropolis (en), αρχαιολογικός χώρος, προϊστορικός

 Ανέβασμα φωτογραφίας

Στην περιοχή στα δυτικά του σημερινού οικισμού τοποθετείται το εκτεταμένο νεκροταφείο της Πρώιμης Εποχής Σιδήρου (1000 - 550 π.Χ.) που εντοπίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα κατά την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης – Μοναστηρίου. Κατά τη διάρκεια της ανασκαφής στα 1898 - μιας από τις πρώτες αυτού του είδους στα Βαλκάνια - από το Ρωσικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο Κωνσταντινούπολης αποκαλύφθηκαν 376 κιβωτιόσχημοι τάφοι, με μονές ή πολλαπλές ταφές. Οι περισσότερες ήταν πλούσια κτερισμένες με μικροαντικείμενα (χάλκινα αγαλματίδια, μικρογραφικά αγγεία, στοιχεία καλλωπισμού κλπ) και κοσμήματα (πόρπες, περόνες, δαχτυλίδια, σκουλαρίκια, βραχιόλια) από χαλκό, σίδηρο, γυαλί, οστό, πηλό και σπανιότερα χρυσό. Από την κεραμική ξεχωρίζουν οι πρόχοι, τα μόνωτα και δίωτα κύπελλα, καθώς και ορισμένα αγγεία με αμαυρόχρωμη γραπτή διακόσμηση. Δυστυχώς, από τον πλούτο των ευρημάτων της πρώτης αυτής ανασκαφής τίποτε δεν έχει απομείνει στην περιοχή, αφού ένα μέρος τους βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, ένα άλλο στο Μουσείο Μπενάκη, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των ευρημάτων βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κωνσταντινούπολης.
Από το 2001 ξεκίνησε μία νέα φάση αρχαιολογικής δραστηριότητας στο χώρο του νεκροταφείου, η οποία διεξάγεται από την ΙΖ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων. Οι έρευνες έχουν μέχρι σήμερα αποκαλύψει πλήθος νέων στοιχείων για τη νεκρόπολη, η οποία αποτελούνταν από μικρούς και μεγαλύτερους κυκλικούς τύμβους. Ανάμεσα στα ευρήματα συγκαταλέγονται 460 αγγεία διαφόρων τύπων και μεγεθών, ενώ σημαντικός είναι και ο αριθμός των μικροαντικειμένων από χαλκό, σίδηρο και πηλό. Σύμφωνα με τα πρώτα συμπεράσματα της έρευνας, η διακοπή της χρήσης του νεκροταφείου στα μέσα του 6ου αι. π.Χ. μετά από τετρακόσια περίπου χρόνια θα πρέπει να σχετιστεί με την εγκατάλειψη της γειτονικής κώμης της ίδιας περιόδου.
s.kathimerini.gr/resources/2015-03/flwrina7-thumb-large...
www.youtube.com/watch?v=_ckKQvWJyR8