Αρχαία Πύρρα

 ερείπια, αρχαία, αρχαιολογικός χώρος, historic ruins (en)

Η αρχαία Πύρρα, μία από τις έξι αρχαίες πόλεις της Λέσβου, καταλαμβάνει το χώρο της σημερινής Αχλαδερής.
Η πόλη ήταν χτισμένη επάνω στο φύσει οχυρό ύψωμα νοτίως της εκβολής του Βούβαρη.

Το τείχος έζωνε περιμετρικά το χείλος του βράχου, είχε τρεις πύλες, το αρχαίο λιμάνι με τους νεώσοικους βρισκόταν στην εκβολή του ποταμού και στη νότια πλαγιά, κάτω από το βράχο, ήταν κτισμένο το Προάστιο.

Οι λιμενικές εγκαταστάσεις στη ΝΔ γωνία θεωρούνται μεταγενέστερες, μετά την υποτιθέμενη καταστροφή της τειχισμένης πόλης (ακρόπολης) από σεισμό, πιθανόν το 2ο π.Χ. αι., και της «επιβίωσης» του Προαστίου.

Ένα αψιδωτό κτήριο στη ΝΔ γωνία της πόλης θεωρείται ιερό των Γεωμετρικών Χρόνων που συνεχίζεται η ύπαρξή του στα Αρχαϊκά Χρόνια (Böhlau). Η νεκρόπολη εντοπίστηκε στη ΒΑ πλαγιά του Γενιάτη Λόφου (κτήρια Αχλαδερής).

Τα όστρακα των αγγείων και οι τάφοι (ένας πρωτογεωμετρικός) δείχνουν την ύπαρξη της πόλης από τα πρωτογεωμετρικά χρόνια.
Όμως θεωρείται βέβαιο ότι προϋπήρξε στρώμα της Ύστερης Χαλκοκρατίας (μυκηναϊκό - Buchhoz).