miejsce po Zamku Królewskim (Brześć)

 zamek, stanowisko archeologiczne, niewidoczne

Budowla obronna u zbiegu rzek Bug i Muchawiec, zbudowana w 2 poł. XIII wieku w miejscu wcześniejszego grodu. W późniejszym okresie za fosą, na terenach między Bugiem i Muchawcem, powstało miasto Brześć. Zamek do końca XVI wieku był drewniany. Posiadał pięć wież, z których jedna była przejezdna i prowadziła do miasta. W 2 połowie XIII wieku książęta halicko-wołyńscy, chcąc wzmocnić potencjał obronny grodu, zbudowali w jednym z jego narożników murowany stołp, według kronikarza, podobny do tego w Kamieńcu Litewskim. W 1349 r., po dziewięciu dniach oblężenia, zdobył go król Kazimierz Wielki, jednak na mocy traktatu z 1351 wrócił do Litwy, co potwierdził też traktat z 1366. W 1379 zdobyli go Krzyżacy. W początku grudnia 1409 r. odbył się na nim zjazd króla Władysława Jagiełły, księcia Witolda Kiejstutowicza, wodza Tatarów z Kipczaku Dżalal ad-Dina i podkanclerzego koronnego Mikołaja Trąby w celu zaplanowania wojny z zakonem krzyżackim. W 1500 zamek wytrzymał oblężenie 15 tys. Tatarów pod wodzą chana krymskiego Mengli I Gireja. W XVI wieku drewniane wieże i ściany zamku nadal zwieńczone były blankami i hurdycjami. W końcu XVI w. zamek został wzmocniony ziemnymi bastionami i włączony do systemu obronnego miasta.

Brześć został zdobyty podczas oblężenia Kozaków Chmielnickiego w 1648. W latach 1654-1655 wydano konstytucje sejmowe w sprawie fortyfikacji miasta, dzięki czemu zamek otrzymał dość nowoczesne obwarowania. W tym czasie zamek i miasto były tak silnie ufortyfikowane, że w 1655 wojska moskiewskie pod dowództwem Urusowa i Boratyńskiego odstąpiły od oblężenia po odmowie poddania twierdzy przez kasztelana Melchiora Stanisława Sawickiego.

Podczas potopu szwedzkiego, po oblężeniu rozpoczętym 7 maja 1657 roku, twierdza w Brześciu poddała się oddziałom Karola Gustawa i wojskom księcia siedmiogrodzkiego Jerzego Rakoczego, ale polski garnizon wierny królowi Janowi Kazimierzowi wyszedł z Brześcia przy rozwiniętych chorągwiach, pod bronią, mając zagwarantowany swobodny przemarsz. Zamek odbiła szlachta województwa brzeskiego pod dowództwem podczaszego litewskiego M. Radziwiłła.

By wzmocnić obronność w 1659 r. wydano następną konstytucję sejmową. Podczas odbudowy w 1660 w dniu 13 stycznia zamek bez trudu zdobyły wojska moskiewskie pod dowództwem Iwana Chowańskiego. Wojska polskie odbiły Brześć w 1661.

W latach 30. XIX wieku zamek, wraz z całą najstarszą częścią miasta Brześcia, został rozebrany przez Rosjan pod budowę Twierdzy brzeskiej.