Lotnisko Luftwaffe Pinnow

 II wojna światowa 1939-45, tereny zielone, historyczne miejsce

 Dodaj zdjęcie

Lotnisko Luftwaffe: Pinnow
Nie ma zbyt wielu informacji o lotnisku nad Jeziorem Popiel (Studnica). Pomimo przeszukania szeregu dokumentów i wydawnictw takich informacji jest brak. Podczas poszukiwań brałem pod uwagę nazwę Rzesznikowo lub Skrzydłowo. Okazało się jednak, że lotnisko nazywane było Pinnow (Pniewo). Miejscowości o nazwie Pniewo jest w Polsce kilka. Również za naszą zachodnią granicą istnieją miejscowości o nazwie Pinnow lub Pinow. Czy w związku z tym powinniśmy wiązać niemieckie lotnisko Pinnow z miejscowością Pniewo leżącą na granicy dawnych województw koszalińskiego i szczecińskiego?

W wykazie lotnisk niemieckich przy nazwie lotniska w Pinnow są umieszczone dane o jego szerokości i długości geograficznej (N53 54 30, E15 28 10). Po sprawdzeniu w systemie GPS okazuje się, że dane te są umiejscowione w rejonie Jeziora Popiel (Studnica). Wiemy, że było tam lotnisko, świadczy o tym infrastruktura jaka pozostała w tym miejscu (pozostałości ruin po zabudowie lotniskowej), oraz droga wyłożona brukowcami, która prowadzi jakby do „nikąd”. Jeździmy w ten teren na grzyby czy też nad jezioro w okresie letnim. Kiedy jadąc brukowaną drogą przez las, w kierunku jeziora, popatrzymy na boki, zobaczymy resztki zabudowań, starą strzelnicę itp. elementy dawnej zabudowy. Popatrzmy na las – wszystkie drzewa jakby jednej wielkości, starsze drzewa znajdują się tylko od strony drogi krajowej (Szczecin – Koszalin) oraz dalej nad jeziorem. Jeszcze 60 lat temu na tym terenie nie było lasów. Teren był odkryty, ponieważ znajdowało się tam lotnisko wojskowe. Jakiego rodzaju było to lotnisko, jaki sprzęt lotniczy na nim stacjonował, w końcu, jakie zadania spełniało to lotnisko w systemie Luftwaffe – na te pytania nadal jest brak odpowiedzi. Nie chodzi tu o gloryfikację działań militarnych III Rzeszy, ale o poznanie historii swojego regionu. Dawny pobyt Niemców na naszym terenie to też historia…

Lotnisko w Pinnow prawdopodobnie zostało zbudowane jako lotnisko zapasowe dla lotniska w Bagiczu (Bodenhagen). Ponieważ cały szereg jednostek lotniczych na naszym terenie powstał w latach 1934-1936 (Bagicz, Rogowo), należy przypuszczać, że również infrastruktura lotniska w Pinnow była budowana w tym okresie.

Godło 1 pułku bombowego. Na podstawie dostępnej literatury możemy dziś określić jaka jednostka bazowała na lotnisku w pierwszych dniach wojny. Był to określony jako I/KG 152 dywizjon bombowy (Gruppe), który składał się z klucza dowodzenia oraz trzech eskadr (Staffel), a te z kolei z trzech kluczy (Kette). Łącznie na lotnisku tym stacjonowało w dniu 1.09.1939 r. 31 samolotów bombowych He111H (Heinkel). Dywizjon ten podlegał pod sztab pułku bombowego „Hindenburg” (Kampfgeschwadwer – stąd skrót KG) w Bodenhagen (Bagicz). Na lotnisku w Bagiczu stacjonował w tym czasie sztab (Stabs), eskadra sztabowa (Stabstaffel/KG1) oraz dywizjon bombowy (I/KG1).
Pod koniec sierpnia 1939 roku, dywizjon I/KG152 został przebazowany z lotniska Gabbert na lotnisko w Pinnow, gdzie od 26 sierpnia byli już w pełnej gotowości bojowej. Od tego dnia 1 Pułk Bombowy z 1 Dywizji podlega 1 Flocie Powietrznej w Szczecinie (Luftflotten-kommando w Stettin Henningsholm - dowódca Gen.d.Flg. Albert Kesselring). Jako jednostki podległe pod KG1 uznaje się: sztab wraz z eskadrą sztabową KG1, I dywizjon KG1 oraz I dywizjon KG152 stacjonujący na lotnisku Pinnow.

W dniu 1.09.1939 roku skład dowódczy I Gruppe/Kampfgeschwader 152 (I/KG152) był następujący:
- Gruppenkommandeur - Major Benno Kosch.
Dowódcami eskadr byli:
- 1.Staffel (V4+_U) – Oberleutnant Max Gerstenberger,
- 2.Staffel (V4+_V) - Hauptmann Fischer,
- 3.Staffel (V4+_W) – Major Ludwig Maier

Na samolotach były wypisane w/w oznaczenia poszczególnych formacji, gdzie znak + zastępuje krzyż.

Podobne samoloty
Podobne He 111 bazowały w Pinnow
Po przebazowaniu dywizjonu I/KG152 do Pinnow, załogi z poszczególnych eskadr ulokowano w kwaterach u mieszkańców okolicznych wsi. Po przylocie, wieczorem odwiedza ich dowódca dywizji lotniczej generał Grauert, a dwa dni później szef 1Floty Powietrznej generał Kesserling. W dniu 31 sierpnia dywizjon w Pinnow otrzymał rozkaz gotowości do działań bojowych a samoloty zostały załadowane i zatankowane.

Pilot drugiej eskadry I/KG152, Lt. Gerhard Baeker opisał pierwszy lot bojowy w następujący sposób:

„1 września 1939 roku wojna przeciwko Polsce zaczyna się. Mieliśmy wystartować wczesnym rankiem, ale była mgła. Tak więc nasłuchiwaliśmy i śledziliśmy wydarzenia przez radio. Panowała atmosfera przygnębienia. Jak zareaguje Zachód, Anglia i Francja? Przed nami pierwszy rozkaz operacyjny, He 111 H2 mieliśmy akurat od 5 tygodni. O 12.15 nastąpił wreszcie pierwszy start. Celem było lotnisko w Toruniu poddane atakowi z wysokości około 5000 m. Był to pierwszy lot całej formacji załadowanych maszyn i pierwszy zrzut bomb w formacji. Leciałem z przodu po lewej stronie obok dowódcy eskadry. Była klarowna , bezchmurna pogoda. Poza niewielkim ogniem artyleryjskim nie było zadnej obrony. Nasze myśliwce nie pozwoliły podejść żadnemu wrogiemu myśliwcowi. Zadanie zostało wykonane, bomby trafiły w cel i wszystkie 9 samolotów mojej eskadry wróciły do Pinnowa o godz. 14.45.” ( Na podst. relacji z „Luftwaffe nad Polską 1939” cz. II „Kampffliger” – M.Emmerling, s.7.)

Działania bojowe dywizjonu I/KG152, w pierwszych dniach września 1939 roku z lotniska w Pinnow :

- 1 września

1 i 2 eskadra – bombardowanie lotniska w Toruniu,

3 eskadra – atak na lotnisko w Bydgoszczy,

- 2 września

1 i 2 eskadra atakowała zgrupowania wojsk w lasach, na północny zachód od Bydgoszczy.

3 eskadra miała bombardować cele na wschód od miasta, jednak z powodu gęstych chmur, skierowała się na rejon dworca w Bydgoszczy, gdzie zrzuciła bomby.

W wyniku działań polskiego lotnictwa ranny został podoficer radiowy Martin Nikolaus.

Około 18.30 , w ramach całego pułku zrzucano bomby zapalające na Westerplatte.

Podobne samoloty He 111 bazowały w Pinnow
Podobne samoloty He 111 bazowały w Pinnow

- 3 września

W godz. 8.10 – 10.00 eskadra 1 i 2 atakowała cele w miejscowości Trzebciany w Borach Tucholskich.

3 eskadra o godz. 10.30 zaatakowała miejsce gromadzenia się wojsk w rejonie dworca kolejowego w miejscowości Tleń (30 km na północny zachód od Grudziądza ).

- 4 września

O godz. 08.25 , 3 eskadra wystartowała celem bombardowań linii kolejowych Toruń- Mogilno oraz drogi Bydgoszcz Inowrocław.

O godz. 11.30 podobne ataki wykonała 1 eskadra.

Eskadra 2 atakowała kolumny marszowe wojsk w rejonie Gollub- Rypin.

Po południu 3 eskadra atakował kolumny na drodze Toruń- Lipno. W Wyniku polskiego ostrzału ranny został Olt. Ewald Gustawus , a samolot z przestrzelonym systemem hydrauliki lądował na „brzuchu” na lotnisku w Lotyniu.

- 5 września

W dniu tym bombardowano w rejonie Konin-Koło (1 eskadra), Koło- Kutno (2 eskadra) i Kutno- Kleczew (3 eskadra). W rejonach tych formacje niemieckie były mocno atakowane przez polskie myśliwce. Silny też był ostrzał artylerii przeciwlotniczej. Trzy He 111H wróciły na lotnisko uszkodzone, a jeden z 3 eskadry został zestrzelony w rejonie miejscowości Piotrkowice (Ślesin). Była to załoga w składzie pilot Lt. Erik von Loudon, obserwator Fw. Konrad Raub, mechanik pokładowy Uffiz. Albert Peters, i radiooperator Uffiz. Anton Friedrichs. Z załogi tej, pilot i obserwator dostali się do polskiej niewoli, pozostali zginęli.

- 6 września

Przed południem dywizjon bombowy z Pinnow przebazował się na lotnisko Groβ-Herzberg, skąd były wykonywane kolejne loty nad teren Polski.

- 7 września

Cały pułk bombowy, tj eskadra sztabowa StabsI/KG1, dywizjon bombowy I/KG1 stacjonujące w Bodenhagen oraz I/KG152 dotychczas stacjonujący w Pinnow, zostały przebazowane do Wrocławia.

Nie będę opisywał dalszych działań bojowych I/KG152, ponieważ działał już poza lotniskiem w Pinnow. W dniu 18 września dywizjon ten został przemianowany na II/KG1 i do Pinnow już nie wrócił. Natomiast dywizjon I/KG1, 19 września wróciła jeden dzień na lotnisko w Bagiczu, a następnie na lotnisko stałe w Demenhost.

Czy lotnisko w Pinnow opustoszało po wylocie I/KG152 ? Z dostępnych informacji wynika, że nadal tętniło ono życiem. Przez cały okres wojny było ono wykorzystywane jako lotnisko zapasowe dla jednostek lotniczych stacjonujących w Bodenhagen (Bagicz).

Komendantura lotniskowa sformowana 1.VII.39 w Bodenhagen, jako Flughafen-Bereichs-Kommando Kolberg. W lipcu 1940 roku nazwę zmieniono na Flughafen-Bereichs-Kommando 1/III.

Dowództwo to mieściło się w Bodenhagen od VII.39 do II.43. Później przeniesione zostało do Szczecina.

Pod jednostkę podlegały następujące komendantury:

Fliegerhorst-Kommandantur Kolberg

Fliegerhorst-Kommandantur Gr. Tychow

Fliegerhorst-Kommandantur Mackfitz

Fliegerhorst-Kommandantur Pinnow

Fliegerhorst-Kommandantur Stolp-Reitz

Obie w/w jednostki podlegały pod Luftgau-Kommando III w Berlinie.

Komendantura lotniska Fliegerhorst-Kommandantur A (o) 3/III

Komendantura lotniska założona została 1.04.1944 w Bodenhagen z Flugplatzkommando A 21/III.

Dowódcami byli: Maj Hermann Enke (1.IV.44 - 30.VIII.44) - Maj Joachim von Borcke 30.VIII.44 - V.45

Pod Fliegerhorst-Kommandantur A (o) 3/III podlegały:

Platzkommando Nest

Platzkommando Kamp

Platzkommando Pinnow

Komendantura podlegała wyżej pod:

Flughafen-Bereichs-Kommando 1/III (IV.44 - I.45),
a później pod

Flughafen-Bereichs-Kommando 10/XI (I.45 - V.45)

Na lotnisku w Bodenhagen znajdowały się również szkoły lotnicze, które korzystały z lotniska w Pinnow, m.in:

- Flugzeugführerschule C 6

Szkoła dowódców pilotów (FFS) - założona została 1.XI.37 w miejscowości Stade jako FFS Stade. 1.X.39 nazwę zmieniono na FFS C Burg, 1.XI.39 na FFS C Kolberg, 16.I.40 na FFS C6 aż w końcu 15.X.43 na FFS B6.
Do Bodenhagen szkoła została przeniesiona 1 XI 39 z miejscowości Stade. Placówka korzystała także z lotnisk w Pinnow, Kamp, Märkisch-Friedland i Parchim. W szkole tej latano na: Bf 109, C.445, Do 12, Do 17, Fw 58, He 111, Ju 52, Ju 86, Ju 88, MS.230, Si 204 i W.34.

- Fliegerschützenschule 2

Sformowana w Bagiczu w V.40. Rozwiązana została 16.IV.41 i wcielona do Fliegerschützenschule 1.

- Blindflugschule 4

mieszczacej się od 27.XI.39 do 4.IV.41 we Wien-Aspern a od 4.IV.41 - 4.II.45 w Copenhagen-Kastrup.


pozostałości zabudowan lotniska
Pozostałości zabudowań lotniska

W marcu 1945 roku, lotnisko zostało zajęte przez oddziały rosyjskie, które nacierały na Kołobrzeg. Brak jest na ten temat bliższych informacji. Jeszcze kilka lat po wojnie, na lotnisku stały uszkodzone samoloty niemieckie. Ojciec mój, który był tam w 1946 roku, twierdzi, ze samoloty były bardzo różnorodne, od dużych dwusilnikowych do mniejszych. Zostały one prawdopodobnie porzucone przez wojska niemieckie, pewnie ze względu na brak możliwości ich naprawy w końcowym etapie wojny. Przez wiele jeszcze lat miejscowa ludność z okolicznych wiosek, penetrowała teren lotniska zabierając przydatne elementy do swoich gospodarstw. Wykopywano np. kable z ziemi, ze zbiorników wydobywano pozostałości paliwa lotniczego, zabierano różne elementy samych samolotów, cegły z budynków itp. Rozebrano też stojące tam budynki, hangary i inne zabudowania lotniskowe. Lasy Państwowe obsadziły ten teren drzewami i dziś praktycznie nic nie widać poza brukowaną drogą, że w tym miejscu było lotnisko. Zagłębiając się jednak w las, możemy nadal napotkać na pewne elementy infrastruktury lotniskowej.