Klemensów

 tylko kontur obiektu, osiedle mieszkaniowe

 Dodaj zdjęcie

Klemensów – dawna wieś, od 1934 część miasta Szczebrzeszyn (wschodnia część), nad rzeką Wieprz.

Około 2 km na północ od głównej drogi nr 74, pomiędzy wsiami Michalów i Bodaczów przy wschodniej granicy Szczebrzeszyna, znajduje się barokowy pałac zbudowany w latach 1744-1746 z inicjatywy Teresy Zamoyskiej, z myślą o przyszłym potomku, którym okazał się Klemens Zamoyski i stąd też nazwa.

Najstarszą część pałacu według projektu Jerzego de Kawe oraz Andrzeja Bema wzniósł Jan Columbani. Pałac był rozbudowywany przez Henryka Ittara w latach 1810-1813 i następnie przez Henryka Marconiego w latach 1826-1841. Początkowo był letnią rezydencją Zamoyskich, a od 1809 r. ich główną siedzibą aż do 1941 r. Przy pałacu istniała również kaplica oraz budynek oranżerii.

W czasie II wojny światowej budynek na kwatery zajęli Niemcy z pobliskiego lotniska, natomiast w 1944 r. urządzili tam szpital polowy. Od 1945 r. majątek upaństwowiono. We wnętrzach zachowały się zabytkowe kominki, główna klatka schodowa i zabytkowe wyposażenie biblioteki, z którego zachowały się regały na książki – były wbudowane na stałe w ściany i nie dało się ich wynieść. Większość książek z ogromnego księgozbioru (14 tysięcy pozycji w tym 5 tysięcy starodruków) trafiła do Biblioteki im. Łopacińskiego w Lublinie. Pałac posiadał również bogatą galerię malarstwa zrabowaną przez Niemców. Reszta wyposażenia została przeniesiona do muzeum w Kozłówce i Zamościu.

Po wojnie w pałacu mieścił się i nadal mieści dom pomocy społecznej obecnie w likwidacji, bowiem warunki nie odpowiadają normom UE. Ponieważ pomieszczenia mają układ amfiladowy, pałac nie bardzo się też nadaje na hotel. W tej chwili jego przyszłość jest niepewna. Wokół znajdują się zabudowania gospodarcze oraz obszerny park (100 ha) w stylu angielskim z licznym, wielogatunkowym starodrzewem. Wśród egzotycznych roślin występują: surmia zwyczajna, magnolie, orzech czarny, sosna wejmutka, budynek porasta milin).

Klemensów swój rozwój zawdzięcza postawionej tu w 1894 r. przez Ordynację Zamojską cukrowni "Klemensów". Do budynków zarządców folwarku dołączyły budynki zarządu i głównych specjalistów cukrowni. W 1897 uruchomiono z niej linię kolei konnej, a w latach 1907-1912 Kolej Podjazdową Cukrowni "Klemensów". W latach 1929-1970 cukrownia eksploatowała dwie linie wąskotorowe: Klemensów - Wysokie i Ruskie Piaski - Wierzbica. W 2002 r. cukrownia weszła w skład Krajowej Spółki Cukrowej S.A. W 2003 r. zlikwidowano w niej produkcję i zamknięto zakład. W 2011 r. rozpoczęto ostateczną rozbiórkę budynków cukrowni[2]. W 1941 r. obok cukrowni, częściowo wykorzystywanej jako magazyn bomb, Niemcy zbudowali lotnisko polowe. Od 1916 r. znajduje się tu stacja kolejowa (na linii Bełżec-Zawada-Rejowiec).

Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do rejestru zabytków wpisany jest:

zespół pałacowy:
pałac,
oranżeria, obecnie kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego,
dom emerytów, tzw. Biała Oficyna,
Czerwony Domek
park (nr rejestru A/87/316, decyzja z dnia 10.05.1967).