دروازه ملل

 دروازه, archaeological site (en), ورودی

در مشرق جلو خان پلكان ورودي، به فاصله 22 متري از لبه صفه، كاخ كوچكي است كه دروازه همه ملت ها یا دروازه خشایارشا نام دارد، زيرا كه نمايندگان همه قبايل تابع كشور ايران بدان وارد مي‌شده و سپس به سوي كاخ‌هاي بار مي‌رفته‌اند. اين بنا مشتمل است بر تالاري با ديوارهاي خشتي ستبر، سه درگاه عظيم و چهار ستون رفيع كه سقفش را نگه مي‌داشته‌اند. اين ساختمان به زمان خشيارشا برمیگردد.

دو درگاه ورودی این تالار را با نقوش "گوپت شاه" (جانوری با سرانسان و بدن گاو و یال شیر و بال عقاب) تزیین کرده اند که جرز را بر دوش دارند و حالت نگهبانان درگاه را گرفته اند. بر بالای جرزها کتیبه های میخی سه زبانه از خشیارشا کنده اند که در آنها پس از ستایش اهورامزدا می گوید: "هر چه بدیده زیباست، به خواست اورمزد انجام پذیرفته‌ است."

از چهار ستون تالار دو تا افتاده بود و یکی دیگر را هیات تعمیراتی ایتالیائی- ایرانی به سرپرستی ژوزپه تیلیا با دقت بسیار از قطعات فروریخته و نو درست کرد که به ستون باز بر پاشده شهرت یافت و به واسطه رنگ آبی اش از دیگر ستونها مشخص می باشد.