Pasargad

 müze, tarihi, arkeolojik alan, ilginç yer, UNESCO Dünya Mirası Alanı

Pasargad ya da Pasargadai, Ahameniş hanedanının ilk başkenti. Bugünkü İran'ın güneybatısında, Persepolis'e 78 km, Şiraz'a 130 km uzaklıktadır.

Büyük Kiros (Keyhüsrev) (MÖ 590/580-y. 529) bu yeri, Med hükümdarı Astyages'e karşı zafer kazandığı (550) savaş alanına yakın olduğu için imparatorluğunun başkenti yaptı. Kentin adının, en büyük Pers kabilesini oluşturan Pasargadlardan türemiş olduğu sanılır.

I. Dareios'un tahta geçmesinden (MÖ 522) sonra Pasargad'ın yerine hanedanın yeni başkenti Persepolis olmuştur.
Mimari[değiştir | kaynağı değiştir]
Pasargad'ın görkemli, ama yalın mimarlığının yarattığı denge ve güzellik duygusuna Ahamenişlerin başka hiçbir döneminde rastlanmaz. Kentin içkalesi, koni biçimli alçak bir tepeye kurulmuş, taş kaplı çok geniş bir platformun üstünde yer alır. Yarım kalmış iki taş merdiven ve kule gibi yükselen bir cephe parçası, bu platformu çepeçevre saracak bir sarayın yapılmasına başlandığını düşündürmektedir. Ama beklenmedik bir olay nedeniyle bu saray gerçekleştirilememiş, onun yerine platformun üstüne, bazı bülümleri günümüze değin ulaşan büyük bir kerpiç duvar örülmüştür. Bu belki de MÖ 330'da Büyük İskender'e teslim edilen hazinenin saklandığı yapıdır.

İçkalenin güneyinde, içinde kraliyet yapılarının yer aldığı büyük bir park uzanır. Duvarlarla çevrili olan bu parkın tek bir girişi vardır. Bu giriş yapısının üstünde kraliyet arması bulunur. Dört kanatlı, taçlı bir figürden oluşan bu arma, Asur saraylarının kapılarında rastlanan dört kanatlı koruyucu ruh betimlemesinin Ahamenişlerce uyarlanmış biçimidir.

Daha güneydeki Kiros'un mezarı çok sağlam durumdadır. Beyaz renkli büyük kireçtaşı bloklardan yapılmış olan mezar, altı basamaklı bir kaide ile dikdörtgen planlı, beşik çatılı bir mezar odasından oluşur. İslam döneminde bu mezarın Süleyman'ın annesinin olduğuna inanılmış, bu nedenle kutsal sayılmıştır. Kentin en güneyindeki kayalara oyulmuş kanal biçimindeki iz, bir zamanlar Pasargad'ı Persepolis'e bağlayan yolun kalıntısıdır.