Sapanca Gölü

 salt lake (en)  Kategori ekle

Sapanca Gölü, Adapazarı ile İstanbul arasında Kocaeli sınırına yakın bölgede, Sapanca ilçesi içinde yer alan bir göldür.
Yazın ve kışın seyahat eden yolcuların uğrak noktası olan Sapanca Gölü kıyısında çeşitli balık restoranları ve pansiyonlar bulunur. Kaynağını dağlardan gelen kar suları ve Derbent deresinden alan gölde, turna balığı, yayın balığı, sazan türleri ve alabalık bol miktarda bulunur.
Marmara Bölgesi`nin doğu kesiminde, Adapazarı Ovasını İzmit Körfezi oluğuna birleştiren uzun bir çukurun doğu yarısında yer alan tatlı su gölüdür.

Sapanca`nın kıyıları, doğuda Sakarya ili, batı ucunda Kocaeli İlinde kalır. Havzası 252 km2`dir. Yüzölçümü 47 km2`dir. Doğu-batı uzunluğu 17 km`dir. Kuzey-güney genişliği 5 km olup yüzeyin denizden yüksekliği 31 m`dir. En derin yeri 61 m`dir.

Göl, adını güney kıyısında kurulmuş olan ilçeden alır. Eski Türk kaynaklarında Ayan Gölü olarak geçer. Özellikle güneyindeki dağlardan inen sellerle iyi beslenen göl, fazla suyunu, doğu ucundan Çark suyu aracılığı ile Sakarya ırmağına boşaltır. Gölü besleyen dereler, Karaçay, Kuruçay, Kurtköy, Mahmudiye, İstanbul, Karadere ve Kaymakçı Dereleridir. Kuzeyinde ve güneyinde uzanan dağ eteklerinde keklik, çulluk ve tavşan avı yapılmaktadır. Gölde her çeşit tatlı su balığı avcılığı yapılmaktadır.

Sapanca`yı Evliya Çelebi şöyle anlatır.: "Sapanca Gölünün çevresi 24 mil`dir. Dört çevresinde kasaba gibi yetmiş altı köy vardır. Cümle halkı bu haliçin suyundan içtiklerinden yüzlerinin rengi kırmızıdır.

Ürünleri çok ise de, bağları yoktur. Bahçeleri hadden aşkındır. Bu gölün kenarında bir tür kavun ve karpuz olur ki, ancak ikisini bir eşek çekebilir. Bu göl içinde seksen pare (parça) kayık ve çırnaklar (tahıl kayığı) vardır ki, köyden adam, kereste ve eşya götürürler. Bu gölde bulunan yetmiş, seksen çeşit balıktan avlanıp kar ederler. Alabalığı, sazan balığı, turna balığı gibi tatlı su balıkları gayet lezzetli olur. Gölün derinliği ekseri yerlerinde yirmi kulaçtır. Suyu gayet saf ve berraktır. Kıyısında olan köylerin kadınları elbise yıkadıklarında asla sabun sürmezler. Bu gölün doğusunda iki saat uzaklıktan Sakarya Nehri geçer.Kocaeli`nde İrva Kasabası kenarında Karadeniz`e dökülür. Sakarya azıcık bir himmet ile bu göle akıtılabilir. Bu göl, İzmit Körfezine üç saat kadar yakın olduğundan ayağı İzmit Tuzlası önünde deryaya karışır. Hatta bir asırda bu gölü İzmit Körfeine katmak için yüzbinlerce kazma ve çapalı ırgat toplattırılmış ise de, İzmit Halkının buna birçok hazineler ve Nuh ömrü gerektirir diye gevşeklik göstermesi işin tamamlanmasına engel olmuş. Ama Sakarya Nehri bu göle, bu gölde İzmit Körfezine karıştırılırsa Bolu`ya kadar beş konaklık yer mamür olurdu. İstanbul Gemileri ta Bolu`ya yetişir ve İstanbul`da bir tahta üç akçeye, bir kantar odun beş akçeye olup hayratı büyük olurdu".

Elektrik İşleri Etüt Dairesi tarafından ölçmelere göre, gölün suyu kış ve ilk bahar aylarında yükselir, sonbahara doğru alçalır. İki seviye arasında 70-90 cm, bazen 120-130 cm fark görülür.

E-5 Karayolu gölün kuzey kıyısını, TEM Otoyolu ve demiryolu ise güney kısmından geçmektedir.

Sakarya'da tektonik oluşumlar sonucu meydana gelen Sapanca Gölü ve çevresi içerdiği son derece çarpıcı doğal güzellikleri ve yoğun yerleşim merkezlerinin ulaşabildiği bir konumda bulunması nedeniyle il merkezinin yanı sıra başta İstanbul olmak üzere çevredeki büyük kentlerin özellikler hafta sonları rekreasyon ve konaklama amaçlı taleplerine açık bir merkez niteliğindedir. Sapanca Gölü`nün yüksekliklerindeki Arifiye Ormanı`nda güzel kamping ve piknik alanları bulunmaktadır.

Ulusal ve uluslar arası sörf, yelken ve kürek müsabakalarının yapıldığı Sapanca Gölü bu organizasyonlarla sportif amaçlı çok sayıda ziyaretçi çekmektedir.

SAPANCA GÖLÜ

Temel Büyüklükler​ ​ ​ ​Hidrolojik Özellikler
Havza alanı ​311 km2 Göl Depolama kapasitesi ​1.050.000.000 m3 -
1.122.100.000 m3 ​​
​
Yağış alanı göl alanı dâhil
​251 km2 ​Su verimliliği
​min. 120 milyon m3 /yıl
max.136 milyon m3 /yıl
​Denizden Yüksekliği ​30 m ​ ​
​Uzunluğu ​16 km ​ ​
​Genişliği ​6 km ​ ​
​En derin yeri ​52 m ​ ​
​​Kıyı uzunluğu ​39 km ​ ​
​Göl Alanı ​42 - 44 km2 ​ ​
DSİ tarafından yapılan incelemelerde 69 milyon m³'lük göl aktif hacminin, yıllık olarak min. 120 milyon m³ su üretebileceği belirtilmektedir.

SAPANCA GÖLÜNÜ BESLEYEN DERELER

Sapanca gölü kuzey ve güneyindeki dağlardan inen küçük derecikler ve göl dibindeki kaynaklardan beslenmektedir. Göle gelen derelerin debileri çok düşük olup, bir kısmı yaz aylarında kurumaktadır. Göl daha ziyade tabandan beslenmektedir. Bu derelerin uzunlukları;

Keçi Deresi : ​4,3 km
​İstanbul Deresi: ​12,8 km
​Mahmudiye Deresi: ​12,4 km
​Kuruçay Deresi: ​11,8 km
​Karaçay Deresi: ​14 km
​Balıkhane Deresi: ​8,8 km
​Maden Deresi: ​5,2 km
​Arifiye Deresi: ​5 km

SASKİ TARAFINDAN YAPILAN ÇALIŞMALAR

Bölgenin içmesuyu ihtiyacı değişik tarihlerde (1970’li ve 1980’li yıllarda) ele alınmış olup, kentin tamamına yönelik ilk nüfus projeksiyonu ve ihtiyaç hesapları, İLLER BANKASI’ ınca ARMAŞ Mühendislik ve Müşavirlik A.Ş. firmasına 1996 yılında hazırlattırılarak, 31.01.1997 tarihinde tasdik edilen proje ile ortaya konmuştur. Bu projenin tamamlayıcısı olarak ta, TÜSTAŞ firmasına Adapazarı Grup İçmesuyu Arıtma Tesisi Projesi tanzim ettirilmiş ve 24.12.1997 tarihinde tasdik edilmiştir.

Bölgenin en önemli su kaynağı olan Sapanca Gölünde DSİ tarafından yapılan ölçümlerde, maksimum verim 136 milyon m3/yıl, minimum (emniyetli) verim ise 128 milyon m3/yıl olarak ölçülmüştür. Gölün tabii akış ayağı olan Çark deresinin ekolojik dengesi için 10 milyon m3/yıl su bırakılması gerekmektedir. Bu durumda, içme suyu ihtiyacı ile Çarka bırakılan toplam su miktarı; Qtoplam=116+10=126 milyon m3/yıl yapmaktadır. Bu değer, DSİ tarafından ölçülen maksimum değere çok yakındır. Nüfusun 1.500.000 kişi olması durumunda, gölün tamamının alınması durumunda dahi alternatif su kaynaklarına ihtiyaç bulunmaktadır.

KUZEY SAHİLİ:

Kuzey kesimindeki yerleşim alanları kanalizasyon sisteminden yoksun olması nedeniyle evsel atıkları fosseptiklere verilmektedir. Toprağa indirekt olarak sızan kirli sular, jeolojik yapı gereği sonuçta yer altı ve yağmur suları ile tekrar göl suyuna karışmaktadır. Bu suların göle karışmasının önüne geçmek gerekmektedir. Bu itibarla, Gölün kuzeyindeki yerleşim birimlerinin de kanalizasyon şebekesi yapılması için proje çalışmaları başlatılmıştır.

Yıllardır göle akan Üniversitemizdeki 30.000 kişinin atıksuları bu yıl içinde yapılan çalışmalarla Beşköprüye iletilerek sisteme dahil edilmiştir.

GÜNEY SAHİLİ:

Kuşaklama kollektörü Hikmetiye’den Arifiye pompa istasyonuna kadar tamamlanmıştır.