Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού (Θεσσαλονίκη)

 μουσείο, βυζαντινό

Στοιχεία επικοινωνίας:
Λεωφόρος Στρατού 2, 54640 Θεσσαλονίκη
τηλ. κέντρο 2310 868570
fax 2310 838597
e-mail: protocol@mbp.culture.gr
www.mbp.gr/html/gr/index.htm

Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα 13:00-19:30, Τρίτη-Κυριακή 08:00-19:30
Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού παραμένει κλειστό 25-26 Δεκεμβρίου, 1 Ιανουαρίου, 25 Μαρτίου, Κυριακή του Πάσχα, 1 Μαΐου.

Εισαγωγή και ιστορικά γεγονότα:

Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού στοχεύει στην παρουσίαση ποικίλων όψεων της ζωής κατά τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο: της τέχνης, της ιδεολογίας, της κοινωνικής οργάνωσης, της θρησκείας, αλλά και της επίδρασης των ιστορικών εξελίξεων και της πολιτικής κατάστασης στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων.

Παράλληλα, με το σύνολο των δραστηριοτήτων του, αποτελεί υποδειγματικό κέντρο διαφύλαξης, έρευνας και προβολής του βυζαντινού και μεταβυζαντινού πολιτισμού. Από την έναρξη λειτουργίας του Μουσείου, το 1994, εκδίδεται περιοδικό, το πρώτο στο είδος του που δημιουργήθηκε από ελληνικό κρατικό μουσείο.

Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού απέσπασε το Βραβείο του Συμβουλίου της Ευρώπης για το 2005, μετά από ομόφωνη εισήγηση της Επιτροπής Πολιτισμού, Επιστημών και Εκπαίδευσης του οργανισμού.

H ίδρυση το 1994 του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού στη Θεσσαλονίκη, τη «βυζαντινότερη» πόλη του σύγχρονου ελληνικού κράτους, σηματοδοτεί το τέλος μιας ιστορίας που είχε αρχίσει από πολύ παλαιότερα, λίγο μετά την απελευθέρωση της πόλης το 1912.

Τότε, τον Αύγουστο του 1913, με διάταγμα του Γενικού Διοικητή Μακεδονίας Στέφανου Δραγούμη αποφασίστηκε η ίδρυση "Κεντρικού Βυζαντινού Μουσείου" στη Θεσσαλονίκη. Με πρόταση του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Γεννάδιου ως χώρος στέγασης του μουσείου ορίστηκε ο ναός της Αχειροποιήτου. Η απόφαση αυτή, όμως, δεν υλοποιήθηκε. Αντί της Αχειροποιήτου ορίστηκε με κυβερνητικό διάταγμα του 1917 ως Μακεδονικό μουσείο η Ροτόντα, όπου συγκεντρώθηκε πλήθος χριστιανικών γλυπτών, μέρος των οποίων ήταν εκτεθειμένο μέσα στο μνημείο μέχρι τους σεισμούς του 1978. Εν τω μεταξύ το 1914 ιδρύθηκε στην Αθήνα το «Χριστιανικόν και Βυζαντινόν Μουσείον» και το 1916 μεταφέρθηκαν μαζικά στην Αθήνα, «για λόγους προστασίας» αρχαιότητες από τη Θεσσαλονίκη που τελικά εντάχθηκαν στη συλλογή του Βυζαντινού Μουσείου της Αθήνας.

Το θέμα ίδρυσης του μουσείου επανήλθε στην επικαιρότητα μετά την μεταπολίτευση, το 1975. Το 1977 προκηρύχθηκε πανελλήνιος αρχιτεκτονικός διαγωνισμός στον οποίο βραβεύθηκε η μελέτη του αρχιτέκτονα Κυριάκου Κρόκου. Το Μάρτιο του 1989 έγινε η θεμελίωση του κτιρίου, το οποίο ολοκληρώθηκε και παραδόθηκε τον Οκτώβριο του 1993. Τον Ιούνιο του 1994 επιστράφηκαν από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη οι αρχαιότητες που είχαν μεταφερθεί εκεί το 1916, μέρος των οποίων παρουσιάστηκε στην έκθεση «Βυζαντινοί θησαυροί της Θεσσαλονίκης. Το ταξίδι της επιστροφής» με την οποία έγιναν τα εγκαίνια του Μουσείου στις 11 Σεπτεμβρίου 1994.

Οι 11 αίθουσες της μόνιμης έκθεσης, άνοιξαν στο κοινό σταδιακά από το 1997 έως τις αρχές του 2004. Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού αποτελεί από το 1997 αυτοτελή περιφερειακή μονάδα του Υπουργείου Πολιτισμού, με δική του διεύθυνση.

Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού στεγάζεται σε ένα σύγχρονο κτίριο έκτασης 11.500 τ.μ., εκ των οποίων 3.000 τ.μ. περίπου καταλαμβάνει ο χώρος της μόνιμης έκθεσης. Το κτίριο κατασκευάστηκε μεταξύ των ετών 1989-1993 σε σχέδια του προικισμένου αρχιτέκτονα Κυριάκου Κρόκου (1941-1998), μιας προσωπικότητας στοχαστικής και ποιητικής. Διαθέτει ευρύχωρα και άρτια οργανωμένα εργαστήρια συντήρησης και αρχαιολογικές αποθήκες, μικρό αμφιθέατρο, καφέ-εστιατόριο και αυτόνομη πτέρυγα περιοδικών εκθέσεων έκτασης 300 τ.μ.

Το κτίριο, λιτό και απέριττο, με υλικά μοντέρνα που διακρίνονται για τους εξαιρετικά επεξεργασμένους συνδυασμούς και την υψηλή ποιότητα κατασκευής τους, συνδυάζει στοιχεία του μοντερνισμού και της ελληνικής αρχιτεκτονικής παράδοσης. Θεωρείται το καλύτερο έργο δημόσιας αρχιτεκτονικής που δημιουργήθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα. Απέσπασε ειδική διάκριση από διεθνή επιτροπή στον διαγωνισμό «Βραβεία 2000» του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής και το 2001 κηρύχθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού «ιστορικό διατηρητέο μνημείο» και έργο τέχνης.