Саборна црква Светог Арханђела Михаила (Београд)

 црква, 1830s construction (en), Српска православна црква

Saborna crkva u Beogradu, u ulici kneza Sime Markovića, podignuta je na temeljima stare crkve, koja se pominje u vrijeme austrijske vladavine Beogradom od 1717. do 1739. godine. Stara crkva, koja je bila izgrađena od kamena, s velikim kubetom, bez krsta, bila je toliko uništena poslije predaje Beograda 1739. godine, da je 1763. godine morala biti srušena. Na njenom mjestu sagrađena je nova crkva od drveta, koju je 1795. godine zamijenila crkva od čvrstog materijala ali bez zvonika. Zvono je prvi put zazvonilo u Beogradu pod Turskom, 16. februara 1830. godine, a donijeto je iz sremskog sela Jakova.

Današnja Saborna crkva je građena nepunih devet godina, od 28. aprila 1837. godine do 8. novembra 1845. godine ponalogu kneza Miloša Obrenovića. Posvećena je arhanđelu Mihajlu, krsnoj slavi kneza Miloša, koji je crkvu dao zidati kao svoju zadužbinu. Crkvu je projektovao Franc Janke po ugledu na srpsku crkvu u Sremskim Karlovcima, u stilu klasicizma sa elementima kasnog baroka. Idejno rješenje dao je baron Kordon, a crkvu su sagradili pančevački i zemunski majstori.

Unutrašnjost hrama je bogato ukrašena. Duborezni pozlaćeni ikonostas izradio je vajar Dimitrije Petrović, a ikone na ikonostasu, pevnicama, tronovima i predikaonici, kao i kompozicije na zidovima i svodovima, naslikao je Dimitrije Avramović, jedan od najistaknutijih srpskih slikara 19. veka. Posebnu vrednost predstavlja crkvena riznica. U crkvi se nalaze mošti svetog cara Uroša i svetog despota Stefana Štiljanovića, kao i grobnice crkvenih poglavara i srpskih vladara iz dinastije Obrenović (Miloša, Mihaila i Milana). Ispred glavnog portala, sahranjena su dva velikana srpske kulture: Dositej Obradović i Vuk Stefanović Karadžić.

www.saborna-crkva.com