Metropolitaanse kerk Sint-Rombouts (Mechelen)

 kathedraal, erfenis, carillon (en), belfort, interessante plaats, UNESCO werelderfgoed, beschermd gebouw, katholieke kerk

Parochiekerk opgetrokken vanaf de 13de eeuw en ingeplant in de stadskern. De monumentale westertoren domineert het stadsbeeld, de zuidgevel ziet uit op de Grote Markt en Schoenmarkt, de noordgevel op het Sint-Romboutskerkhof, koor en transkapellen palen aan het zogenaamde Nieuwwerk.

In het eerste kwart van de 13de eeuw werd de bouw aangevat van de huidige parochiekerk, ingewijd op 28 april 1312, na de brand van 1342 hersteld en voltooid, en in 1559 verheven tot metropolitaanse kerk.

13de eeuw: progressieve opbouw van zuidtransept, zuidelijke zijbeuk, schip, noordelijke zijbeuk en noordtransept (voltooid vóór 1250 volgens J. Laenen, circa 1280-1300 volgens S. Leurs).

Begin 14de eeuw: aanvang bouw van drie rechte koortraveeën en kooromgang (op de plaats van het voormalig Notgeriaans koor, zie J. Laenen).

Eerste helft van de 14de eeuw: rechte koorkapellen.

Vóór het tweede kwart van de 14de eeuw: eerste noordelijke zijbeukkapel ten oosten, gewijd aan Onze-Lieve-Vrouw van de Rozenkrans (verbouwd in 1930). Het geheel behoort nog tot vroeggotische stijl.

Na de brand van 1342 volgen herstellings- en vergrotingswerken aan schip en transept (volgens D. Roggen onder leiding van Jan van Osy); schip hoger opgetrokken en voorzien van een balustrade; voltooiing koor en bouw oostpartij met zeven transkapellen circa 1342-1375 onder leiding van Jan van Osy: dit wordt het prototype van de Brabantse hooggotiek.

Overwelving schip (1437) en koor (1451). Aanleunende bijgebouwen aan rechte noordelijke en zuidelijke koorkapellen. Tussen 1452-1520: bouw westertoren (eerstesteenlegging op 22 mei 1452, de funderingen zouden echter reeds van 1449 dateren) onder leiding van bouwmeesters Keldermans achtereenvolgens Andries I de Oude van 1453 tot 1481; Antoon I de Oude, overleden in 1488; Rombout II (1460-1531) en Wouter Coolman (overleden in 1468). Tussen 1498 en 1502: aanvang bouw van de noordelijke zijbeukkapellen met aanleunende kleine sacristie.

Na de godsdienstige en politieke onlusten werden aan het einde van de 16de en in het begin van de 17de eeuw een aantal herstellingswerken uitgevoerd aan daken, gewelven, met plaatsing van ijzeren trekstangen. Circa 1625-1626: bouw van noord- en zuidtranseptportalen, aangepast circa 1714.

Uitbreidingswerken in de tweede helft van de 17de eeuw, namelijk van bijgebouwen aan de rechte noordelijke en zuidelijke koorkapellen; vergroting sacristie aan eerste noordelijke zijbeukkapel. In 1775 werd ter ere van het Sint-Romboutsjubileum het kerkinterieur verfraaid, onder meer gedeeltelijke vernieuwing van het mobilair en wijziging van het bladwerk aan de kapitelen van het schip, in het midden van de 19de eeuw vervangen door een dubbele rij gekrulde koolbladeren. Circa 1830 vergroting van de zuidelijke sacristie; tussen 1839 en 1849 herstellingswerken onder meer aan exterieur koor en toren; in 1850 bouw afsluitingsmuren tussen kooromgang en tweede rechte noordelijke en zuidelijke koorkapel. Tijdens de tweede helft van de 19de en de 20ste eeuw herhaaldelijk onderhouds-, herstellings- en restauratiewerken onder leiding van architecten F. Van de Wiele (1864-1893), F. Baeckelmans (1894-1895), H. Meyns (circa 1896-1930), S. Van Craen (1930-1950), onder meer ook na de bombardementen van 1914, 1945 en de brandramp van 1972. In 1930 bouw van de kapel van Kardinaal Mercier naar ontwerp van S. Van Craen op de plaats van de vroegere Onze-Lieve-Vrouw-Rozenkranskapel en in 1935-1937 plaatsing van nieuwe bevloering.

id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/74569