Tháp Chăm Hòa Lai (Thôn Gò Sạn)

Vietnam / Duyen Hai Mien Trung / Phan Rang / Thôn Gò Sạn
 đền thờ, Tàn tích

Tháp Hòa Lai là một khu di tích lớn, nằm trên vùng đất cao nhất của một cánh đồng dài và rộng ở phía bắc thành phố Phan Rang–Tháp Chàm, cả khu di tích được xây dựng trong một khoảnh đất chữ nhật kéo dài theo hướng đông – tây, dài 200 mét, rộng 125 mét. Ngoài ba ngôi tháp, còn vết tích của nhiều kiến trúc phụ khác như tường gạch bao phía đông, tháp cổng, gian nhà dài ở khu sân ngoài và nhiều công trình nhỏ khác nhau
Tháp trung tâm hiện chỉ còn phần thân và một bộ phận của tầng thứ nhất nhỏ hơn hai ngôi tháp hai bên, nhưng lại được xây dựng cẩn thận hơn và còn giữ lại nhiều hình trang trí hơn, theo các nhà nghiên cứu vào cuối thế kỷ 19, người Pháp và quan chức địa phương đã cho phá phần trên của tháp trung tâm để lấy gạch lát con đường cái quan tức là quốc lộ 1 bây giờ đi qua đó. Tuy nhiên đến thời điểm hiện tại, tháp trung tâm đã bị sụp đổ luôn tầng thứ nhất chỉ còn lại phần nền
So với tháp trung tâm, tháp phía bắc cao hơn về mặt bằng và về chiều cao, cũng như tháp trung tâm, phần nền của tháp bắc được trang trí tương tự. Riêng về tháp nam, so với ba ngọn tháp thì đây là tháp lớn nhất và còn nguyên vẹn nhất, tuy nhiên một số chi tiết trang trí trên mặt tường đang còn ở dạng phác thảo, về cơ bản tháp nam giống với hai tháp kia nhưng lại khác ở điểm trong cách bố cục và trang trí các chi tiết, các trụ ốp được đặt gần nhau hơn và mặt giữa trụ ốp hẹp hơn, cửa giả rộng hơn nhưng lại không có hình người đứng bên trong.

Tháp được xây dựng ở thế kỷ 9, trong giai đoạn phong cách Hoà Lai, hiện là một trong những cum tháp Chăm cổ nhất hiện còn.
Các thành phố lân cận:
Toạ độ:   11°40'34"N   109°2'10"E

Nhận xét

  • Làng phía Bắc khá xa nhưng làng người Chăm đã có từ lâu đời , nên ta gọi là Làng Ba tháp . Làng phía nam gần ba tháp , nhưng làng tân lập của người Việt nên được gọi làng Gò Sạn , vì gần đó có cái đồi nhiều đá sạn . Cứ so sánh các thửa ruộng của làng Chăm và làng Việt thì biết , ruộng người Chăm có bờ ruộng quanh co uốn vòng theo mô hình tự nhiên của đất , tựa như nương rẫy , không tác tạo khung ruộng vuông vắn , thẳng hàng ,thẳng lối như Ruộng người Việt , điều nầy có thể quan sát được trên bản đồ .
  • Còn một điều nữa để phân biệt làng Chăm với làng Việt , như ta thấy trong bản đồ , làng người Việt có nhiều cây cối trong vườn , ngược lại làng người Chăm chỉ thấy nhà cửa , vườn tược trống trải , không thấy cây xanh , tựa như làng xóm giữa sa mạc ,vì người chăm không có tập quán lập vườn ,trồng cây xung quanh nhà , điều nầy ta cũng phân biệt được trên bản đồ . Còn chuyện có 3 cái tháp sao nay còn lại 2 thì xin thưa : Vào ngày 14 tháng 4 năm 1975 , Khi quân Cộng Sản chuẩn bị tấn công từ Cam ranh vào , một đơn vị tiền sát đã đến chiếm đồi 3 tháp để dò xét tình hình , nhưng bị một đơn vị của lử đoàn 2 nhảy dù Việt Nam cộng hòa đánh bật ra , phía quân CS có bốn người tử trận , vốn 3 cái tháp đã điêu tàn nên có một tháp bị sập trong đợt nầy . Hai ngày sau quân CS xông lên chiếm toàn bộ tỉnh Ninh thuận .
  • Cam on ban An da ly giai rat tinh te
  • Toàn đoán mò thôi ba tháp gò sạn toàn người việt thôi làng chăm k có tồn tại chổ đó
Bài viết này được chỉnh sửa lần cuối 13 năm trước