Γευγελή

 πόλη  Προσθήκη κατηγορίας

Η Γευγελή είναι πόλη της ΠΓΔΜ και έδρα του ομώνυμου δήμου.

Βρίσκεται κοντά στα σύνορα με την Ελλάδα, στο νοτιοανατολικό άκρο της ΠΓΔΜ , βορείως της Κερκίνης. Είναι χτισμένη στις όχθες του ποταμού Αξιού (Βαρδάρη), κοντά στα ελληνικά σύνορα, στο κέντρο μιας εύφορης κοιλάδας με ανεπτυγμένη σηροτροφία και άφθονη παραγωγή βαμβακιού, σύκων κλπ.

Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας υπήρχε σημαντική ελληνική παροικία με σχολείο, ναούς κ.α. Η πόλη υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του Ελληνισμού έως το 1912. Οι κάτοικοι της περιοχής Γευγελής συμμετείχαν στην Επανάσταση του 1821. Σημαντικοί Έλληνες αγωνιστές ήταν οι οπλαρχηγοί καπετάν Θανάσης και Νταβέλης[3]. Οι Γευγελιώτες συμμετείχαν επίσης, στη Μακεδονική επανάσταση του 1878, ζητώντας επίμονα οπλισμό από το Ελληνικό προξενείο Θεσσαλονίκης.

Κατά το Μακεδονικό Αγώνα, ο Δημοσθένης Κύρου συντονίζε και οργάνωνε την άμυνα των Ελλήνων σε όλη την περιοχή. Στη Γευγελή επίσης, ενεργοποιήθηκαν τα σώματα των Χρήστου Δέλλιου και Σίμου Μάλιου. Γευγελιώτης ήταν ο Γεώργιος Βαφόπουλος, ο ποιητής "της Μακεδονίας". Γευγελιώτης είναι και ο καλαθοσφαιριστής και Βουλευτής Γιάννης Ιωαννίδης.

Οι Βλάχοι της Γευγελής πήραν μέρος, στο 28ο Αντάμωμα των Βλάχων, στην Καλαμπάκα, τον Ιούνιο του 2012.

Η πόλη κατελήφθηκε από τους Σέρβους στον Α΄Βαλκανικό πόλεμο (1912). Στον Β΄Βαλκανικό πόλεμο κυριεύθηκε από τους Βούλγαρους και κατόπιν από τους Έλληνες. Με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου (1913) παραχωρήθηκε στη Σερβία.

Το 1915 η Ελλάδα ανέλαβε την εκμετάλλευση της σιδηροδρομικής γραμμής Γευγελή-Θεσσαλονίκη, που τότε ανήκε στην αυστριακή Εταιρεία Ανατολικών Σιδηροδρόμων. Η αυστριακή εταιρεία εκχώρησε τις απαιτήσεις της προς το ελληνικό Δημόσιο στο Σερβικό Συνδικάτο Σιδηροδρόμων, προς το οποίο η Ελλάδα ανέλαβε την υποχρέωση να πληρώσει το ποσό των 20 εκατ. γαλλικών φράγκων σε δύο δόσεις. Τα ζητήματα σχετικά με τη χρησιμοποίηση του σιδηροδρομικού σταθμού της πόλης (σημαντικού διαμετακομιστικού κέντρου) λύθηαν οριστικά με το πρωτόκολλο μεταξύ Γιουγκοσλαβίας και Ελλάδας, της 17ης Μαρτίου 1929.