Τεχνητή Λίμνη Κάρλας

Σχόλια

• 
  Goumas Kostas

  Ιστορική αναφορά στη Λίμνη -το χρονικό αποξήρανσης & επαναδημιουργίας της Λίμνης. Τι ήταν στην πραγματικότητα η «ΚΑΡΛΑ» ; Όπως μπορείτε να δείτε και από τον χάρτη του 1910, πρόκειται για μία λίμνη, δίπλα σε μία τριπλάσια έκταση αγρών και βάλτων, τους οποίους τροφοδοτούσε κατά περιόδους ο Πηνειός. Δύο διακριτά, αλλά σχετιζόμενα επιφανειακά οικοσυστήματα. Το πρώτο το αγροτικό οικοσύστημα, βρισκόταν στην Παρακάρλια περιοχή με 135 χιλ. στρ, περιοδικά καλλιεργούμενα και συχνά κατακλυζόμενα, όπου συνυπήρχαν έλη και βάλτοι με βάθος 1-2 μέτρα. Το δεύτερο οικοσύστημα, ήταν ο υγρότοπος της λίμνης Κάρλας με 45 χιλ. στρ. και βάθος 2-6 μέτρα, η οποία πάντοτε διατηρούσε ένα μέρος των νερών της, ανεξάρτητα από τις διάφορες περιόδους βροχοπτώσεων και πλημμυρών. Ιστορικά ήταν γνωστή ως μία από τις μεγάλες λίμνες της χώρας, που ταυτόχρονα αποτελούσε έναν σημαντικό υγρότοπο, με μεγάλη ποικιλία ψαριών & υδρόβιων πουλιών. Εξαιτίας του χαμηλότερου υψόμετρου της λίμνης έναντι του Πηνειού, η ευρύτερη περιοχή δεχόταν τα νερά της λεκάνης απορροής της, αλλά κυρίως την πλημμυρική παροχή του Πηνειού, μέσω του χειμάρρου του Ασμακίου. Η αυξομείωση της λίμνης με τους βάλτους, έδινε την εντύπωση ενός ενιαίου συνόλου. Συνεπώς ΚΑΤ΄ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ και για λόγους ευκολίας, τα δύο συνυπάρ-χοντα και επικοινωνούντα οικοσυστήματα ονομάσθηκαν ΛΙΜΝΗ ΒΟΙΒΗΙΣ ή ΚΑΡΛΑ. Παραγνωρίσθηκε το γεγονός ότι συχνά – όταν το επέτρεπαν οι συνθήκες – μεγάλα τμήματα της περιοχής αυτής καλλιεργούνταν. Από αυτή την παρεξήγηση προέκυψαν αρκετές συγχύσεις, που οδήγησαν σε γνωστές επικρίσεις που διατυπώθηκαν την 10ετία του 1980, για την αποξήρανση και την διαχείριση της τ. λίμνης Κάρλας. Πότε και πως προέκυψε το σημερινό σχέδιο «επανασύστασης» της λίμνης Κάρλας. Αμέσως μετά την απελευθέρωση της το 1881, η Θεσσαλία, διαπιστώνει την ανάγκη να αντιμετωπίσει τα σοβαρά προβλήματα που δημιουργούσαν οι πλημμύρες του Πηνειού και των παραποτάμων του, να αποξηράνει τα έλη και τους βάλτους και να προστατεύσει τις πόλεις, τα χωριά και τις καλλιεργούμενες εκτάσεις της με έργα στράγγισης. Επιχειρεί από το 1886 να προσεγγίσει τις εναλλακτικές λύσεις, αλλά λόγω δυσκολιών του πολέμου το 1897 και της πτώχευσης Τρικούπη, μόλις το 1913, γίνεται η πρώτη αξιόπιστη μελέτη από τον Ιταλό μηχανικό Nobile. Δηλαδή πριν 100 χρόνια ακριβώς από σήμερα, ξεκίνησε ο σχεδιασμός που περιλάμβανε τα εξυγιαντικά-αντιπλημμυρικά έργα, που θα έδιναν λύσεις σε προβλήματα που αντιμετωπίζε για πολλές δεκαετίες η Θεσσαλία. Στο πλάνο αυτό, εξυγίανσης της θεσσαλικής λεκάνης, εντάχθηκε και το σύστημα λίμνη Κάρλας & βάλτοι. Ακολούθησαν και άλλες μελέτες μέχρι το 1935, όταν και άρχισαν να υλοποιούνται τα εξυγιαντικά-αντιπλημμυρικά έργα στη Θεσσαλία, από την εταιρεία BOOT. Ειδικά για την Κάρλα το βασικό σκεπτικό και ο στόχος όλων των μελετών, ήταν το αυτονόητο. Δηλαδή η αποξήρανση των ελών και η διευθέτηση της λίμνης με συγκεκριμένο περίγραμμα και προστασία από εισροές πέραν ενός ορίου. Η ρύθμιση αυτή θα γινόταν τόσο με τις διευθετήσεις που θα επέτρεπαν τον έλεγχο του Πηνειού με αναχώματα, με την σήραγγα προς τον Παγασητικό για την αποξήρανση της λίμνης και εξυγίανση των εδαφών, όσο και με την δημιουργία αναχωμάτων ενός νέου ταμιευτήρα που θα επέτρεπε τον έλεγχο των εισροών. Μέχρι το 1952 έγιναν μόνο τα αναχώματα αντιπλημμυρικής προστασίας του Πηνειού και οι συλλεκτήρες της Ν.Α περιοχής που αποστραγγίζουν τα νερά στον Πηνειό. Στα τέλη της 10ετίας του 1960 μετά τον εμφύλιο, υλοποιήθηκε το έργο της σήραγγας, η φάση της εξυγίανσης του βάλτου και η εκκένωση της λίμνης, με σκοπό στην τελική φάση της διευθέτησης, να ακολουθήσει και ο προβλεπόμενος ταμιευτήρας, που όμως καθυστέρησε, γιατί μεσολάβησε και μία μακρά περίοδος με ιδιοκτησιακές διαμάχες και δικαστήρια. Ήταν συνεπώς ένα έργο εξυγιαντικό και αντιπλημμυρικό, στα πλαίσια ενός συνολικού σχεδιασμού στον θεσσαλικό κάμπο. Για πολλά χρόνια, σε σημαντική μερίδα της κοινής γνώμης, επικρατεί η εντύπωση ότι η αποξήρανση της λίμνης Κάρλας υπήρξε σφάλμα. Παραβλέπουν ή αγνοούν όμως τους λόγους που οδήγησαν στην απόφαση αυτή. Το γεγονός ότι κάποιες γενιές αγνόησαν το αρχικό σχήμα των δύο συνυπαρχόντων οικοσυστημάτων, αποκόπτοντας την σημερινή κατάσταση από την ιστορική της αφετηρία, δεν αναιρεί την πραγματικότητα, ότι δηλαδή η αποξήρανση έπρεπε για τους λόγους που αναφέρθηκαν να προηγηθεί της ανασύστασης. Αν ανατρέξουμε 100 χρόνια πίσω και θυμηθούμε τις συνθήκες που επικρατούσαν πριν τα εξυγιαντικά έργα και πως ζούσαν οι πρόγονοί μας εδώ, τότε θα αντιληφθούμε καλλίτερα γιατί έπρεπε να γίνουν όλα αυτά τα έργα, αναπόσπαστο τμήμα των οποίων αποτελεί η Κάρλα. Ο χάρτης θνησιμότητας την περίοδο 1921-1935, δείχνει 6,5%, θανάτους από την ελονοσία σε όλο το Νομό, άρα στην περιοχή Κάρλας πρέπει να πλησίαζε το 50% (έναντι 0,5% στην Αθήνα). Συνεπώς ένας από τους σημαντικότερους λόγους, αλλά όχι ο μόνος, ήταν ότι οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής, υπέφεραν από την ελονοσία, την μάστιγα της εποχής. Οι κολίγοι της εποχής ζούσαν στα τσιφλίκια της Θεσσαλίας και προσπαθούσαν με τις περιορισμένες σωματικές δυνάμεις τους να καλλιεργήσουν την γη, όταν το επέτρεπαν οι υδρολογικές συνθήκες. Η περιγραφή στα ντοκουμέντα της εποχής τους θέλει αδύνατους, κιτρινιάρηδες και πρησμένους από την φυματίωση και την ελονοσία . Κώστας Γκούμας

  10 έτη πριν | απάντηση | hide comment