Μονή Παναγίας Κεράς Καρδιώτισσας

 nunnery (en), Εκκλησία Κρήτης

Η Μονή Κεράς Καρδιωτίσσης πρόκειται για ένα ιστορικό μοναστήρι, από το οποίο έχουν πάρει το όνομα τους οι οικισμοί Κερά και Άνω Κερά.
Δεν είναι γνωστή η ακριβής ημερομηνία ίδρυσης του μοναστηριού. Πιστεύεται ότι η ίδρυση της μονής συνδέεται με την θαυματουργή εικόνα της Παναγιάς από την οποία παίρνει και το όνομα της, που βρίσκεται στον Ναό του Αγίου Αλφόνσου στο Εσκουιλίνο της Ρώμης και καλλιτεχνήθηκε από τον Άγιο Λάζαρο (9ος αιώνας). Η εικόνα αναπαριστά την Παναγία την Καρδιώτισσα, τη Βρεφοκρατούσα Παναγία, η οποία βαστάζει το βρέφος του Ιησού στην αριστερή αγκαλιά της, πίσω από την καρδιά. Σύμφωνα με την παράδοση, κατά την περίοδο της Εικονομαχίας η εικόνα μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, αλλά επέστρεψε θαυματουργώς πίσω. Επίσης, κατά την Ενετοκρατία η εικόνα κλάπηκε από έναν έμπορο κρασιού και μεταφέρθηκε στη Ρώμη. Το 1735 αντικαταστάθηκε από άλλη εικόνα, η οποία θεωρείται εξίσου θαυματουργή.
Ο πανέμορφος πετρόκτιστος ναός της μονής είναι αφιερωμένος στο Γενέσιο της Θεοτόκου (8 Σεπτεμβρίου). Ο σημερινός ναός έχει κατασκευαστεί σε τέσσερις φάσεις. Αρχικά, ήταν μονόχωρος και αργότερα επεκτάθηκε με δύο νάρθηκες και ένα μικρότερο παρεκκλήσι. Χαρακτηριστικές είναι οι παμπάλαιες τοιχογραφίες του 14ου αιώνα, πολύ ταλαιπωρημένες από τον χρόνο.
Λόγω της οχυρής θέσης της, στη διάρκεια των κρητικών επαναστάσεων ήταν το επαναστατικό κέντρο της Ανατολικής Πεδιάδας και υπέστη πολλές φορές τα αντίποινα των Τούρκων. Σήμερα η Κερά λειτουργεί ως γυναικεία μονή.


Χρονολογιο
961–1204: Ιδρύεται η μονή Κεράς
1333: Η μονή αναφέρεται ως φέουδο του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.
1498: Έλληνας έμπορος κρασιού κλέβει την εικόνα της Κεράς και τη μεταφέρει στο ναό του Αγίου Ματθαίου στη Ρώμη.
1720: Η μονή γίνεται σταυροπηγιακή, δηλαδή υπάγεται απευθείας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η οικογένεια Μαγγανάρη αναλαμβάνει την ανακαίνιση της.
1735: Η παλιά εικόνα αντικαθίστανται με αντίγραφο της, το οποίο υπάρχει ακόμη και σήμερα στη μονή και θεωρείται θαυματουργό.
1799: Η (παλιά) εικόνα μεταφέρεται από τον Άγιο Ματθαίο στη Μονή του Αγίου Ευσεβίου στη Ρώμη.
1822: Οι Τούρκοι καταστρέφουν την μονή, η οποία αργότερα αναστηλώνεται.
1842: Οι Τούρκοι ξανακαταστρέφουν το μοναστήρι.
1866–1867: Η μονή γίνεται ορμητήριο Κρητών επαναστατών και γίνεται στόχος των Τούρκων.
1927: Η παλιά εικόνα της Παναγίας μεταφέρεται από τον Άγιο Ευσέβιο της Ρώμης, στον Ναό του Αγίου Αλφόνσου στο Εσκουαλίνο.
1982: Αρχαιοκάπηλοι κλέβουν την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας (νεώτερη), αλλά συλλαμβάνονται αργότερα.