Osobowice (Wrocław)

 ćwierć, tylko kontur obiektu

Osobowice (niem. Oswitz) - osiedle we Wrocławiu w dzielnicy Psie Pole, niegdyś wieś, na prawym brzegu Odry, położona między Lasem Osobowickim (na zachodzie) a Różanką (na wschodzie).

Pierwsze ślady człowieka w rejonie wzgórz osobowickich datuje się na młodszą epokę kamienia i datowane są pomiędzy 4200 a 1700 r. p.n.e.. Znajdowane są też ślady z późniejszego okresu, z epoki brązu; pod jej koniec, ok. 800 - 650 r. p.n.e. powstały tu pierwsze grodziska - na Górce Kaplicznej (121 m n.p.m.) i Szańcu Szwedzkim (127 m n.p.m.) w obecnym Lesie Osobowickim.

W czasach nowożytnych Osobowice były wsią książęcą; w 1242 wdowa po Henryku Pobożnym, księżna Anna nadała tutejsze ziemie zakonowi św. Klary, co potwierdzone zostało ponownie w 1257. Od tego czasu Osobowice pozostawały własnością klasztorną. W wieku XVII nieznany artysta wyrzeźbił niewielką figurkę Matki Boskiej, którą umieszczono na dębie rosnącym u podnóża Górki Kaplicznej; figurze tej przypisywano nadzwyczajne właściwości: m.in. uznano, że kantor Balcer z wrocławskiego kościoła św. Macieja odzyskał w 1724 zdrowie w cudowny sposób dzięki odbytym tutaj modlitwom. Kult maryjny figurki Matki Boskiej Osobowickiej został usankcjonowany przez siostry klaryski przez wzniesienie w 1725 na szczycie wzgórza drewnianej kaplicy.

Po sekularyzacji przez Królestwo Pruskie klasztorów w 1810 Osobowice przekształcone zostały w wieś folwarczną. W 1812 zostały wykupione na własność przez rodzinę wydawców, księgarzy i drukarzy - Kornów. Johann Gottlieb Korn, ówczesny senior rodu, ufundował na Górce Kaplicznej nową kaplicę Nawiedzenia Matki Boskiej Osobowickiej na Wzgórzu w miejsce poprzedniej drewnianej. Kaplica ta zaprojektowana została przez Carla Ferdinanda Langhansa (młodszego) i wybudowana w latach 1822-1824.

Okolice Osobowic stały się chętnie odwiedzanym terenem rekreacyjnym, budowano tu gospody i karczmy, istniał też browar. W 1845 w 52 domach mieszkały we wsi 374 osoby. W drugiej połowie XIX wieku przez granicę pomiędzy Różanką a Osobowicami przeprowadzono linię kolejową do Poznania. Na początku XX wieku wschodnia część terenu Osobowic służyła już Wrocławiowi jako Städtliche Rieselfelder - miejskie pola irygacyjne (dziś znajdują się tam ogródki działkowe przecięte obwodnicą śródmiejską Wrocławia, a pola irygacyjne przeniesiono na obszary nieco odleglejsze - bardziej na zachód i północ). Wieś przyłączono do miasta w 1928. Od tego czasu datuje się zabudowa willowa i podmiejska. W tym czasie w południowo-wschodniej i zachodniej części Osobowic utworzono dwie zatoki w Odrze, do dziś służące jako zimowiska barek rzecznych. W 1931 przebudowano jedną z tutejszych gospód na kościół (św. Teresy od Dzieciątka Jezus). Podczas wojny w tutejszych restauracjach urządzono obóz deportacyjny dla Polaków. Po wojnie wojsko utworzyło tu ośrodek wypoczynkowo-szkoleniowy z przystanią nad Odrą. W 1973 do Wrocławia przyłączono m.in. Rędzin i Lipę Piotrowską, graniczące z Osobowicami od zachodu i północy. W 2004 oddano do użytku most Milenijny będący fragmentem obwodnicy śródmiejskiej, łączący Osobowice z leżącymi po drugiej stronie Odry Popowicami. Do czasu oddania do eksploatacji tego mostu jedynym połączeniem Osobowic z resztą miasta była ulica Osobowicka, którą wiedzie wybudowana jeszcze na przełomie wieków XIX i XX linia tramwajowa (jej pętla, która mieści się przy skrzyżowaniu Osobowickiej i Krotoszyńskiej, jest najstarszą pętlą tramwajową w mieście).

W północnej części Osobowic - na pograniczu z Rędzinem i Lipą Piotrowską - znajdują się obszary pól irygacyjnych wrocławskiej oczyszczalni ścieków.

Osiedle Osobowice jest - na podstawie decyzji Rady Miejskiej Wrocławia - traktowane wspólnie z sąsiadującym Rędzinem i ma wspólną z nim Radę Osiedla. Liczba mieszkańców obu osiedli wynosi ok. 2,1 tys.