Νέα Απολλωνία
Greece /
Thessaloniki /
Nea Apollonia /
World
/ Greece
/ Thessaloniki
/ Nea Apollonia
, 1 χλμ από το κέντρο (Νέα Απολλωνία)
Waareld / Ελλάδα / Κεντρική Μακεδονία
χωριό
Προσθήκη κατηγορίας
Νέα Απολλωνία Θεσσαλονίκης: Ιστορική Αναδρομή
(το κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στον Πολιτιστικό Άτλαντα επιμέλεια Ζαχαρούλα Τουραλή,έκδοση της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς στα πλαίσια ευρωπαϊκού προγράμματος ανάπτυξης τουριστικών πολιτιστικών περιβαλλοντικών δράσεων νέων καθώς επίσης και με την υποστήριξη της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Θεσσαλονίκης και του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.Στοιχεία στην συγγραφέα,την οποία και ευχαριστούμε θερμότατα για την εξαιρετική εργασίας της, παρείχαν όλοι οι φορείς του χωριού μας)
Η Νέα Απολλωνία κτισμένη δυτικά από τα ερείπια της αρχαίας Απολλωνίας αποτελεί την έδρα του Δήμου Απολλωνίας.Αρχαιολογικές ανασκαφές στην περιοχή έχουν αποκαλύψει ίχνη συνεχούς κατοίκησης από τη νεότερη και ύστερη νεολιθική εποχή,την πρώιμη εποχή του σιδήρου και κατά τους ιστορικούς χρόνους.Πλήθος ευρημάτων.επιτύμβιες στήλες,αγάλματα,πήλινοι αγωγοί μαρτυρούν το παρελθόν της περιοχής.Εξάλλου σύγχρονες αρχαιολογικές και μεταλλευτικές έρευνες καθώς και η ύπαρξη σκουριών και υπολειμμάτων επιβεβαιώνουν τις πληροφορίες που μας δίνουν τα αρχαία κείμενα για την εκμετάλλευση χρυσού στην περιοχή.
Κατά την διάρκεια της βασιλικής δυναστείας των Τημενειδών και ιδιαίτερα την εποχή του Φιλίππου Β και Μεγάλου Αλεξάνδρου δημιουργούνται συνθήκες πολιτιστικής ανάπτυξης και οικονομικής άνθησης σημαντικών πόλεων,ενώ στους ρωμαϊκούς χρόνους το πέρασμα της Εγνατίας Οδού διαμορφώνει εμπορικά κέντρα και αυξάνει τον πλούτο.Για τη διαδρομή τους μέσα στο χρόνο η γη μας δίνει συνεχώς στοιχεία,όπως οι τελευταίες τυχαίες ανακαλύψεις στα χωράφια της Νέας Απολλωνίας.Πρόκειται για μαρμάρινο κορμό αγάλματος ελληνιστικών χρόνων και χρυσό στεφάνι από την ίδια περιοχή.Ο κορμός έχει ύψος 0,50 εκατοστά και παριστάνει Νίκη.Χρονολογείται στο 2ο π.χ. αιώνα.Εκτιμάται ότι ήταν ακρωτήριο ναού,οικοδομημένο μέσα στην πόλη και η θέση στην οποία βρέθηκε παραπέμπει στην ύπαρξη αγοράς.Το χρυσό στεφάνι είναι σε σχήμα κορμού κισσού,με διάμετρο 18,5 εκατοστά από όπου φύονται τριάντα κισσόφυλα και δύο καρποί.Το πολύτιμο αυτό εύρημα αποτελεί έργο μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας και χρονολογείται στο 330-325 π.χ.Είναι παρόμοιο με προηγούμενο στεφάνι που προέρχεται από τις ανασκαφές σε τάφους στη Σεβαστή Πιερίας στη θέση τούμπα παπά και βρίσκεται σήμερα στο αρχαιολογικό μουσείο Θεσσαλονίκης ενώ ένα τρίτο ίδιας τεχνικής ανήκει σε ιδιώτη.Σχετικά με τη νέα ανακάλυψη η διευθύντρια του αρχαιολογικού μουσείου θεσσαλονίκης κα Χ.Κουκούλη-Χρυσανθάκη εκτιμά ότι πρόκειται για ταφικό κτέρισμα το οποίο συνόδευε αξιωματούχο ή επιφανή Μακεδόνα στην τελευταία του κατοικία.Πιθανολογείται ότι το εύρημα προέρχεται από την αρχαία Απολλωνία πόλη της Μυγδονίας την οποία θεωρεί ότι ίδρυσε ο Περδίκας B τον 5ο π.χ. αιώνα με την εγκατάσταση αποίκων Xαλκιιδέων για να αποφύγουν τις συνέπειες της αποστασίας τους από τους Αθηναίους κατά την έναρξη του τριακονταετούς πολέμου 431-410 π.χ..η πόλη εξελίσσεται σε σημαντικό οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο και το 360 π.χ. αναφέρεται ως αυτόνομη πόλη.Τμήμα του Μακεδονικού Βασιλείου την εποχή την εποχή του Φιλίππου Β και του Μεγάλου Αλεξάνδρου,αποτελεί στρατιωτική και διοικητική έδρα,ενώ το 187 π.χ. επι Φιλίππου του Β αποκτά δικαίωμα κοπής χάλκινων νομισμάτων.
Δοκιμαστική ανασκαφή που διενεργήθηκε το 1991 από την αρχαιολόγο και Πολυξένη Αδάμ-Βελένη εντόπισε τείχη,θεμέλια κατοικιών και τμήμα ψηφιδωτού πόλης η οποία ήκμασε τον 4ο έως 3ο π.χ. αιώνα και παρουσίαζε διάρκεια ζωής κατά την Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδο,όπως απεδείκνυαν αγάλματα και τάφοι.Η εύρεση του χρυσού στεφανιού οδήγησε στη συστηματική ανασκαφή της ευρύτερης περιοχής και σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα ευρήματα ο χώρος ο οποίος ορίζεται από τους δύο ποταμούς της αρχαιότητας σήμερα χείμαροι,το χρυσοφόρο Αμμίτη και τον Ολυνθιακό-ο οποίος σύμφωνα με τον καθηγητή Μουτσόπουλο ενίσχυε τη φυσική οχύρωση του οικισμού της Αρχαίας Απολλωνίας-αποκαλύπτει ίχνη κατοίκησης από την εποχή του χαλκού έως τους βυζαντινούς χρόνους.Η πόλη που έρχεται στο φώς,όπως εκτιμά η υπεύθυνη των ανασκαφών κα Βελένη,αρχαιολόγος της ΙΣΤ εφορείας Κλασσικών και Προϊστορικών Αρχαιοτήτων,πρέπει να ήταν εξαιρετικής σημασίας.Τα τείχη της έχουν αποκαλυφθεί σε μήκος 150 μέτρων μέχρι στιγμής είναι πλάτους 3,20 μέτρων και ύψους 1,20 μέτρου ενώ θα πρέπει να φθάνουν τα 5 μέτρα σύμφωνα με τις εκτιμήσεις.Κάθε 30 μέτρα σχηματίζουν ημικυκλικούς πύργους.Το αιγυπτιάζον σύστημα,όπως ονομάζεται αυτός ο τρόπος οικοδόμησης των τειχών,χρησιμοποείτο στους κλασικούς χρόνους για σημαντικές οχυρώσεις.Επιπλέον οι εργασίες έχουν αποκαλύψει στο ανατολικό νεκροταφείο μακεδονικό οικογενειακό ταφο,μήκους 5,50 μέτρων,του 4ου –3ου αιώνα,με προθάλαμο στο οποίο υπήρχε σαρκοφάγος και θάλαμο με δυο κλινες,υπολείματα χρυσών στεφανιών,λυχνάρια και γυναικείο ειδώλιο,3ου π.χ. αιώνα .Η πρόσοψη δεν έχει αέτωμα και ο τρόπος στέγασης επισημαίνει τη ύπαρξη των δύο χώρων,του προθαλάμου και του θαλάμου.Σκαλοπάτια σκαμμένα στο χώμα,οδηγούν στην είσοδο του τάφου,η οποία κλίνει με μετακινούμενους πωρόλιθους.Στο νεκροταφείο της δυτικής πλευράς,κάτω από ελληνιστικούς και ρωμαικούς τάφους,κλίβανο εργαστηρίου κεραμικής του 5ου αιώνα π.χ δεκαέξι κεραμοσκεπείς τάφους,τέσσσερα χρυσά νομίσματα εποχής Αλεξάνδρου διαφορετικού νομισματοκοπείου.Η ανασκαφές αυτή την εποχή έχουν σταματήσει(Φεβρουάριος 2002)Ευχή όλων μας να συνεχιστούν και να ολοκληρωθούν ενώ η δημιουργία μουσείου στη Ν.Απολλωνία παραμένει διακαής μας πόθος.
Επί τουρκοκρατίας,η Νέα Απολλωνία είναι γνωστή ως Εγρί Μπουτζάκ όνομα για το οποίο η παράδοση δίνει δύο εκδοχές είτε ότι προέρχεται από τα κυρτά μαχαίρια που έφεραν στη ζώνη τους οι τούρκοι κάτοικοι είτε από το σχήμα του χωριού που μοιάζει με κυρτό μαχαίρι,όπως φαίνεται από το λόφο του Προφήτη Ηλία.Σύμφωνα με τον Εβλιά Τσελεμπή το 17ο αιώνα στην περιοχή υπήρχε Βιλαέτι γιουρούκων,Στην καταγραφή του 1861-1862 ταξινομείται ως μουσουλμανικό χωριό με 109 σπίτια
Κατά την διάρκεια της επανάστασης του 1821 ο Εμμανουήλ Παπάς καταλαμβάνει την περιοχή,από τα στενα της Ρεντίνας έως το Εγρί Μπουτζάκ,για να αντιμετωπίσει τα τουρκικά στρατεύματα.Εναντιον του στέλνεται ο Μπαιράμ Πασάς με ισχυρές δυνάμεις οι οποίες εξόντωσαν του έλληνες επαναστάτες.Τα γύρω χωριά καταστρέφονται και οι κάτοικοι εξολοθρεύονται.
Αρχές του 20ου αιώνα,το 1907 όπως μας πληροφορεί o Adolf Struck, ο οικσιμός έχει 400 σπίτια,2000 φανατικούς μουσουλμάνους και 3 τζαμιά ,τα οποία σήμερα έχουν καταστραφεί.Μετά την απελευθέρωση το 1912 η κοινότητα Εγρί Μπουτζάκ,αναγνωρίζεται επίσημα από το ελληνικό κράτος,το 1918 και συμμετέχουν σε αυτή οι οικισμοι Αλτσαλι,Ακ Τοπράκ,Χατζηλάρ,Τεκρή Βερμεσλί.Το 1924 υπάγεται στην επαρχία Αρναίας του Νομού Χαλκιδικής.Το 1927 μετονομάζεται το Εγρί Μπουτζάκ σε Νέα Απολλωνία και οι οικισμοί αντίστοιχα σε Μεσοπόταμο,Ασπρόχωμα,Ξηροκρήνη,Ξηρόρεμα.Τελικά το 1942,υπάγεται στην επαρχία Λαγκαδά του Νομού Θεσσαλονίκης.Παράληλα με τις διοικητικές μεταβολές πρατηρούνται στο διάστημα αυτό μεταβολές και στην πληθυσμιακή σύνθεση.Ηδη από το 1913 κοντά στη λίμνη Βόλβη,εγκαθίστανται λίγοι Σαρακατσάνοι,οι οποίοι προέρχονται από την περιοχή της Ανατολικής Θράκης και της Κωνσταντινούπολης.Με τις ανταλαγές των πληθυσμών,εγκαθίστανται στη Νέα Απολλωνία πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία (Μεσοπολη Μουδανιών,Βίγα,Αξαζ,Δερμεντζίκι )μετά από περιπλανήσεις για την εύρεση χώρου μόνιμης εγκατάστασής τους,καθώς επίσης πρόσφυγες από την ευρύτερη περιοχή της Σαμψούντας του πόντου εγκαθίστανται στους μικρούς οικισμούς Ασπρόχωμα Ξηρόρεμα και Μεσοπόταμο όπου ήδη κατοικούσαν οικογένειες εντόπιων από τα χωριά της χαλκιδικής.Βασική τους απασχόληση είναι η γεωργία η κτηνοτροφία και η αλιεία στη λίμνη.Από το 1930 λειτουργεί σχολείο με πρώτο δάσκαλο τον Δημήτρη Αλεξανδρίδη από την Μεσόπολη των Μουδανιών.Κατά την διάρκεια του Β Παγκόσμιου Πολέμου αρκετοί από τους κατοίκους των οικισμών Μεσοπόταμος Ασπρόχωμα και Ξηρόρεμα μετεγκαθίστανται στη Νέα Απολλωνία .Την ίδια χρονική περίοδο εγκαθίστανται μόνιμα περισσότεροι Σαρακατσάνοι..Τη δεκαετία του 70 το μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα οδηγεί στην προσάρτηση των τριών οικισμών στη Νέα Απολλωνία..Σήμερα οι κάτοικοι εξακολουθούν να ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία όμως έχει αναπτυχθεί ένας σημαντικός τομέας απασχόλησης στις εγκαταστάσεις των ιαματικών λουτρών Νέας Απολλωνίας με ξενοδοχειακές μονάδες και αξιόλογη παροχή υπηρεσιών τουρισμού και το παλιό προσφυγικό χωριό αποτελεί κεφαλοχώρι της περιοχής και έδρα του νεοσύστατου Δήμου Απολλωνίας με εμπορικά καταστήματα,παροχής υπηρεσιών υγείας,Σχολεία(παιδικός σταθμός,διθέσιο νηπιαγωγείο,οκταθέσιο δημοτικό σχολείο,αστυνομικό σταθμό,ειρηνοδικείο,κέντρα εστίασης και διασκέδασης και πολλά άλλα.σύμφωνα Δε με στοιχεία από τις απογραφές πληθυσμού,με δημογραφικά στοιχεία,στοιχεία εξέλιξης μαθητικού δυναμικού και οικοδομικής δραστηριότητας ο πληθυσμός παρουσιάζει αυξητική τάση με συγκέντρωση νέων ηλικιών.
Στοιχεία Πληθυσμού της ΝΕΑΣ ΑΠΟΛΛΩΝΙΑΣ
Στοιχεία αρχικής αναγνωρίσεως: Koινότης Εγρή Μπουτζάκ
Β.Δ.28-6-1918 Φ.Ε.Κ. Α/152/1918
Εδρα:N.Aπολλωνία
Συνοικισμοί που αποτελούσαν αρχικά την κοινότητα:
Εγρή Μπουτζάκ
Αλτσιλή
Ακ Τοπράκ
Χατζηλάρ
Τεκρή Βεσμελή
Συνοικισμοί που αποτελούν την κοινότητα:
N.Aπολλωνία
Ασπρόχωμα
Λουτρά Βόλβης
Μεσοπόταμο
Ξηρόρευμα
οι συνοικισμοί “Αλτσιλή” “ Ακ τοπράκ” “τεκρή βερμεσλή” μετανομάσθηκαν αντίστοιχα σε Μεσοπόταμο,Ασπόχωμα,και Ξηρόρευμα Δ.28-12-1929 ΦΕΚ Α/7/1927
οι συνοικισμοί “Χατζηλάρ” και “Χασήλ τσακλή” μετονομάσθηκαν αντίστοιχα σε Ξηροκρήνη και Κρεμαστό Δ.20-8-1927 ΦΕΚ Α/179/1927
Ο συνοικισμός και η κοινότητα μετονομάσθηκαν σε συν.και κοινότητα Ν.Απολλωνίας Δ.12-3-1928 ΦΕΚ Α/81/1928
Διοικητικές μεταβολές και παρατηρήσεις
Η κοινότητα υπάχθηκε αρχικά στην επαρχία Αρναίας του Ν.Χαλκιδικής
Ν.3226/30-8-1924 ΦΕΚ Α/212/1924
Έδρα της κοινότητας για την θερινή περίοδο ορίστηκε ο συνοικισμός Λουτρά
Α.Υ. εσωτ.61565/1-10-1938 ΦΕΚ Β/225/1938
Η κοινότητα υπάχθηκε στην επαρχία Λαγκαδά του Ν.Θεσ/νίκης από την επαρχία Αρναίας
Δ.23-5-1942 ΦΕΚ Α/160/1942
Πηγή Αρχείο Τριανταφυλλίδη Γιάννη
Πληθυσμός της κοινότητας Ν.Απολλωνίας στις απογραφές από του έτους 1920
Έτος 1920
Εγρή Μπουτζάκ πληθ.939
Ακ Τοπράκ 152
Αλτσιλή 109
Τεκρή Βερμεσλή 104
Χασήλ Τσακλή 129
Χατζηλάρ 257
συνολικά 1690
Έτος 1928
Ν.Απολλωνία 906
Ασπρόχωμα 51
Μεσοπόταμο 86
Ξερόρεμα 35
Ξηροκρήνη 80
συνολικά 1158
Έτος 1940
Ν.Απολλωνία 1390
Ασπροχωμα 165
Λουτρά 11
Μεσοπόταμο 104
Ξηρόρεμα 86
συνολικά 1756
Έτος 1951
Ν.Απολλωνία 1260
Ασπρόχωμα 137
Λουτρά Βόλβης 28
Μεσοπόταμο 92
Ξηρόρεμα 85
συνολικά 1602
Έτος 1961
συνολικά 1882
Έτος 1971
Ν.Απολλωνία 1615
Λουτρά 4
Μεσοπόταμο 70
συνολικά 1689
Έτος 1981
συνολικά 1572
Έτος 1991
1713
Έτος 2001
συνολικά 2026
Πηγή Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος
Διακύμανση Πληθυσμού Ν.Απολλωνίας ( 1920-2001)
Ετος 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001
1690 1158 1756 1602 1882 1689 1572 1713 2026*
Κατανομή πληθυσμού Ν.Απολλωνίας κατά φύλλο και ηλικία
ΦΥΛΛΟ 0-14 15-24 25-39 40-54 55-64 65-79 80+ Σύνολο
ΑΡΡΕΝΕΣ 167 83 185 132 167 86 22 842
ΘΗΛΕΙΣ 155 125 159 165 153 90 24 871
ΣΥΝΟΛΟ 322 208 344 276 320 176 46 1713
πηγή:ΕΣΥΕ
Κατανομή πληθυσμού ανά φύλλο 1991
κοινότητα άρρενες
άτομα άρρενες
% Θήλεις Θήλεις
% Σύνολο
Ν.Απολλωνία 851 49,48% 869 50,52% 1721
(το κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στον Πολιτιστικό Άτλαντα επιμέλεια Ζαχαρούλα Τουραλή,έκδοση της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς στα πλαίσια ευρωπαϊκού προγράμματος ανάπτυξης τουριστικών πολιτιστικών περιβαλλοντικών δράσεων νέων καθώς επίσης και με την υποστήριξη της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Θεσσαλονίκης και του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων.Στοιχεία στην συγγραφέα,την οποία και ευχαριστούμε θερμότατα για την εξαιρετική εργασίας της, παρείχαν όλοι οι φορείς του χωριού μας)
Η Νέα Απολλωνία κτισμένη δυτικά από τα ερείπια της αρχαίας Απολλωνίας αποτελεί την έδρα του Δήμου Απολλωνίας.Αρχαιολογικές ανασκαφές στην περιοχή έχουν αποκαλύψει ίχνη συνεχούς κατοίκησης από τη νεότερη και ύστερη νεολιθική εποχή,την πρώιμη εποχή του σιδήρου και κατά τους ιστορικούς χρόνους.Πλήθος ευρημάτων.επιτύμβιες στήλες,αγάλματα,πήλινοι αγωγοί μαρτυρούν το παρελθόν της περιοχής.Εξάλλου σύγχρονες αρχαιολογικές και μεταλλευτικές έρευνες καθώς και η ύπαρξη σκουριών και υπολειμμάτων επιβεβαιώνουν τις πληροφορίες που μας δίνουν τα αρχαία κείμενα για την εκμετάλλευση χρυσού στην περιοχή.
Κατά την διάρκεια της βασιλικής δυναστείας των Τημενειδών και ιδιαίτερα την εποχή του Φιλίππου Β και Μεγάλου Αλεξάνδρου δημιουργούνται συνθήκες πολιτιστικής ανάπτυξης και οικονομικής άνθησης σημαντικών πόλεων,ενώ στους ρωμαϊκούς χρόνους το πέρασμα της Εγνατίας Οδού διαμορφώνει εμπορικά κέντρα και αυξάνει τον πλούτο.Για τη διαδρομή τους μέσα στο χρόνο η γη μας δίνει συνεχώς στοιχεία,όπως οι τελευταίες τυχαίες ανακαλύψεις στα χωράφια της Νέας Απολλωνίας.Πρόκειται για μαρμάρινο κορμό αγάλματος ελληνιστικών χρόνων και χρυσό στεφάνι από την ίδια περιοχή.Ο κορμός έχει ύψος 0,50 εκατοστά και παριστάνει Νίκη.Χρονολογείται στο 2ο π.χ. αιώνα.Εκτιμάται ότι ήταν ακρωτήριο ναού,οικοδομημένο μέσα στην πόλη και η θέση στην οποία βρέθηκε παραπέμπει στην ύπαρξη αγοράς.Το χρυσό στεφάνι είναι σε σχήμα κορμού κισσού,με διάμετρο 18,5 εκατοστά από όπου φύονται τριάντα κισσόφυλα και δύο καρποί.Το πολύτιμο αυτό εύρημα αποτελεί έργο μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας και χρονολογείται στο 330-325 π.χ.Είναι παρόμοιο με προηγούμενο στεφάνι που προέρχεται από τις ανασκαφές σε τάφους στη Σεβαστή Πιερίας στη θέση τούμπα παπά και βρίσκεται σήμερα στο αρχαιολογικό μουσείο Θεσσαλονίκης ενώ ένα τρίτο ίδιας τεχνικής ανήκει σε ιδιώτη.Σχετικά με τη νέα ανακάλυψη η διευθύντρια του αρχαιολογικού μουσείου θεσσαλονίκης κα Χ.Κουκούλη-Χρυσανθάκη εκτιμά ότι πρόκειται για ταφικό κτέρισμα το οποίο συνόδευε αξιωματούχο ή επιφανή Μακεδόνα στην τελευταία του κατοικία.Πιθανολογείται ότι το εύρημα προέρχεται από την αρχαία Απολλωνία πόλη της Μυγδονίας την οποία θεωρεί ότι ίδρυσε ο Περδίκας B τον 5ο π.χ. αιώνα με την εγκατάσταση αποίκων Xαλκιιδέων για να αποφύγουν τις συνέπειες της αποστασίας τους από τους Αθηναίους κατά την έναρξη του τριακονταετούς πολέμου 431-410 π.χ..η πόλη εξελίσσεται σε σημαντικό οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο και το 360 π.χ. αναφέρεται ως αυτόνομη πόλη.Τμήμα του Μακεδονικού Βασιλείου την εποχή την εποχή του Φιλίππου Β και του Μεγάλου Αλεξάνδρου,αποτελεί στρατιωτική και διοικητική έδρα,ενώ το 187 π.χ. επι Φιλίππου του Β αποκτά δικαίωμα κοπής χάλκινων νομισμάτων.
Δοκιμαστική ανασκαφή που διενεργήθηκε το 1991 από την αρχαιολόγο και Πολυξένη Αδάμ-Βελένη εντόπισε τείχη,θεμέλια κατοικιών και τμήμα ψηφιδωτού πόλης η οποία ήκμασε τον 4ο έως 3ο π.χ. αιώνα και παρουσίαζε διάρκεια ζωής κατά την Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδο,όπως απεδείκνυαν αγάλματα και τάφοι.Η εύρεση του χρυσού στεφανιού οδήγησε στη συστηματική ανασκαφή της ευρύτερης περιοχής και σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα ευρήματα ο χώρος ο οποίος ορίζεται από τους δύο ποταμούς της αρχαιότητας σήμερα χείμαροι,το χρυσοφόρο Αμμίτη και τον Ολυνθιακό-ο οποίος σύμφωνα με τον καθηγητή Μουτσόπουλο ενίσχυε τη φυσική οχύρωση του οικισμού της Αρχαίας Απολλωνίας-αποκαλύπτει ίχνη κατοίκησης από την εποχή του χαλκού έως τους βυζαντινούς χρόνους.Η πόλη που έρχεται στο φώς,όπως εκτιμά η υπεύθυνη των ανασκαφών κα Βελένη,αρχαιολόγος της ΙΣΤ εφορείας Κλασσικών και Προϊστορικών Αρχαιοτήτων,πρέπει να ήταν εξαιρετικής σημασίας.Τα τείχη της έχουν αποκαλυφθεί σε μήκος 150 μέτρων μέχρι στιγμής είναι πλάτους 3,20 μέτρων και ύψους 1,20 μέτρου ενώ θα πρέπει να φθάνουν τα 5 μέτρα σύμφωνα με τις εκτιμήσεις.Κάθε 30 μέτρα σχηματίζουν ημικυκλικούς πύργους.Το αιγυπτιάζον σύστημα,όπως ονομάζεται αυτός ο τρόπος οικοδόμησης των τειχών,χρησιμοποείτο στους κλασικούς χρόνους για σημαντικές οχυρώσεις.Επιπλέον οι εργασίες έχουν αποκαλύψει στο ανατολικό νεκροταφείο μακεδονικό οικογενειακό ταφο,μήκους 5,50 μέτρων,του 4ου –3ου αιώνα,με προθάλαμο στο οποίο υπήρχε σαρκοφάγος και θάλαμο με δυο κλινες,υπολείματα χρυσών στεφανιών,λυχνάρια και γυναικείο ειδώλιο,3ου π.χ. αιώνα .Η πρόσοψη δεν έχει αέτωμα και ο τρόπος στέγασης επισημαίνει τη ύπαρξη των δύο χώρων,του προθαλάμου και του θαλάμου.Σκαλοπάτια σκαμμένα στο χώμα,οδηγούν στην είσοδο του τάφου,η οποία κλίνει με μετακινούμενους πωρόλιθους.Στο νεκροταφείο της δυτικής πλευράς,κάτω από ελληνιστικούς και ρωμαικούς τάφους,κλίβανο εργαστηρίου κεραμικής του 5ου αιώνα π.χ δεκαέξι κεραμοσκεπείς τάφους,τέσσσερα χρυσά νομίσματα εποχής Αλεξάνδρου διαφορετικού νομισματοκοπείου.Η ανασκαφές αυτή την εποχή έχουν σταματήσει(Φεβρουάριος 2002)Ευχή όλων μας να συνεχιστούν και να ολοκληρωθούν ενώ η δημιουργία μουσείου στη Ν.Απολλωνία παραμένει διακαής μας πόθος.
Επί τουρκοκρατίας,η Νέα Απολλωνία είναι γνωστή ως Εγρί Μπουτζάκ όνομα για το οποίο η παράδοση δίνει δύο εκδοχές είτε ότι προέρχεται από τα κυρτά μαχαίρια που έφεραν στη ζώνη τους οι τούρκοι κάτοικοι είτε από το σχήμα του χωριού που μοιάζει με κυρτό μαχαίρι,όπως φαίνεται από το λόφο του Προφήτη Ηλία.Σύμφωνα με τον Εβλιά Τσελεμπή το 17ο αιώνα στην περιοχή υπήρχε Βιλαέτι γιουρούκων,Στην καταγραφή του 1861-1862 ταξινομείται ως μουσουλμανικό χωριό με 109 σπίτια
Κατά την διάρκεια της επανάστασης του 1821 ο Εμμανουήλ Παπάς καταλαμβάνει την περιοχή,από τα στενα της Ρεντίνας έως το Εγρί Μπουτζάκ,για να αντιμετωπίσει τα τουρκικά στρατεύματα.Εναντιον του στέλνεται ο Μπαιράμ Πασάς με ισχυρές δυνάμεις οι οποίες εξόντωσαν του έλληνες επαναστάτες.Τα γύρω χωριά καταστρέφονται και οι κάτοικοι εξολοθρεύονται.
Αρχές του 20ου αιώνα,το 1907 όπως μας πληροφορεί o Adolf Struck, ο οικσιμός έχει 400 σπίτια,2000 φανατικούς μουσουλμάνους και 3 τζαμιά ,τα οποία σήμερα έχουν καταστραφεί.Μετά την απελευθέρωση το 1912 η κοινότητα Εγρί Μπουτζάκ,αναγνωρίζεται επίσημα από το ελληνικό κράτος,το 1918 και συμμετέχουν σε αυτή οι οικισμοι Αλτσαλι,Ακ Τοπράκ,Χατζηλάρ,Τεκρή Βερμεσλί.Το 1924 υπάγεται στην επαρχία Αρναίας του Νομού Χαλκιδικής.Το 1927 μετονομάζεται το Εγρί Μπουτζάκ σε Νέα Απολλωνία και οι οικισμοί αντίστοιχα σε Μεσοπόταμο,Ασπρόχωμα,Ξηροκρήνη,Ξηρόρεμα.Τελικά το 1942,υπάγεται στην επαρχία Λαγκαδά του Νομού Θεσσαλονίκης.Παράληλα με τις διοικητικές μεταβολές πρατηρούνται στο διάστημα αυτό μεταβολές και στην πληθυσμιακή σύνθεση.Ηδη από το 1913 κοντά στη λίμνη Βόλβη,εγκαθίστανται λίγοι Σαρακατσάνοι,οι οποίοι προέρχονται από την περιοχή της Ανατολικής Θράκης και της Κωνσταντινούπολης.Με τις ανταλαγές των πληθυσμών,εγκαθίστανται στη Νέα Απολλωνία πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία (Μεσοπολη Μουδανιών,Βίγα,Αξαζ,Δερμεντζίκι )μετά από περιπλανήσεις για την εύρεση χώρου μόνιμης εγκατάστασής τους,καθώς επίσης πρόσφυγες από την ευρύτερη περιοχή της Σαμψούντας του πόντου εγκαθίστανται στους μικρούς οικισμούς Ασπρόχωμα Ξηρόρεμα και Μεσοπόταμο όπου ήδη κατοικούσαν οικογένειες εντόπιων από τα χωριά της χαλκιδικής.Βασική τους απασχόληση είναι η γεωργία η κτηνοτροφία και η αλιεία στη λίμνη.Από το 1930 λειτουργεί σχολείο με πρώτο δάσκαλο τον Δημήτρη Αλεξανδρίδη από την Μεσόπολη των Μουδανιών.Κατά την διάρκεια του Β Παγκόσμιου Πολέμου αρκετοί από τους κατοίκους των οικισμών Μεσοπόταμος Ασπρόχωμα και Ξηρόρεμα μετεγκαθίστανται στη Νέα Απολλωνία .Την ίδια χρονική περίοδο εγκαθίστανται μόνιμα περισσότεροι Σαρακατσάνοι..Τη δεκαετία του 70 το μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα οδηγεί στην προσάρτηση των τριών οικισμών στη Νέα Απολλωνία..Σήμερα οι κάτοικοι εξακολουθούν να ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία όμως έχει αναπτυχθεί ένας σημαντικός τομέας απασχόλησης στις εγκαταστάσεις των ιαματικών λουτρών Νέας Απολλωνίας με ξενοδοχειακές μονάδες και αξιόλογη παροχή υπηρεσιών τουρισμού και το παλιό προσφυγικό χωριό αποτελεί κεφαλοχώρι της περιοχής και έδρα του νεοσύστατου Δήμου Απολλωνίας με εμπορικά καταστήματα,παροχής υπηρεσιών υγείας,Σχολεία(παιδικός σταθμός,διθέσιο νηπιαγωγείο,οκταθέσιο δημοτικό σχολείο,αστυνομικό σταθμό,ειρηνοδικείο,κέντρα εστίασης και διασκέδασης και πολλά άλλα.σύμφωνα Δε με στοιχεία από τις απογραφές πληθυσμού,με δημογραφικά στοιχεία,στοιχεία εξέλιξης μαθητικού δυναμικού και οικοδομικής δραστηριότητας ο πληθυσμός παρουσιάζει αυξητική τάση με συγκέντρωση νέων ηλικιών.
Στοιχεία Πληθυσμού της ΝΕΑΣ ΑΠΟΛΛΩΝΙΑΣ
Στοιχεία αρχικής αναγνωρίσεως: Koινότης Εγρή Μπουτζάκ
Β.Δ.28-6-1918 Φ.Ε.Κ. Α/152/1918
Εδρα:N.Aπολλωνία
Συνοικισμοί που αποτελούσαν αρχικά την κοινότητα:
Εγρή Μπουτζάκ
Αλτσιλή
Ακ Τοπράκ
Χατζηλάρ
Τεκρή Βεσμελή
Συνοικισμοί που αποτελούν την κοινότητα:
N.Aπολλωνία
Ασπρόχωμα
Λουτρά Βόλβης
Μεσοπόταμο
Ξηρόρευμα
οι συνοικισμοί “Αλτσιλή” “ Ακ τοπράκ” “τεκρή βερμεσλή” μετανομάσθηκαν αντίστοιχα σε Μεσοπόταμο,Ασπόχωμα,και Ξηρόρευμα Δ.28-12-1929 ΦΕΚ Α/7/1927
οι συνοικισμοί “Χατζηλάρ” και “Χασήλ τσακλή” μετονομάσθηκαν αντίστοιχα σε Ξηροκρήνη και Κρεμαστό Δ.20-8-1927 ΦΕΚ Α/179/1927
Ο συνοικισμός και η κοινότητα μετονομάσθηκαν σε συν.και κοινότητα Ν.Απολλωνίας Δ.12-3-1928 ΦΕΚ Α/81/1928
Διοικητικές μεταβολές και παρατηρήσεις
Η κοινότητα υπάχθηκε αρχικά στην επαρχία Αρναίας του Ν.Χαλκιδικής
Ν.3226/30-8-1924 ΦΕΚ Α/212/1924
Έδρα της κοινότητας για την θερινή περίοδο ορίστηκε ο συνοικισμός Λουτρά
Α.Υ. εσωτ.61565/1-10-1938 ΦΕΚ Β/225/1938
Η κοινότητα υπάχθηκε στην επαρχία Λαγκαδά του Ν.Θεσ/νίκης από την επαρχία Αρναίας
Δ.23-5-1942 ΦΕΚ Α/160/1942
Πηγή Αρχείο Τριανταφυλλίδη Γιάννη
Πληθυσμός της κοινότητας Ν.Απολλωνίας στις απογραφές από του έτους 1920
Έτος 1920
Εγρή Μπουτζάκ πληθ.939
Ακ Τοπράκ 152
Αλτσιλή 109
Τεκρή Βερμεσλή 104
Χασήλ Τσακλή 129
Χατζηλάρ 257
συνολικά 1690
Έτος 1928
Ν.Απολλωνία 906
Ασπρόχωμα 51
Μεσοπόταμο 86
Ξερόρεμα 35
Ξηροκρήνη 80
συνολικά 1158
Έτος 1940
Ν.Απολλωνία 1390
Ασπροχωμα 165
Λουτρά 11
Μεσοπόταμο 104
Ξηρόρεμα 86
συνολικά 1756
Έτος 1951
Ν.Απολλωνία 1260
Ασπρόχωμα 137
Λουτρά Βόλβης 28
Μεσοπόταμο 92
Ξηρόρεμα 85
συνολικά 1602
Έτος 1961
συνολικά 1882
Έτος 1971
Ν.Απολλωνία 1615
Λουτρά 4
Μεσοπόταμο 70
συνολικά 1689
Έτος 1981
συνολικά 1572
Έτος 1991
1713
Έτος 2001
συνολικά 2026
Πηγή Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος
Διακύμανση Πληθυσμού Ν.Απολλωνίας ( 1920-2001)
Ετος 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001
1690 1158 1756 1602 1882 1689 1572 1713 2026*
Κατανομή πληθυσμού Ν.Απολλωνίας κατά φύλλο και ηλικία
ΦΥΛΛΟ 0-14 15-24 25-39 40-54 55-64 65-79 80+ Σύνολο
ΑΡΡΕΝΕΣ 167 83 185 132 167 86 22 842
ΘΗΛΕΙΣ 155 125 159 165 153 90 24 871
ΣΥΝΟΛΟ 322 208 344 276 320 176 46 1713
πηγή:ΕΣΥΕ
Κατανομή πληθυσμού ανά φύλλο 1991
κοινότητα άρρενες
άτομα άρρενες
% Θήλεις Θήλεις
% Σύνολο
Ν.Απολλωνία 851 49,48% 869 50,52% 1721
Κοντινές πόλεις:
Συντεταγμένες: 40°37'38"N 23°26'39"E
- Άνω Σταυρός 19 χλμ
- Νέα Βρασνά 23 χλμ
- Καλύβες Πολυγύρου 38 χλμ
- Βουρβουρού 55 χλμ
- Χανιώτη (Χανιώτης) 70 χλμ
- Μικρό Μοναστήρι 78 χλμ
- Λεπτοκαρυά 97 χλμ
- Νέα Μεσάγγαλα 98 χλμ
- Καστρί Λουτρό 98 χλμ
- Πλαταμώνας 100 χλμ
- Λίμνη Βόλβη 4.6 χλμ
- Εθνικό Πάρκο Λιμνών Κορώνειας-Βόλβης-Μακεδονικών Τεμπών 6.8 χλμ
- Δάσος Αγριελιάς 9 χλμ
- Δήμος Βόλβης 9 χλμ
- Όρος Χορτιάτης 23 χλμ
- Δήμος Λαγκαδά 24 χλμ
- Δήμος Πολυγύρου 25 χλμ
- Περιφερειακή ενότητα Θεσσαλονίκης 27 χλμ
- Δήμος Αριστοτέλη 32 χλμ
- Περιφερειακή ενότητα Χαλκιδικής 40 χλμ
Σχόλια