Çayönü

 köy, metruk

''Limasol -Baf anayolunun 30 km. batısında bulunan 1974 öncesi karma bir köy olan Çayönü (Paramal) oluyor.

Çayönü’nde her gittiğimiz yerde şok oluyoruz. Böylesi bir tahribata başka yerde rastlamak mümkün değil.

Önce köyün minareli camisini buluyoruz. Binanın duvarları hariç her tarafı kırılmış, dökülmüş, tahrip edilmiş. Deyim yerinde ise ne çatısı, ne bacası, ne kapısı ne de penceresi bırakılmış. Bu tahribat caminin kendi kaderine terkedilmişliğinden kaynaklanan bir tahribat değil. Tamamen bilinçli olarak yapılmış bir tahribat. Caminin içinde korkunç bir görünüm var. İçerdeki mimber dahil herşey kırılmış, dökülmüş. Caminin içerisinde sonradan getirilmiş bazı kırık sandalyeler ve sağa sola atılmış kırık içki şişelerine de rastlıyoruz. Güvercinler ve güvercin pisliklerinin yarattığı kirlilik caminin her köşesini kaplamış. Duvarlarda Türklere küfreden yazıları da tespit ediyoruz.

Caminin hem yanında okula gidiyoruz. Aynı tablo burada da karşımıza çıkıyor. Okul da yıkık, dökük. Ne masa, ne sandalye ne de başka birşey bırakılmış. Tuvaletler de tahrip edilmiş. Bahçedeki Atatürk Büstü beton zeminin üzerinden sökülüp atılmış. Okulun bahçesindeki oyun grupları da kırılmış. Nereye baksanız tam bir utanç tablosu.

Okuldaki bu izlenimlerimizden sonra Çayönü’nde Kıbrıslı Türklerin yaşadığı evlerin olduğu bölgeye gidiyoruz. Genellikle bölgenin yapısına uygun olarak taştan yapılmış olan onlarca evden bir tanesini bile sağlam bulmuyoruz. Hepsi yıkılmış ve harabeye döndürülmüş. Ağrotur Üssü’nde kalan İngiliz askerlerinin zaman zaman gelip bu evlerin olduğu bölgede tatbikat yaptığını öğreniyoruz. Buna ilişkin bir iki de levhaya rastlıyoruz. Bölgede bulduğumuz Rum çobanın tarif ettiği Türk mezarlığının içinde başka bir çobanın keçilerini otlarken buluyoruz. Keçiler mezarların üzerine çıkıyor, yatıyor, kalkıyor pisliyor. Her taraf küçükbaş hayvan dışkısıyla dolu. Mezarların çoğu bakımsızlıktan yok olmuş. Diğer mezarlar ise otlar dikenler ve çalılıkların arasında yokolma sürecini yaşıyor.

Çayönü’nden Kıbrıslı Tüklere ait sağlam tek birşey bulmadan ayrılıyoruz.''